Krivičnopravni odgovor na mržnju i predrasude u BiH: uvodne napomene
Criminal Law Response to Hatred and Prejudice in Bosnia and Herzegovina: Introductory Remarks

Author(s): Amra Mehmedić, Edin Hodžić
Subject(s): Criminal Law, International Law, EU-Legislation, Court case
Published by: Analitika – Centar za društvena istraživanja
Keywords: criminal law; hate crimes; response to hatred and prejudice; introduction;
Summary/Abstract: Imajući u vidu da su krivična djela počinjena iz mržnje dio krivičnog zakonodavstva u sve četiri jurisdikcije u BiH, u svim pravosudnim strukturama BiH moralo bi biti duboko ukorijenjeno razumijevanje koncepta ovih krivičnih djela – čija je osnovna karakteristika motiviranost predrasudama prema određenim grupama – i značaja njihovog adekvatnog procesuiranja. Ipak, treba imati u vidu da to i u drugim zemljama predstavlja značajan izazov. Iako se ovaj pojam sve više prihvata u praksi pojedinih država i relevantnim međunarodnim aktima i politikama, sam koncept krivičnog djela počinjenog iz mržnje nije bez kontroverzi. Najčešće isticani prigovori mogli bi se okvirno grupisati u one terminološke, moralno-pravne, te utilitarne naravi. Prije svega se dovodi u pitanje korištenje samog termina “mržnja” pri određenju krivičnih djela ove kategorije, pri čemu se ističe da motiv tih krivičnih djela zapravo nije nužno mržnja, već pristrasnost ili predrasuda, koje imaju šire značenje nego mržnja. Moralno-pravni argument protiv sankcioniranja krivičnih djela počinjenih iz mržnje svodi se na to da takva regulativa neke žrtve (one koje pripadaju određenoj grupi) privilegira u odnosu na ostale žrtve istog krivičnog djela. Pored toga, njome se počinitelj, kako se u takvim perspektivama ističe, za isto djelo kažnjava dva puta – jednom za krivično djelo, a drugi put za zabranjeni motiv. Na kraju, kritičari postavljaju pitanje u kojoj mjeri je zapravo korisno u krivičnopravni odnos uvoditi pitanje motiva, odnosno mržnje. Ova grupa kritika u suštini smatra da za konkretno krivično djelo motiv sam po sebi nije relevantan, dok je namjeru (mens rea) veoma teško dokazati. Ističe se i to da postojanje i ozbiljnost krivičnih djela počinjenih iz mržnje u velikoj mjeri zavisi od neminovno subjektivne ocjene o šteti počinjenoj po samopouzdanje i dostojanstvo osobe, odnosno žrtve. U tom smislu, kažnjavanje mržnje samo po sebi kao da suštinski ulazi u područje psihologije i izmiče objektivnom prosuđivanju na kakvo smo navikli u krivičnom pravu.

• Details
• Contents