Historijski mitovi na Balkanu
Historical Myths in the Balkans
Contributor(s): Husnija Kamberović (Editor)
Subject(s): History
Published by: Institut za istoriju
Keywords: myth; Balkan; national myth; historical myth; Bosnia and Herzegovina; Croatia; Serbia
Summary/Abstract: With contribution by Srećko M. Džaja, Husnija Kamberović, Jon Kvaerne, Ivo Godlstein Damir Agičić, Ivo Žanić, Vjekoslav Perica, Bojan Aleksovm Ana Antić, Ulf Brunnbauer
- Print-ISBN-10: 9958-9642-1-x
- Page Count: 330
- Publication Year: 2003
- Language: Bosnian
Procjena uloge historijskih mitova u modernim društvima
Procjena uloge historijskih mitova u modernim društvima
(Assessment of the Role of Historical Myths in Modern Societies)
- Author(s):Pål Kolstø
- Language:Bosnian
- Subject(s):Anthropology, Cultural history, Customs / Folklore, Ethnohistory, Political history, Cultural Anthropology / Ethnology, Culture and social structure
- Page Range:11-37
- No. of Pages:27
- Summary/Abstract:Kad objašnjavaju kako je došlo do izbijanja nedavnih ratova u bivšoj Jugoslaviji, mnogi autori spominju pogubne efekte historijskih mitova u tom regionu. Ti se mitovi često pripisuju specifi čnom balkanskom mentalitetu, te se smatra - eksplicitno ili implicitno - da je Balkan zaražen tim mitovima u većoj mjeri od drugih dijelova Evrope. Prihvatam prvo, ali ne i drugo stanovište. Postoje jaki dokazi da su mitologizirane verzije prošlosti doista utjecale na mišljenje mnogih građana bivše Jugoslavije i navele ih da prihvate ratne pokliče svojih vođa. To je, zapravo, i razlog što smo odlučili organizirati ovu konferenciju. Ali, ta sklonost nije, vjerujem, obilježje balkanske kulture kao takve.
- Price: 4.50 €
Bosanska povijesna stvarnost i njezini mitološki odrazi
Bosanska povijesna stvarnost i njezini mitološki odrazi
(Bosnian Historical Reality and Its Mythical Reflections)
- Author(s):Srećko M. Džaja
- Language:Croatian
- Subject(s):History, Cultural history, Ethnohistory, Social history, Middle Ages, Recent History (1900 till today), 16th Century, 17th Century, 18th Century, 19th Century
- Page Range:39-66
- No. of Pages:28
- Summary/Abstract:Zapadnjački promatrači prilika u Jugoistočnoj Europi nakon krvavog raspada Jugoslavije konstatiraju da u javnom i političkom životu narodâ Balkana odnosno Jugoistočne Europe povijest igra daleko istaknutiju ulogu negoli kod narodâ klasične odnosno Zapadne Europe. Tako engleski sociolog John B. Allcock u svom Tumačenju Jugoslavije, koje je po svoj prilici namijenio kao jednu vrstu Vade mecuma kroz balkanske prostore prvenstveno političarima i diplomatima, primjećuje sljedeće: Narodi južnoslavenske regije nose sa sobom svoju povijest ne samo kao objektivnu prošlost koja uvjetuje djelovanje u sadašnjosti, nego isto tako kao subjektivnu prošlost. Prošlost oblikuje njihovu svijest i pruža im građu iz koje oni pletu svoje predodžbe i o prošlosti i o budućnosti.
- Price: 4.50 €
“Turci” i “kmetovi” – mit o vlasnicima bosanske zemlje
“Turci” i “kmetovi” – mit o vlasnicima bosanske zemlje
("Turks" and "Serfs" - the Myth about the Owners of Bosnian Land)
- Author(s):Husnija Kamberović
- Language:Bosnian
- Subject(s):History, Economic history, Political history, Social history, Modern Age, Recent History (1900 till today), The Ottoman Empire
- Page Range:67-84
- No. of Pages:18
- Summary/Abstract:Svi smo mi već dugo vremena svjedoci destruktivne politizacije historije na Balkanu, pri čemu su posljedice te politizacije najviše pogodile Bosnu i Hercegovinu i druge zemlje bivše Jugoslavije u posljednje dvije decenije. “U posljednja dva desetljeća historičar-intelektualac se više približio centru moći nego ikad od vremena kada su historičari služili kao biografi kraljevskih porodica. Historičari su postali stvaraoci mitova o jasno defi niranim projektima i nagrađivani su za svoje umijeće. U isto vrijeme, političari koji su stvarali države tražili su savjet historičara, bogato ih nagrađujući i pomažući distribuciju njihovih djela”. S druge strane, pojavili su se historičari koji kritiziraju one historičare koji stvaraju mitove, ali su u tim kritikama i sami postali stvaraoci drugih mitova.
- Price: 4.50 €
Da li je Bosni i Hercegovini potrebno stvaranje novih historijskih mitova?
Da li je Bosni i Hercegovini potrebno stvaranje novih historijskih mitova?
(Does Bosnia and Herzegovina Need Creation of New Historical Myths?)
- Author(s):Jon Kvaerne
- Language:Bosnian
- Subject(s):History, Cultural history, Economic history, Ethnohistory, Political history, Social history, Middle Ages, Modern Age, Recent History (1900 till today)
- Page Range:85-107
- No. of Pages:23
- Summary/Abstract:Jedno od polazišta konferencije o historijskim mitovima održane u Sarajevu, u novembru 2002. godine, bilo je da su tvrdnje o historijskim događajima i procesima igrale, i još uvijek igraju, važnu ulogu u političkom diskursu zemalja bivše Jugoslavije.1 Međutim, opisi ranijih vremena koji su prožimali javni diskurs i politički život u tom dijelu svijeta vrlo često nisu i najbolje verzije koje nam stoje na raspolaganju. Često tu postoje alternativni opisi koji se u daleko većoj mjeri mogu nazvati “naučnim”, u smislu da uvode izvore koji nam stoje na raspolaganju a ne ignoriraju dobro znane činjenice ili aspekte predmeta zanimanja.
- Price: 4.50 €
Granica na Drini - razvoj i značenje mitologema
Granica na Drini - razvoj i značenje mitologema
(The Border on Drina - Development and Meaning of Mythologems)
- Author(s):Ivo Goldstein
- Language:Croatian
- Subject(s):History, Cultural history, Political history, Social history, Recent History (1900 till today), History of Communism, Historical revisionism
- Page Range:109-137
- No. of Pages:29
- Summary/Abstract:U hrvatskoj političkoj javnosti, pa i među Hrvatima i Muslimanima-Bošnjacima u Bosni i Hercegovini, u 20. stoljeću vrlo se često ponavljala teza da je tijekom povijesti postojala “granica na Drini”, naime, da je na ovoj rijeci, kojom se danas uglavnom proteže granica između Bosne i Hercegovine i Jugoslavije (odnosno Srbije) bila stoljetna, štoviše tisućljetna granica između Istoka i Zapada, odnosno katoličanstva i pravoslavlja.
- Price: 4.50 €
Bosna je … naša! Mitovi i stereotipi o državnosti, nacionalnom i vjerskom identitetu te pripadnosti Bosne u novijim udžbenicima povijesti
Bosna je … naša! Mitovi i stereotipi o državnosti, nacionalnom i vjerskom identitetu te pripadnosti Bosne u novijim udžbenicima povijesti
(Bosnia is ... Ours! Myths and Stereotypes about Statehood, National and Religious Identity and Affiliation of Bosnia in Recent History Textbooks)
- Author(s):Damir Agičić
- Language:Croatian
- Subject(s):History, Education, Middle Ages, Modern Age, Recent History (1900 till today), School education, Historical revisionism
- Page Range:139-160
- No. of Pages:22
- Summary/Abstract:Važnost udžbenika u izvođenju nastave povijesti gotovo je posvuda u svijetu vrlo velika. Istraživanja provedena u nekim tranzicijskim zemljama pokazuju da je udžbenik na prvom mjestu od svih didaktičko-metodičkih sredstava koja stoje na raspolaganju nastavnicima. U tranzicijskim je zemljama značenje udžbenika u nastavnom procesu tim veće jer je udžbenik shvaćen kao “katalog” znanja i često jedina ispravna interpretacija povijesti, odnosno jer se pretpostavlja da su u njemu sadržane “povijesne istine”. (Na području Bosne i Hercegovine, Hrvatske i Srbije sustav školstva čak ni ne dopušta nastavnicima mnogo slobode u njihovu radu niti su nastavnici spremni da se tom slobodom služe.)
- Price: 4.50 €
Simbolični identitet Hrvatske u trokutu raskrižje - predziđe - most
Simbolični identitet Hrvatske u trokutu raskrižje - predziđe - most
(Symbolic Identity of Croatia in the Triangle Intersection - Bulwark - a Bridge)
- Author(s):Ivo Žanić
- Language:Croatian
- Subject(s):History, Anthropology, Cultural history, Ethnohistory, Political history, Social history, Modern Age, Recent History (1900 till today), Cultural Anthropology / Ethnology, Culture and social structure , 18th Century, 19th Century, The Ottoman Empire
- Page Range:161-202
- No. of Pages:42
- Summary/Abstract:Simbolična dimenzija politike uvijek je u nekom odnosu s materijalnom osnovicom političke moći, a svako društvo ima samosvojan politički imaginarij koji ga defi nira kroz mrežu simbolično izgrađena značenja i posvećuje njegove norme; zajednica ili njeni segmenti koriste se elementima toga imaginarija u svojoj “identitetskoj borbi”.1 U tom je smislu u petstoljetnom rasponu u Hrvatskoj ključan motiv predziđa kršćanstva/Europe u značenjskim i funkcionalnim varijacijama ovisnima o odnosima političke moći, unutrašnjima i vanjskima. U njemu se zrcali združivanje i/ili razdvajanje simboličnih, kulturalnih i političkih granica; on daje kriterije prema kojima se te granice konceptualiziraju.
- Price: 4.50 €
Uloga crkava u konstrukciji državotvornih mitova Hrvatske i Srbije
Uloga crkava u konstrukciji državotvornih mitova Hrvatske i Srbije
(The Role of Churches in the Construction of Croatian and Serbian State-Building Myths)
- Author(s):Vjekoslav Perica
- Language:Croatian
- Subject(s):Anthropology, Cultural history, History of Church(es), Ethnohistory, Social history, Recent History (1900 till today), Theology and Religion, Cultural Anthropology / Ethnology, Culture and social structure
- Page Range:203-223
- No. of Pages:21
- Summary/Abstract:Mitovi su, pored ostalog, materijal od kog se grade nacije. Nacija mora imati “nacionalnu” povijest a ova kao takva, “nacionalna,” ne može biti stvarna, dakle onako kako se doista dogodila, nego je mitološka, patriotska, skrojena tako da emocionalno veže ljude uz njihove nacije te osigura legitimitet strukturama vlasti. Kad se radi o “etničkim nacijama” poput Srbije i Hrvatske kojima će se baviti ovaj članak, mitološki temelji nacionalnosti su od gotovo krucijalnog značaja. Oni su povezani s poviješću etnosa (narod) koja je uvijek manje ili više mitska i mitološka kako u mitovima o prapočetku tako i u mitovima iz nedavne povijesti.
- Price: 4.50 €
Poturica gori od Turčina: srpski istoričari o verskim preobraćenjima
Poturica gori od Turčina: srpski istoričari o verskim preobraćenjima
(Turkicized is Worse Than a Turk: Serbian Historians on Religious Transfiguration)
- Author(s):Bojan Aleksov
- Language:Bosnian
- Subject(s):History, Anthropology, Cultural history, Ethnohistory, History of ideas, Political history, Social history, Modern Age, Recent History (1900 till today)
- Page Range:225-258
- No. of Pages:34
- Summary/Abstract:Od samog postanka istorije kao discipline istoričari nastoje da svoja dela distanciraju od mitova, da ih raskrinkaju i istorijski interpretiraju. Ali iako daleko od proizvodnje mitova u antičkoj formi i značenju, istorijska dela takođe obiluju mnogim osobinama karakterističnim za mitove. Istoričari su skloni predrasudama, stereotipima, iskrivljavanju, preuveličavanju ili izostavljanju. Kao i kod mitova i u pisanju istorije se kompleksnost i višeznačnost određenog fenomena redukuje na jedno najčešće isključivo objašnjenje ili se interpretacije nude bez da se ikad jasno i svestrano formuliše problem. Najvažnija je ipak sličnost istorije sa mitovima u saznajnom monopolu koji imaju u definisanju etičkih i političkih načela jedne zajednice.
- Price: 4.50 €
Evolucija i uloga tri kompleksa istorijskih mitova u srpskom akademskom i javnom mnjenju u poslednjih deset godina
Evolucija i uloga tri kompleksa istorijskih mitova u srpskom akademskom i javnom mnjenju u poslednjih deset godina
(Evolution and Role of the Three Complexes of Historical Myths in Serbian Academic and Public Opinion During the Last Decade)
- Author(s):Ana Antić
- Language:Serbian
- Subject(s):History, Anthropology, Cultural history, Recent History (1900 till today), Nationalism Studies
- Page Range:259-290
- No. of Pages:32
- Summary/Abstract:Rad će analizirati transformacije i razvoj dva tipa istorijskih mitova – ante murale i sui generis – u srpskom akademskom i javnom mnjenju tokom prethodne decenije. Osnovne grupe primera klasičnih kao i novih formi mitologiziranih interpretacija istorije u okviru teorijskih ograničenja mitova drevnosti, sui generis i ante murale biće detaljno istraženi, dok će nove komponente mitova biti definisane uz pomoć informacija i podataka iz brojnih relevantnih izvora i tekstova naučnog i dnevno-političkog karaktera. Drugi fokus rada povezan je s primećenom zamenom mita drevnosti interpretacijama tipa ante murale kao najfrekventnijom i najuticajnijom strategijom za teorijsko (re)definisanje državnih i nacionalnih granica. U zaključku akcenat će biti stavljen na analizu političkih i socijalnih faktora koji su doprineli nastanku pomenutih promena.
- Price: 4.50 €
Drevna nacionalnost i vjekovna borba za državnost: Historiografski mitovi u Republici Makedoniji (BJRM)
Drevna nacionalnost i vjekovna borba za državnost: Historiografski mitovi u Republici Makedoniji (BJRM)
(Ancient Nationality and Age-Old Struggle for Statehood: Historiographical Myths in the Republic of Macedonia (FYRM))
- Author(s):Ulf Brunnbauer
- Language:Bosnian
- Subject(s):Politics / Political Sciences, History, Ethnohistory, Political history, Social history, Recent History (1900 till today), Nationalism Studies
- Page Range:291-328
- No. of Pages:38
- Summary/Abstract:U Republici Makedoniji se i danas o sadašnjosti često sudi koristeći historijske kategorije, kao što se i rješenja za budućnost traže u prošlosti prikazanoj na veoma mitologiziran način. Zebnja koju iskazuje Lucian Boia u svojoj analizi rumunskih historijskih mitova, ‘mi se previše osvrćemo na prošlost (i to prošlost olako mitologiziranu), a premalo na sadašnjost i budućnost. Ništa mi nemamo naučiti od Stevana Velikog i Mihaila Hrabrog, čak ni od političara međuratnog perioda. Činjenica da se problemi današnjice moraju rješavati sredstvima današnjice i iz perspektive sadašnjice’, čini se da ne utiče na intelektualce u Makedoniji, gdje ih opsjednutost prošlošću sprječava da nađu odgovarajuće odgovore za današnje probleme.
- Price: 4.50 €
Autori priloga
Autori priloga
(Authors in This Issue)
- Author(s):Author Not Specified
- Language:Bosnian
- Subject(s):General Reference Works
- Page Range:329-329
- No. of Pages:1
- Summary/Abstract:Authors in this Issue
- Price: 4.50 €