İbn Rüşd’ün Ebû Hanîfe ile İlgili Değerlendirmeleri
Ibn Rushd's Evaluations Regarding Abu Hanifa

Author(s): Vecdi Akyüz, H. Yunus Apaydin, Tahsin Görgün
Subject(s): Islam studies, Religion and science , Sociology of Religion, Sharia Law
Published by: Oku Okut Yayınları
Keywords: Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Ibn Rushd;
Summary/Abstract: Ebû Hanîfe, İslâm Hukuku düşüncesinde rey, kıyas ve akılcılık yönelişlerinin en başta gelen temsilcilerindendir. İbn Rüşd, bu yönelişlerin az çok yansıma bulduğu Mağrib Mâlikîliğinin, filozof/fakîh/kadı temsilcisidir. İbn Rüşd’ün Bidayetü’l-müctehid adlı eseri, mukayeseli fıkıh kitaplarının en iyilerinden olduğu gibi, fıkıh literatürünün de en sistematik kitabıdır. İbn Rüşd, bu eserinde, konuyla ilgili belirleyebildiği bütün görüşleri son derece özlü ve sistematik biçimde verdikten sonra, “bu ihtilâfın sebebi” başlığıyla dayandıkları delileri ve konuyu temellendirme biçimlerini yetkin biçimde değerlendirip ortaya koymaktadır. İbn Rüşd, Mağrib Mâlikîliğinde az çok yansıma bulan akılcı yaklaşımını, bağlı olduğu mezhep imamı Mâlik b. Enes’e karşı bile kullanmış ve pek çok konuda onu eleştirmiştir. İki güçlü akılcı yönelişe sahip Ebû Hanîfe ile İbn Rüşd, bazı konularda benzer sonuçlara varırken, kimi yönlerden de uyuşamamışlardır. İbn Rüşd’ün Ebû Hanîfe’nin teorisyenliğine yaklaşımını belirlemek, fürû açısından olduğu kadar özellikle hukuk metodolojisi ve felsefesi açılarından da ilginç olacağı varsayımıyla, böyle bir çalışma yapmaya yöneldik. İbn Rüşd’ün değerlendirmeleri, Bidayetü’l-müctehid adlı eseri ölçeğinde belirlenmiştir.1 İbn Rüşd’ün Ebû Hanîfe’nin görüşleriyle ilgili değerlendirmelerini, onaylayıcı/destekleyici ve eleştirici/olumsuzlayıcı değerlendirmeler biçiminde ele almak uygun görünmektedir.

• Details
• Contents