Misli lokalno - djeluj lokalno! - Rezultati lokalnih samouprava u primjeni mehanizama prevencije i borbe protiv korupcije na lokalnom nivou u Crnoj Gori - godišnji izvještaj
Think locally - act locally! - The results of local self-governments in the application of mechanisms of prevention and fight against corruption at the local level in Montenegro - annual report

Author(s): Ana Nenezić, Milka Tadić-Mijović, Željka Ćetković, Marko Sošić
Contributor(s): Daliborka Uljarević (Editor)
Subject(s): Politics, Governance, Corruption - Transparency - Anti-Corruption
Published by: Centar za građansko obrazovanje (CGO)
Keywords: Montenegro; local self-government; governance; municipalities; corruption; report;
Summary/Abstract: Korupcija direktno ugrožava vladavinu prava, razara moral društva i urušava stabilnost i ekonomski napredak države. Osim što je u suprotnosti sa pozitivnim zakonskim propisima, ona predstavlja i devijaciju temeljnih društvenih načela. Stoga, borba protiv korupcije predstavlja preduslov za razvoj demokratskog društva. Korupcija je i jedan od ključnih izazova sa kojima se Crna Gora suočava, a posljedično adekvatno adresiranje korupcije mora biti osnovni zadatak državne administracije, uključujući i jedinice lokalne samouprave. Prema istraživanjima, kako međunarodnih tako i domaćih organizacija, borba protiv korupcije u Crnoj Gori ostaje na nezadovoljavajućem nivou i potrebni su dodatni napori kako bi se dostigli održivi rezultati u ovoj oblasti. Za razliku od nacionalnog, korupcija na lokalnom nivou dugo nije bila prepoznata kao pitanje kojem se mora posvetiti pažnja. Upravo je izostanak učinkovitosti i odgovornosti na lokalnom nivou rezultirao i sa enormnim dugovima crnogorskih lokalnih samouprava, koji su krajem 2016. godine iznosili 143,091 miliona EUR. Pri tome sistem odgovornosti ne postoji u praksi, a rijetki su i primjeri efektivnog procesuiranja slučajeva korupcije na lokalnom nivou od strane nadležnih organa. Visok stepen percepcije korupcije, uz veoma mali broj procesuiranih slučajeva na lokalnom nivou, rezultira i niskim stepenom povjerenja u državne institucije za prevenciju odnosno represiju korupcije - Agenciju za sprečavanje korupcije (ASK) i Specijalno državno tužilaštvo (SDT). Ukoliko se ima u vidu da je preduslov uspješne borbe protiv korupcije funkcionalan antikorupcijski zakonodavni i institucionalni okvir, kao i kontinuirano, dosljedno i sadržajno sprovođenje strateških dokumenata, nedostatak rezultata treba tražiti upravo u neefikasnosti postavljenog sistema. Tokom procesa dugogodišnjeg kreiranja okvira za borbu protiv korupcije, Crna Gora je donijela sve potrebne zakone, podzakonska akta i strateška dokumenta. Istovremeno, osnovana je institucija kojom su centralizovane preventivne aktivnosti na planu suzbijanja korupcije - Agencija za sprečavanje korupcije (ASK). Međutim, praksa pokazuje da ni najizvedeniji okvir nije dovoljan ukoliko ne postoji politička volja da sistem zaista funkcioniše. Kako Crna Gora bude odmicala na putu ka punopravnom članstu u Evropsku uniju, sve više će se tražiti kvalitativno veći pomak, pa akcenat više neće biti na tome da li institucije formalno ispunjavaju svoje nadležnosti, već da li proizvode konkretne i mjerljive rezultate. Ovo će biti posebno važno za lokalne samouprave, imajući u vidu da postojeći sistem ne funkcioniše te da lokalne samouprave ne ispunjavaju sve propisane obaveze. Nakon 2014. godine, većina lokalnih samouprava nije izradila i usvojila lokalne akcione planove za borbu protiv korupcije, odnosno nijesu sprovodili mjere i aktivnosti usmjerene u pravcu borbe protiv korupcije. Ovome treba dodati i da je i u ranijem periodu, prije 2015.godine, konstatovan jedan formalistički i neučinkovit pristup u primjeni ovih planova, uz napomenu da ovo pitanje nije bilo prioritetno u radu samih lokalnih samouprava. Godišnji izvještaj o rezultatima primjene mehanizama u cilju prevencije i borbe protiv korupcije na lokalnom nivou daje pregled efekata i problema u sprovođenju antikorupcijskih politika i mehanizama na lokalnom nivou, uz prijedlog preporuka za unaprijeđenje. Izvještaj pokriva period od gotovo dvije godine, odnosno od decembra 2015. do decembra 2017, i obuhvata 23 lokalne samouprave u Crnoj Gori. Pored analize pravnog okvira, koji se izgrađivao u prethodnih deset godina, fokus je stavljen na dva ključna mehanizma i efekte njihove primjene, odnosno na lokalni akcioni plan za borbu protiv korupcije na lokalnom nivou i plan integriteta. Dodatno, dat je pregled (ne)realizovanih mjera za navedeni period, kroz analizu izvještaja podnešenih od strane lokalnih samouprava. U drugom dijelu, predstavljeni su najznačajniji rezultati istraživanja javnog mnjenja o percepciji građana i građanki u odnosu na efikasnost borbe protiv korupcije na lokalnom nivou, koji je tokom realizacije projekta uradila agencija za istraživanje javnog mnjenja Ipsos Strategic Marketing. Konačno, kroz analizu najznačajnijih međunarodnih izvještaja čiji su izvodi citirani, istaknuto je na koji način međunarodna zajednica gleda na pitanje korupcije u Crnoj Gori i da li prepoznaje napredak i rezultate u posmatranom periodu. Kao važan segment istaknuta je i uloga istraživačkog novinarstva i potreba jačanja saradnje sa nevladinim organizacijama u cilju doprinosa smanjenju opšteg stepena korupcije u Crnoj Gori. U tom kontekstu, opisani su konkretni slučajevi korupcije na lokalnom nivou koje je Centar za istraživačko novinarstvo Crne Gore (CIN CG) obrađivao tokom projekta „Misli lokalno, djeluj lokalno!-borba protiv korupcije na lokalnom nivou“. Konačno, kao doprinos unaprijeđenju sistema i dostizanja mjerljivih rezultata ponuđene su konkretne preporuke koje proističu iz prethodno definisanih zaključaka analize stanja u svim crnogorskim lokalnim samoupravama.

• Details
• Contents