Evropski sud za ljudska prava i zaštita od diskriminacije: Jurisprudencija i evolucija standarda
European Court of Human Rights and Protection against Discrimination: Jurisprudence and Evolution of Standards
Author(s): Edin Hodžić, Zlatan Meškić, Mario Reljanović, Vanja Kovač, Amila Kurtović
Subject(s): Christian Theology and Religion, International Law, Human Rights and Humanitarian Law, Islam studies, Social differentiation, EU-Legislation, Sociology of Religion, Court case
Published by: Analitika – Centar za društvena istraživanja
Keywords: EU; Court of Justice; ECHR; jurisprudence; human rights; discrimination; forms of discrimination; religious symbols; workplace; prohibition; equal treatment principle; exepctions;
Summary/Abstract: Publikacija je objavljena uz podršku američkog naroda preko Američke agencije za međunarodni razvoj (USAID). Autori ove publikacije su odgovorni za njen sadržaj i stavovi koji su u njoj izneseni ne odražavaju stavove USAID-a, Vlade Sjedinjenih Američkih Država niti fonda otvoreno društvo BiH.
- E-ISBN-13: 978-9926-425-09-8
- Print-ISBN-13: 978-9926-425-09-8
- Page Count: 146
- Publication Year: 2018
- Language: Bosnian
Uvodna razmatranja: Evropski sud za ljudska prava kao vitalni forum za zaštitu od diskriminacije
Uvodna razmatranja: Evropski sud za ljudska prava kao vitalni forum za zaštitu od diskriminacije
(Introductory Considerations: The European Court of Human Rights as a Vital Forum for Protection Against Discrimination)
- Author(s):Edin Hodžić
- Language:Bosnian
- Subject(s):Human Rights and Humanitarian Law, Social differentiation, EU-Legislation, Court case
- Page Range:9-21
- No. of Pages:13
- Keywords:ECHR; human rights; discrimination; protection;
- Summary/Abstract:Evropska konvencija o ljudskim pravima i osnovnim slobodama (u daljnjem tekstu: EKLjP) stupila je na snagu 1953. godine, ali je bilo potrebno dugo vremena da Evropski sud za ljudska prava (u daljnjem tekstu: ESLjP ili Sud) postane respektabilan forum za zaštitu od diskriminacije. Naime, tek u posljednjih petnaestak godina Sud je razvio značajnu jurisprudenciju u kojoj je utvrđena povreda prava na slobodu od diskriminacije. S razvojem sudske prakse u ovoj oblasti razvijali su se i ključni koncepti i standardi, u skladu sa razumijevanjem EKLjP kao “živog instrumenta”, koji se, sačinjen nedugo nakon Drugog svjetskog rata, treba prilagođavati izmijenjenim prilikama i novim društvenim okolnostima u državama članicama. S tim u vezi, osnovni cilj ove publikacije, koja ima i karakter svojevrsnog vodiča, jeste ponuditi prikaz jurisprudencije ESLjP-a u ovoj oblasti upravo u evolutivnoj perspektivi, i to kroz tri ključne tematske cjeline: osnovi diskriminacije, oblici diskriminacije, te izuzeci od principa jednakog tretmana.
Diskriminacija i zaštićeni osnovi u jurisprudenciji Evropskog suda za ljudska prava – trend proširivanja i produbljivanja zaštite
Diskriminacija i zaštićeni osnovi u jurisprudenciji Evropskog suda za ljudska prava – trend proširivanja i produbljivanja zaštite
(Discrimination and Protected Grounds in the Jurisprudence of the European Court of Human Rights - The Trend of Expanding and Deepening Protection)
- Author(s):Zlatan Meškić
- Language:Bosnian
- Subject(s):Human Rights and Humanitarian Law, Social differentiation, EU-Legislation, Court case
- Page Range:25-64
- No. of Pages:40
- Keywords:ECHR; human rights; expanding the protection; jurispudence; discrimination; gender; race; language; religion; political opinion; nationality;
- Summary/Abstract:Zaštićeni osnovi predstavljaju ključni element diskriminacije. Različito tretiranje osoba postaje diskriminacijom ukoliko se razlikovanje zasniva na jednom od zaštićenih osnova. Vrijedi i obrnuto. Ukoliko se razlikovanje vrši na osnovu nekog drugog kriterija koji ne spada u zaštićene osnove tog konkretnog pravnog instrumenta, onda se prema tom pravnom instrumentu ne radi o diskriminaciji. Zbog toga, osim o zaštićenim osnovima, možemo govoriti i o zabranjenim/nedozvoljenim kriterijima (karakteristikama), zaštićenim kriterijima (karakteristikama) ili o zabranjenim/nedozvoljenim razlozima razlikovanja. U međunarodnim konvencijama koje sadrže zabranu diskriminacije zajednički osnovi diskriminacije su spol, rasa i religija, te u određenom obimu jezik. U čl. 14 Evropske konvencije o ljudskim pravima i osnovnim slobodama (EKLjP) izričito je navedeno deset takvih zabranjenih kriterija, a to su: spol, rasa, boja kože, jezik, vjeroispovijest, političko ili drugo mišljenje, nacionalno ili socijalno porijeklo, veza sa nekom nacionalnom manjinom, imovinsko stanje i rođenje. Značajno je da čl. 14 EKLjP-a sadrži takozvanu “otvorenu listu” zaštićenih osnova, jer nakon nabrajanja ovih deset ukazuje na to da lista nije konačna, nego zabranjeno može biti i razlikovanje na osnovu bilo kojeg “drugog statusa”.
Oblici diskriminacije i jurisprudencija Evropskog suda za ljudska prava
Oblici diskriminacije i jurisprudencija Evropskog suda za ljudska prava
(Forms of Discrimination and Jurisprudence of the European Court of Human Rights)
- Author(s):Mario Reljanović
- Language:Bosnian
- Subject(s):Human Rights and Humanitarian Law, Social differentiation, EU-Legislation, Court case
- Page Range:69-104
- No. of Pages:36
- Keywords:ECHR; jurisrudence; discrimination forms;
- Summary/Abstract:Diskriminacija je zabranjena članom 14 i članom 1 Protokola 12 Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda (u daljnjem tekstu: EKLjP, Konvencija). Zabrana sadržana u članu 14, prema tumačenju Evropskog suda za ljudska prava (u daljnjem tekstu: ESLjP, Sud), predstavlja “nesamostalan član” koji se mora primjenjivati isključivo u kontekstu kršenja nekog prava koje je zaštićeno Konvencijom. Praksa ESLjP-a je takva da se ovo pravilo posmatra ekstenzivno – zaštićena su sva prava koja potpadaju pod domen nekog od članova Konvencije, čak iako samim tim članom takvo pravo nije izričito navedeno, već se ono može derivirati iz prirode prava i sloboda koja su garantovana svim građanima. Sud po pravilu ovu konstataciju navodi na samom početku razmatranja eventualnog kršenja člana 14. Na primjer, u predmetu Biao protiv Danske, “Sud ponavlja da je član 14 komplementaran ostalim materijalnim odredbama Konvencije i Protokola uz Konvenciju. On ne postoji nezavisno od njih, jer prozvodi efekat isključivo u odnosu na ‘uživanje prava i sloboda’ zaštićenih ovim odredbama. Primjena člana 14 ne mora nužno da pretpostavi kršenje jednog od osnovnih prava garantovanih Konvencijom. Zabrana diskriminacije u članu 14 se stoga proteže i izvan uživanja prava i sloboda koje Konvencija i Protokoli zahtijevaju od svake države da garantuje. To se odnosi i na dodatna prava, koja spadaju u opšti opseg bilo kojeg člana Konvencije, koja je država odlučila da zaštiti. Neophodno je, ali je takođe i dovoljno, da činjenice predmeta spadaju u opseg jednog ili više članova Konvencije.”
Izuzeci od principa jednakog postupanja u pravu Bosne i Hercegovine u svjetlu jurisprudencije Evropskog suda za ljudska prava i prava Evropske unije
Izuzeci od principa jednakog postupanja u pravu Bosne i Hercegovine u svjetlu jurisprudencije Evropskog suda za ljudska prava i prava Evropske unije
(Exceptions to the Principle of Equal Treatment in the Law of Bosnia and Herzegovina in the Light of the Jurisprudence of the European Court of Human Rights and the Rights of the European Union)
- Author(s):Vanja Kovač
- Language:Bosnian
- Subject(s):International Law, Human Rights and Humanitarian Law, EU-Legislation, Court case
- Page Range:109-127
- No. of Pages:19
- Keywords:ECHR; jurisprudence; human rights; EU; equal treatment; exceptions to the principle;
- Summary/Abstract:Donošenjem Zakona o zabrani diskriminacije 2009. godine, Bosna i Hercegovina je napravila značajan iskorak u zaštiti ljudskih prava. Ovaj je zakon, najvećim dijelom prateći relevantne direktive Evropske unije, definirao standarde u oblasti zaštite od diskriminacije i predstavlja jedan od značajnijih uspjeha politike uslovljavanja Evropske unije. Pored činjenice da je diskriminacija u Bosni i Hercegovini (BiH) zabranjena Ustavom, kao i nekim drugim aktima, Zakon o zabrani diskriminacije, kao značajnu novinu, uveo je definicije svih oblika diskriminacije, te osigurao vrlo važne proceduralne mehanizme zaštite. Istovremeno, imajući u vidu da se član 14. Evropske konvencije o ljudskim pravima i osnovnim slobodama, kao i Protokol broj 12 uz Konvenciju, koji predviđa opću zabranu diskriminacije, prema slovu Ustava BiH primjenjuju direktno i prioritetno u BiH6 , to bi i u primjeni ovog zakona praksa Evropskog suda za ljudska prava trebala biti jedna od osnovnih vodilja.
Zabrana nošenja vjerskih obilježja na radnom mjestu: perspektiva Suda pravde Evropske unije
Zabrana nošenja vjerskih obilježja na radnom mjestu: perspektiva Suda pravde Evropske unije
(Prohibition of Religious Symbols Wearing in the Workplace: The Perspective of the Court of Justice of the European Union)
- Author(s):Amila Kurtović
- Language:Bosnian
- Subject(s):Christian Theology and Religion, Human Rights and Humanitarian Law, Islam studies, EU-Legislation, Sociology of Religion, Court case
- Page Range:129-144
- No. of Pages:16
- Keywords:EU; Court of Justice; religious symbols; workplace; prohibition;
- Summary/Abstract:Već decenijama je marama ili hidžab tema šire društvene, a u posljednje vrijeme i pravne polemike u nekoliko evropskih država, naročito u Belgiji i Francuskoj. To nije iznenađujuće kada se uzme u obzir da obje te države na svojim prostorima imaju dugu tradiciju islama, te brojne muslimanske zajednice koje zahtijevaju poštivanje svojih vjerskih uvjerenja. Uprkos tome, ni Belgija ni Francuska ne djeluju odveć otvorene prema vjerskoj raznolikosti svojih stanovnika. Takav stav se često opravdava zahtjevima “vjerske neutralnosti” ili sekularizma. Neutralni pristup države religiji između ostalog podrazumijeva da niti jedna religija ne smije imati utjecaja na državna pitanja. Jedna od posljedica takvog pristupa u ovim dvjema državama je i zabrana nošenja vjerskih simbola na radnom mjestu za javne službenike, što – kako se u praksi pokazalo – najviše dotiče pokrivene žene muslimanke. Osim državne službe, zabrane nošenja hidžaba, odnosno drugih vjerskih obilježja, uvele su i škole, ugostiteljski i sportski objekti, a sada i poslodavci privatnog sektora, formulirajući ih kao zabrane nošenja pokrivala za glavu ili generalne zabrane nošenja vjerskih obilježja i odjeće. Takve prakse su u mnogim slučajevima svojim odlukama podržali i nacionalni sudovi.
O autorima
O autorima
(About the Authors)
- Author(s):Not Specified Author
- Language:Bosnian
- Subject(s):Human Rights and Humanitarian Law, Scientific Life, Court case
- Page Range:145-146
- No. of Pages:2
- Keywords:about authors;
