İmâm-ı Azam Ebû Hanîfe ve Düşünce Sistemi
Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa and His Thought System
Contributor(s): İbrahim Hatiboğlu (Editor)
Subject(s): Law, Constitution, Jurisprudence, Theology and Religion, Islam studies, Religion and science , Philosophy of Religion, Politics and religion, Sociology of Religion, Sociology of Law, Sharia Law, Qur’anic studies
Published by: Oku Okut Yayınları
Keywords: Fiqh; Islamic Tehology; Abū Hanīfa; Imām al-Aʿzam; Hanafī Law School; Islamic Intellectual Tradition; Abū Hanīfa’s Methodology; Imām al-Aʿzam’s Methodology;
Summary/Abstract: The book Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa and His Thought System delves deeply into the life, methodology, and intellectual world of Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa, one of the cornerstones of Islamic thought. The book comprises papers and discussions presented at the “Symposium on Imām al-Azam Abū Hanīfa and His System of Thought”, organized by the Qur’an Research Foundation (KURAV) in Bursa from October 16–19, 2003. In this symposium, which was contributed to by seventy-seven academics, the personality and ideas of Abū Hanīfa were addressed from a broad perspective. The work extensively examines topics such as “Abū Hanīfa’s Personality,” “His Methodology (I-III),” “The Hanafī School (III),” “Abū Hanīfa in Political and Cultural Tradition,” “Abū Hanīfa and the Science of Kalām,” “Abū Hanīfa’s Thought (I-II),” “Abū Hanīfa and Hadīth (I-II),” and “Abū Hanīfa’s Place in Legal Thought.” In particular, the book offers captivating details about his understanding of hadīth and sunnah, his approach to interpreting narrations, and his influence on Islamic sciences. This book presents Abū Hanīfa’s thoughts not only in a historical context but also as a source of inspiration for contemporary Islamic thought, offering readers a multi-dimensional perspective. It appeals to both academics and a broader audience interested in Abū Hanīfa’s intellectual world. As such, it serves as a significant reference work for those engaged in the field of Islamic studies. Abū Hanīfa is one of the founding figures who shaped the Islamic community both doctrinally and practically from the very early periods. He lived at a time when narrations had not yet been compiled in specific collections, and his thought and worldview were grounded in the texts (nass) without any derogatory treatment. He bequeathed to us a vision that established a balance between faith (iman), worship (ibadah), excellence (ihsan), and the harmony between the outward (zahir) and inward (batin) dimensions of Islamic life. The comprehensive perspective established by Imām al-Aʿzam has continued to serve as a consistent and enduring model of coherent thought, always offering a way out for humanity during times of crisis. The scholarly personality of the great Abū Hanīfa has been the subject of numerous academic studies; however, for the first time, an event of such a wide scope, reflecting Turkey’s intellectual heritage, has been organized to address his multifaceted contributions. Not only Sunni jurisprudential thought but also the broader conception of Islamic jurisprudence, and not only from the perspective of religious sciences but also encompassing social sciences, were examined through a holistic approach. Over forty papers and discussions provided an in-depth analysis of his thought. Through this scholarly event, the internal consistency of Abū Hanīfa’s thought, as well as the Hanafī intellectual tradition developed after him, was highlighted. Attention was drawn to its capacity to foster harmony between different branches of knowledge, its comprehensive nature, and its accurate perception of “social reality” expressed through a distinct worldview in line with the requirements of scientific truth. This demonstrates that the goals of the scientific event we organized were achieved. Indeed, even though more than twenty years have passed since this event, the work containing the papers presented has not lost its value or relevance, and there is now a renewed need to present it once again to interested parties.
- E-ISBN-13: 978-625-97648-7-0
- Print-ISBN-13: 978-625-97648-7-0
- Page Count: 814
- Publication Year: 2025
- Language: Turkish
Birinci oturum
Birinci oturum
(First session)
- Author(s):İbrahim Kâfi Dönmez
- Language:Turkish
- Subject(s):Theology and Religion, Islam studies, Religion and science
- Page Range:29-30
- No. of Pages:2
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; First session;
- Summary/Abstract:Bismillâhirrahmânirrahîm. Yüce Rabbimize hamd ederek, sevgili Peygamberimizi, âl ü ashâbını salât ü selâmla anarak bu nezih, seviyeli, güzel toplantının ilk oturumunu başlatıyorum. Güzîde topluluğunuzu hürmetle selâmlıyorum.
Ebû Hanîfe’nin Yetiştiği Şehir: Kûfe
Ebû Hanîfe’nin Yetiştiği Şehir: Kûfe
(The City Where Abu Hanifa Grew Up: Kufa)
- Author(s):M. Mahfuz Söylemez, İbrahim Kâfi Dönmez, Adem Apak
- Language:Turkish
- Subject(s):Sociology, Local History / Microhistory, Theology and Religion, Islam studies, Religion and science
- Page Range:33-51
- No. of Pages:19
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Kufa;
- Summary/Abstract:Ebû Hanîfe gibi büyük bir ilim adamını yetiştirmiş olan Kûfe’yi yirmi dakikalık bir süre içinde ele alıp incelemek mümkün değildir. Dolayısıyla daha çok şehrin demografik yapısı, ekonomik durumu ve ilim-kültür hayatı üzerinde, bize ayrılan zamanın el verdiği ölçüde, duracağız. Kuşkusuz zikri geçen hususlar insanın yetişip şekillenmesinde önemli olan unsurlardır.
Ebû Hanîfe’nin Hayatından Çizgiler ve Bıraktığı Miras
Ebû Hanîfe’nin Hayatından Çizgiler ve Bıraktığı Miras
(Lines from the Life of Abū Hanīfa and His Legacy)
- Author(s):İbrahim Kâfi Dönmez, Hayati Hökelekli, Nihat Dalgin, Yunus Vehbi Yavuz
- Language:Turkish
- Subject(s):Sociology, Islam studies, Religion and science
- Page Range:53-97
- No. of Pages:45
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Kufa;
- Summary/Abstract:Adı Numan b. Sabit b. Zûta, künyesi Ebû Hanîfe olup Kûfe halkının fetva ve bilgi kaynağı idi. Hicri 80 yılında Abdül-Melik b. Mervan’ın halifelik döneminde Kûfe’de dünyaya geldi. Güzel simalı, güzel sakallı, güzel giyimli, uzun boylu bir insandı. Resmi merasimlerde başına siyah renkte “kalensüve”sini giyerdi. Hoş kokular sürünür, yeni ve kıymetli giysiler giyerdi. Son derece alçak gönüllü, çok susan, az konuşan, az gülen, çok düşünen, çok akıllı, konuşmakta orta yolu izleyen, insanlarla az konuşan, soru sorulmadıkça konuşmayan, bir musibetten çıkmışçasına kaşları çatık ve düşünceli davranan, tartışmalar sırasında kendisine karşı ağır sözler söylenince sabreden biri idi. Ders halkasına bir kadın gelip de soru sorduğu zaman, oturduğu halkadan kalkar ve diğer erkeklerin bakışlarından korumak için kadının üzerine bir örtü atar, ondan sonra sorduğu soruya cevap verirdi. İlme o kadar değer verirdi ki, oğlu Hammad sıbyan okulunda Fatiha’yı okumasını başarınca hocasına “500” dirhem para hediye göndermişti. Yine ailesi için bir harcama yaptığı zaman aynı miktarda parayı sadaka olarak dağıtırdı.
İmâm-ı A’zam Ebû Hanîfe’nin kişilik yapisi
İmâm-ı A’zam Ebû Hanîfe’nin kişilik yapisi
(Personality of Imam A’zam Abu Hanifa)
- Author(s):Hayati Hökelekli, İbrahim Kâfi Dönmez
- Language:Turkish
- Subject(s):Sociology, Islam studies, Religion and science , Personality Psychology
- Page Range:99-113
- No. of Pages:15
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Kufa;
- Summary/Abstract:Bir insanın kişiliğini anlamaya çalışmanın çeşitli yolları vardır. Günümüzde kişilik araştırması, bir kişinin kendine özgü davranış modellerini tanımlayan en genel ve gözlemlenebilir temel görünüşlerden hareket eder. Bunu, kişisel amaçlar, ilgiler, plânlar, stratejiler, hayat görevleri ve kişisel gayretlerin anlaşılması izler. Bütün bu unsurların tutarlı bir bütünlük içerisinde gelişerek tamamlandığı hayat hikayesi ise, tanımlayıcı bilgi alanı olması bakımından son derece önem taşır. Biz de bu bildirimizde Ebû Hanîfe’nin hayatına, en genel çizgileriyle, bazı kişilik özellikleri ve ortaya koyduğu etkinlik ve hizmette izlediği yol ve gerçekleştirmek istediği amaçlar açısından bakmaya çalışacağız.
İslâm Düşüncesinin Teşekkül Döneminde Ebû Hanîfe’nin Siyasî Duruşu -Sivil İtaatsizlik Kavramı Bağlamında Bir Okuma
İslâm Düşüncesinin Teşekkül Döneminde Ebû Hanîfe’nin Siyasî Duruşu -Sivil İtaatsizlik Kavramı Bağlamında Bir Okuma
(Abu Hanifa's Political Stance in the Formative Period of Islamic Thought - A Reading in the Context of the Concept of Civil Disobedience)
- Author(s):Mevlüt Uyanık, İsa Doğan, İbrahim Kâfi Dönmez
- Language:Turkish
- Subject(s):Civil Society, Political history, Islam studies, Politics and religion, Politics and society, Sociology of Religion
- Page Range:115-135
- No. of Pages:21
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Kufa; Islamic Thought;
- Summary/Abstract:Felsefe tarihinin ilk dönemlerinden itibaren önemini koruyan sivil itaatsizlik kavramıyla özdeşleşmiş simge düşünürler olarak Atinalı Sokrates, Concordlu Thoreau, Hindistanlı Gandhi’yi sayabiliriz.1 Acaba İslâm düşüncesinin teşekkül döneminde fikrî, itikadî ve fıkhî akımlar ve bunların kurucu öznelerinin düşünce yapıları, bir de, siyaset ve hukuk felsefesi açısından ‘değer’lendirilse nasıl sonuçlar çıkabilir? Bu öncülden hareketle, İslâm düşüncesinde ‘kurucu özne’ konumunda olan Hasan el-Basrî ile başlayan siyaset felsefesi merkezli ‘okuma’larımız2 “İslâm’ın teşekkül devrinin büyük mütefekkirlerinden” 3 birisi olan Ebû Hanîfe Nu’mân b. Sâbit b. Zûtâ b. Mâh (ö. 150/767) ile devam edecektir.
İkinci oturum
İkinci oturum
(Second session)
- Author(s):İsmail Hakkı Ünal
- Language:Turkish
- Subject(s):Theology and Religion, Islam studies, Religion and science
- Page Range:136-137
- No. of Pages:2
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Second session;
- Summary/Abstract:“İmâm-ı A’zam Ebû Hanîfe ve Düşünce Sistemi” sempozyumunun ikinci oturumunu bir arkadaşımızın gelememesi sebebiyle yönetme görevini bana verdiler. Biraz rahatsızım üzerinize afiyet, sesim de bu yüzden mekanik çıkıyor. Bir an önce başlayabilmek için, tebliğci olarak, Tahsin Görgün, Mehmet Şener, Ferhat Koca ve Tevhit Ayengin, Müzakereci olarak da Şükrü Özen, hocalarımızı buraya davet ediyorum. Salim Öğüt, Hacı Mehmet Günay ve Mehmet Erkal hocalarımızı buraya davet ediyorum. Bu oturumun konusu, metodoloji, yani Ebû Hanîfe’nin, bu arada Hanefî mezhebinin usûlü, metodu, metodolojisi ele alınacak.
Ebû Hanîfe’nin Fıkıh Tanımı
Ebû Hanîfe’nin Fıkıh Tanımı
(Abu Hanifa’s Definition of Fiqh)
- Author(s):Tahsin Görgün, Şükrü Özen, İsmail Hakkı Ünal
- Language:Turkish
- Subject(s):Islam studies, Religion and science , Sharia Law, Qur’anic studies
- Page Range:141-153
- No. of Pages:13
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Fiqh;
- Summary/Abstract:Bismillâhirrahmânirrahîm. Muhterem hâzirûnu hürmetle selâmlayarak sözlerime başlıyorum. Bizim oturumumuzun başlığı, metodoloji. Öyle olunca benim tebliğimin başlığı da bir anlamda bir tanım. Sabahki oturumda üzerinde durulan şeyleri ben düşününce esas itibariyle bizim ve gündemimiz için önemli konulardan birisinin metodoloji olduğunu hissediyorum, görüyorum. Öyle olunca da biraz metodolojik bazı şeyler de söyleyerek tebliğime başlamak istiyorum. Burada tabi metodolojik dediğimizde metodoloji her şeyden önce nasıl sorusuyla alâkalı, bir “nasıl” sorusu “ne” sorusundan bağımsız olarak ele alınamaz.
Ebû Hanîfe’de Makâsıd Düşüncesi Üzerine Bir Deneme
Ebû Hanîfe’de Makâsıd Düşüncesi Üzerine Bir Deneme
(An Essay on the Thought of Maqasid in Abu Hanifa)
- Author(s):İsmail Hakkı Ünal, Mehmet Şener, Salim Öğüt
- Language:Turkish
- Subject(s):Islam studies, Religion and science , Sharia Law, Qur’anic studies
- Page Range:155-173
- No. of Pages:19
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Maqasid;
- Summary/Abstract:Büyük hukukçu İmam Ebû Hanîfe’nin nassları anlama ve yorumlamada izlediği içtihat metotları arasında “makâsıd” gibi bir kavramın yer alıp almadığını ve bu prensip çerçevesinde içtihat yapıp yapmadığını ortaya koyabilmek için, sahabe ve tâbiûn nesillerinin yeni olaylara hukukî çözüm arama konusunda nasıl bir metot izlediklerini ana hatlarıyla belirtip, bazı örnekler de vererek, Ebû Hanîfe’nin bu iki nesilden etkilenme oranının ne derecede olduğunu belirlemeye çalıştıktan sonra, “Şeriatın maksatlarını derinlemesine bilmenin” içtihat şartlarından olup olmadığı hususuna işaret edip, büyük İmam’ın nassları anlama ve yorumlama metodu ile, yeni olayların hukukî çözümlerinde nasıl bir yol izlediğini ve hüküm istinbâtında “makâsıd-maslahat” kavramlarına ne ölçüde yer verdiğini ele alacağız.
Ebû Hanîfe ile İmameyn Arasındaki Hukukî Görüş Farklılıkları
Ebû Hanîfe ile İmameyn Arasındaki Hukukî Görüş Farklılıkları
(Differences in Legal Opinions between Abu Hanifa and Imamayn)
- Author(s):Ferhat Koca, Mehmet GÜNAY, İsmail Hakkı Ünal
- Language:Turkish
- Subject(s):Theology and Religion, Islam studies, Religion and science , Sociology of Religion, Sharia Law
- Page Range:175-194
- No. of Pages:20
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Imamayn; Legal Opinions;
- Summary/Abstract:Hanefî mezhebi, yalnızca ismini almış olduğu Ebû Hanîfe Nu’mân b. Sâbit (ö. 150/767) tarafından değil, onun öğrenci ve arkadaşları tarafından kolektif bir şekilde kurulmuş bir mezheptir. Kendilerine, “Ebû Hanîfe’nin arkadaşları (ashâb-ı Ebî Hanîfe)” adı verilen bu bilginlerin katkıları olmasaydı, belki de bugün Hanefî mezhebi diye bir mezhepten bahsetme imkânı olmayacaktı. Çeşitli tarih ve tabakât kitaplarında, Ebû Hanîfe’nin bu öğrenci ve arkadaşlarının sayısı hakkında 10’dan 4.000’e kadar muhtelif rakamlar verilmektedir. Ebû Hanîfe’nin oğlu Hammâd, babasının arkadaşlarının on kişi olduğunu belirterek onların isimlerini şu şekilde saymıştır: Ebû Yûsuf, Züfer b. el-Hüzeyl, Esed b. Amr, el-Becelî, Âfiyetü’l-Evdî (elÛdî), Dâvûd et-Tâî, Kâsım b. Ma’n el-Mes’ûdî, Ali b. Mesher, Yahya b. Zekeriyya, Hibbân, Mendel b. Ali.
Ebû Hanîfe’nin Hukukî İrâde Anlayışı
Ebû Hanîfe’nin Hukukî İrâde Anlayışı
(Abu Hanifa’s Understanding of Legal Will)
- Author(s):İbrahim Hakkı İnal, Tevhit Ayengin, Mehmet Erkal
- Language:Turkish
- Subject(s):Islam studies, Religion and science , Sociology of Law, Sharia Law
- Page Range:195-210
- No. of Pages:16
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Legal Will; Legal Opinions;
- Summary/Abstract:“Hukukî irâde” kavramını iki anlamda kullanabiliriz: birincisi, insanın manevî bir kişilik taşıyan ve dolayısıyla bu özellik sayesinde kişiliğine ve kişilik özelliklerine dışarıdan saldırı yapmanın, onu yok saymanın haklı bir gerekçesi olamayacağını belirtmek; ikincisi, bu manevî vasfın insana irâde ve eylem özgürlüğü kazandırdığını ifade etmek için. Hukukî irâde vasfını haiz olması itibariyle insan, bir yandan sorumluluk taşıyan bir varlık olabilmekte, öte yandan diğer insanlara ve yönetime karşı hak talebinde bulunmakta ve eylemleriyle onları sorumluluk altına almaktadır. Kısaca bu vasıf; kişiliğin, kişi hak ve özgürlüğünün ve dolayısıyla tasarruf hürriyetinin de dayanağını oluşturmaktadır.
Ebu Hanîfe’nin Kur’ân Anlayışı
Ebu Hanîfe’nin Kur’ân Anlayışı
(Abu Hanifa's Understanding of the Qur'an)
- Author(s):Süleyman Uludağ, Süleyman Toprak, Faruk Beşer, Mustafa Uzunpostalci
- Language:Turkish
- Subject(s):Islam studies, Sociology of Religion, Qur’anic studies
- Page Range:213-239
- No. of Pages:27
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Qur'an;
- Summary/Abstract:İslâm’ın yegâne kaynağının vahiy olduğunu, vahyin esasını da Kur’ân-ı Kerîm’in oluşturduğunu söylemek yanlış olmaz. İslâm Kur’ân’la başlamış, ilk yıllarda insanların, bu yeni dini tanımaları Kur’ân’la sağlanmış, onlar da onu öyle tanımışlardır. Hz. Peygamber de muhataplarını hep Kur’ân’a havale etmiştir. Onun sünneti, Kurân’dan bağımsız bir kaynak olarak görülmemiş ve Kur’ân’ın anlaşılması, beyanı ve tatbiki olarak anlaşılmıştır.
Ebû Hanîfe’nin İçtihat Sistematiğinde Norm Grupları
Ebû Hanîfe’nin İçtihat Sistematiğinde Norm Grupları
(Norm Groups in Abu Hanifa's Ijtihad Systematics)
- Author(s):Beşir Gözübenli, Süleyman Uludağ, Ali Kaya
- Language:Turkish
- Subject(s):Sociology, Islam studies, Sociology of Religion, Sharia Law, Qur’anic studies
- Page Range:241-256
- No. of Pages:16
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Ijtihad;
- Summary/Abstract:Sosyal değerler ve buna paralel olarak cemiyeti nizamlayan kaideler - sosyal normlar arasında görülen gruplanma (hiyerarşik kategoriler), sosyal bilimlerin birçok alanında olduğu gibi, İslâm hukuk bilimi alanında da, özel önem arz etmektedir. Bilindiği gibi, toplumun sahip olduğu müşterek değerler paralelinde, önem ve önceliklerine göre oluşan bu norm grupları arasında, kesin ve geçilmez sınırlar olduğu da söylenememektedir. Yani, yapılan bu gruplandırma genel hatlarıyla olup, norm gruplarını kesin ve değişmez bir şekilde biribirinden ayıran bir karakter arz etmemektedir. Zira, zaman içerisinde, gruplar arasındaki norm-kaide alış-verişlerinin devam etmesi bir tarafa, bazen aynı kaide, birden fazla gruba da girebilmektedir. Bir kaidenin, aynı zamanda hem ahlâk, hem din ve hem de hukuk kaidesi olması gibi.
Ebû Hanîfe’nin İstihsan Anlayışı
Ebû Hanîfe’nin İstihsan Anlayışı
(Abu Hanifa’s Understanding of Istihsan)
- Author(s):Ali Bakkal, H. Yunus Apaydin, Süleyman Uludağ
- Language:Turkish
- Subject(s):Islam studies, Sociology of Religion, Sharia Law
- Page Range:257-294
- No. of Pages:37
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Istihsan;
- Summary/Abstract:Arapçada “İstihsan”, “h-s-n” kök harflerinden türetilen ve “bir şeyi iyi ve güzel bulmak” anlamına gelen bir mastardır. “K-b-h” kök harflerinden türetilen ve “bir şeyi kötü ve çirkin bulmak” anlamına gelen “istikbah” kelimesinin zıt anlamını ifade eder. Dil açısından istihsan, başkalarına göre iğrenç dahi olsa, insanın arzu (=heva) edip meylettiği şey anlamını da taşımaktadır.
İbn Mes’ûd’dan Ebû Hanîfe’ye Rey Mektebi
İbn Mes’ûd’dan Ebû Hanîfe’ye Rey Mektebi
(The Rey School from Ibn Mas'ud to Abu Hanifa)
- Author(s):Mehmet Erdoğan, Ahmet Yaman
- Language:Turkish
- Subject(s):Education, Islam studies, Sociology of Religion
- Page Range:298-323
- No. of Pages:27
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; School;
- Summary/Abstract:Ebû Hanîfe’nin, Özellikle İbrahim en-Nehaî ile Olan Bağlantısı ve Irak Fıkhının Oluşumuna Katkısı İslâm dünyasında nassların yorumu ve fıkhî çözümler alanında iki temel ekol vardır: Ehl-i eser ve Ehl-i rey. Ehl-i eser, daha çok rivayet ağırlıklı bir yol tutmuştur ve merkezi haklı olarak Hicaz’dır. Bu yüzden bu mektebe Hicaz okulu da denir. İkincisi ise dirayet ağırlıklı bir yol tutmuştur ve merkezi Irak özelde de Kûfe’dir. Bu yüzden de bu, aynı zamanda Kûfe okulu olarak da anılır.
Hanefîliğin Oluşumunda Coğrafî Etkenler -Sosyolojik Açıdan Bir Değerlendirme
Hanefîliğin Oluşumunda Coğrafî Etkenler -Sosyolojik Açıdan Bir Değerlendirme
(Geographical Factors in the Formation of Hanafism - A Sociological Evaluation)
- Author(s):Fazlı Arabacı, Fahrettin Atar, Kemal Ataman
- Language:Turkish
- Subject(s):Education, Regional Geography, Islam studies, Sociology of Religion
- Page Range:325-337
- No. of Pages:13
- Keywords:Hanafism; Hanafi school; Sociological Evaluation;
- Summary/Abstract:Tebliğin başlığını oluşturan kavramlar üzerinde kısaca durmamız, konuyu ele alış tarzımızın sınırları hakkında bilgi vereceğinden sanırım faydalı olacaktır. Hicri II. yüzyılda Kûfe merkezli olarak başlayan ve daha sonraki dönemlerde gelişerek farklı bölgelerde yaygınlaşan Hanefîlik, bir fıkıh mezhebi olarak yönteminin, doktrininin ve sistematiğinin oluşmasında en büyük paya sahip olan Ebû Hanîfe’ye nispetle bu adı almıştır. Hanefîliğin oluşumu dendiğinde onun teorisyeni ve geliştiricisi olanların yaşadığı yerlerdeki ferdî toplumsal durumlarını, Hanefîliğin doktrin ve sistematiğinin oluşumunda dikkate alınan yöntem ve referansların toplumsallığını, Hanefîliğe ait hükümlerin verilmesine sebep olan olayların coğrafî ve sosyal yönlerini göz önünde bulundurmak gerekir.
Hanefî Literatürünün Oluşumu
Hanefî Literatürünün Oluşumu
(The Formation of Hanafi Literature)
- Author(s):Ahmet Özel, Vecdi Akyüz, Fahrettin Atar
- Language:Turkish
- Subject(s):Studies of Literature, Theology and Religion, Islam studies, Sociology of Religion
- Page Range:339-356
- No. of Pages:18
- Keywords:Hanafi Literature; Hanafism; Islam;
- Summary/Abstract:Hanefî mezhebinin kurucusu Ebû Hanîfe, muhitinde karşılaşılan meseleler ve bizzat kendisine yöneltilen sorularla ilgili olarak hayatı boyunca birçok içtihatta bulunmakla birlikte bunları yazmadığı gibi içtihat metodunu açıkladığı herhangi bir kitap da kaleme almamıştır. Ona nisbet edilen eserler genellikle akaidle ilgili olup doğrudan fıkhî konulara hasredilmemiştir. Ebû Hanîfe’nin sorulan soruları cevaplandırdığı ve halka açık olan ders halkası dışında, fıkhî meseleleri yalnız içtihat ehli talebelerinden oluşan özel bir ders halkasında onlarla birlikte ele alıp tartıştığı, bu mecliste varılan çözümlerin yazdırıldığı, daha küçük bir grubu da fıkıh bablarının tertip ve tanzimiyle görevlendirdiği, ayrıca dört kişiden oluşan bir heyetin de ortaya çıkan içtihadları ezberledikleri bilinmektedir. İlk defa Ebû Hanîfe tarafından uygulandığı söylenen bu tedvin ve tasnif usûlü yalnız Hanefî literatürünün şekillenmesinde değil diğer mezheplerin literatürünün tedvin ve gelişmesinde de etkili olmuştur. Bu şekilde bir taraftan Hanefî mezhebinin çeşitli konularla ilgili görüşleri toplanırken bir taraftan da ortaya çıkan içtihatların belli kitap ve bâb başlıkları altında bir araya getirilerek tasnif ve tedvini sağlanıyor, bu ise daha sonra kaleme alınacak sistematik fıkıh kitapları için bir temel oluşturuyordu.
Beşinci oturum
Beşinci oturum
(Fifth session)
- Author(s):Salih Tuğ
- Language:Turkish
- Subject(s):Theology and Religion, Islam studies, Sociology of Religion
- Page Range:357-358
- No. of Pages:2
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Fifth session;
- Summary/Abstract:Abdullah Kahraman, Hacı Mehmet Günay, Abdülkadir Evgin hocalarımız ve Müzakereciler Ferhat Koca, Nasih Aslan, Cemal Sofuoğlu hocalarımız. Önceki kitaplarda ve nihaî kitapta yazılı olduğu vechile kuzuları toplamak zordur. Hz. İsa İncil’de açıkça kayıtlı olduğuna göre “Ben İsrail’in kaybolmuş kuzularını toplamak için gönderildim” diyor işte bakın kuzularımız dağıldı şurada burada toplayamıyoruz demek ki aynı sıkıntıları onlar da çekti.
Hanefî Mezhebinin Şâfiî Mezhebinden İlkesel Düzeyde Arz Ettiği Bazı Farklılıklar ve Bu Farklılıkların Pratik Sonuçları
Hanefî Mezhebinin Şâfiî Mezhebinden İlkesel Düzeyde Arz Ettiği Bazı Farklılıklar ve Bu Farklılıkların Pratik Sonuçları
(Some Principal Differences of the Hanafi School from the Shafi'i School and the Practical Consequences of These Differences)
- Author(s):Salih Tuğ, Abdullah Kahraman, Ferhat Koca
- Language:Turkish
- Subject(s):Education, Law, Constitution, Jurisprudence, Islam studies, Religion and science , Sharia Law
- Page Range:359-390
- No. of Pages:32
- Keywords:Hanafi School; Shafi'i School;
- Summary/Abstract:İslâm hukukunun temel ilkeleri itibariyle dinî karakterli olduğu bilinen bir husustur. Başlangıç, oluşum ve gelişme aşamalarında da söz konusu hukukun dinî karakteri her zaman belirleyici olmuştur. Durum böyle olunca İslâm hukukunun geliştirilmesi ve uygulanması gibi görevlerle yükümlü olan yetkin bilginler (müçtehitler) bağımsız ve serbest akıl yürütme yerine daha çok nass denen dinî metinlere bağımlılık hissetmiş, yorum ve önerilerini nasslarla bir şekilde ilişkilendirmeye ya da nassların bünyesine dâhil etmeye azamî gayret göstermişlerdir. İşin içine yorum girince aynı konuda birden fazla ihtimalin kaçınılmaz olduğu gerçeği ortaya çıkmıştır. Farklı yorumlar daha sonra mezhep adı verilen hukuk ekollerinin meydana gelmesine zemin hazırlamıştır. Aynı konudaki farklı yorumların artması zaman zaman hukukî istikrarı tehlikeye sokacak boyutlara ulaştığından mezheplerin teşekkülü dinî-hukukî olduğu kadar aynı zamanda sosyal ve psikolojik zorunluluk hâline gelmiştir.
Hanefî Mezhebinin Mezhep İçi İşleyişi: Görüşler Hiyerarşisi ve Ebû Hanîfe’nin Görüşünün Tercih Edildiği Durumlar
Hanefî Mezhebinin Mezhep İçi İşleyişi: Görüşler Hiyerarşisi ve Ebû Hanîfe’nin Görüşünün Tercih Edildiği Durumlar
(The Intra-Sectarian Functioning of the Hanafi School: Hierarchy of Views and Cases in Which Abu Hanifa's View is Preferred)
- Author(s):H. Mehmet Günay, Nasi Aslan
- Language:Turkish
- Subject(s):Education, Islam studies, Sociology of Religion, Sharia Law
- Page Range:391-406
- No. of Pages:16
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Hanafi School;
- Summary/Abstract:Her şeyden önce belirtmek gerekir ki, bildiri başlığının akla getirmesi muhtemel konular arasında olan mezhep kavramı, mezhebi oluşturan unsurlar, mezhebe intisabın anlamı ve mahiyeti gibi her biri müstakil çalışmalara ve büyük ihtimalle bu sempozyumda muhtelif bildirilere konu olacak çok önemli mevzular, bu bildirinin inceleme alanının dışında kalacaktır. Buna bağlı olarak, tarihî gelişim süreci içinde Hanefî mezhebinin oluşumunda aktif rolü olan müntesip fakîhlerin, mezhebin mevcut birikimini niteleme ve bunlardan yeni bilgiler üretmede kullandıkları içtihat, tahriç, tercih, tashih gibi mezhep içi istidlâl metotlarının nasıl işletildiği de bu bildirinin doğrudan ele alacağı konular arasında yer almayacaktır.
Hanefî ve Ca’ferî’lerin Hadîs Anlayışlarına Karşılaştırmalı Bir Bakış
Hanefî ve Ca’ferî’lerin Hadîs Anlayışlarına Karşılaştırmalı Bir Bakış
(A Comparative Look at the Hanafi and Ja'fari Understanding of Hadith)
- Author(s):A. Kadir Evgin, Salih Tuğ, M. Cemâl Sofuoğlu, Murat Yurtsever
- Language:Turkish
- Subject(s):Law, Constitution, Jurisprudence, Islam studies, Religion and science , Sharia Law
- Page Range:407-423
- No. of Pages:17
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Hadith; Ja'fari;
- Summary/Abstract:Sayın Başkan, Değerli konuklar! Tebliğimizde, fıkhî görüş ve yorumlarıyla kitleleri etkileyen ve bu etkileri her zaman güncelliğini koruyan iki âlim ve öğrencilerinin, bazı hadis çeşitleri hakkındaki görüşlerini karşılaştırmalı olarak arz etmeye çalışacağız. Hanefî ve Ca’ferî adındaki iki fıkhî/amelî mezhebe isimleri verilen bu âlimlerimiz İmâm-ı A’zam Ebû Hanîfe (80-150) ve Ca’fer-i Sâdık’tır (80-148). Her iki âlimimizin de, aynı yılda doğdukları için muasır olmaları, yaşadıkları dönemin Hadis ilminin henüz teşekkül etmeye başladığı kitabet ve tedvîn dönemine rastlaması, ayrıca hadis rivayetinin yoğun ve muğlak olduğu bir dönemde yaşamış olmaları, bizi böyle bir karşılaştırma yapmaya sevk eden başlıca âmiller olmuştur.
Altinci oturum
Altinci oturum
(Sixth session)
- Author(s):H. Yunus Apaydin
- Language:Turkish
- Subject(s):Politics, Islam studies, Sociology of Culture
- Page Range:425-426
- No. of Pages:2
- Keywords:Sixth session; Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa;
- Summary/Abstract:Sevgili misafirler, 2. günün 3. oturumuna hoş geldiniz. İzninizle ben siyaset ve kültür geleneğinde Ebû Hanîfe başlıklı oturumun konuşmacılarını ve Müzakerecilerini davet etmek istiyorum.
Tasavvuf Kültüründe İmam-ı A’zam’ın Yeri
Tasavvuf Kültüründe İmam-ı A’zam’ın Yeri
(The Place of Imam A’zam in Sufi Culture)
- Author(s):H. Yunus Apaydin, Mustafa Kara, Süleyman Toprak
- Language:Turkish
- Subject(s):Islam studies, Culture and social structure , Sociology of Culture, Sociology of Religion
- Page Range:427-440
- No. of Pages:14
- Keywords:Sufi Culture; Imam A’zam;
- Summary/Abstract:Saygıdeğer misafirlerimiz, mazeretimi arz edeyim; hadis öğretim üyemiz Akif Köten hocamızın kardeşi vefat etmiştir, onun cenaze merasimine katılmamız gerekiyor. Onun için sayın başkan ve katılımcılara teşekkür ederek sözlerime başlamak istiyorum.
Ebu Hanîfe ve Reel Siyaset
Ebu Hanîfe ve Reel Siyaset
(Abu Hanifa and Real Politics)
- Author(s):Ahmet Yaman, Salih Tuğ, H. Yunus Apaydin
- Language:Turkish
- Subject(s):Politics, Political history, Islam studies, Government/Political systems
- Page Range:441-451
- No. of Pages:11
- Keywords:Ebu Hanîfe; Real Politics;
- Summary/Abstract:Sadece fıkıh değil genel hukuk tarihinin de en büyük simalarından biri olan Ebû Hanîfe, bilge hukukçuluğu yanında, siyasî gelişmeler karşısında tavır alan ve taraf olan bir kimliğe de sahiptir. 70 yılı bulan ömrünü, İslâm tarihinin en ünlü ve en belirleyici olan iki hanedan yönetimi altında geçiren bu büyük hukukçu, tefakkuh çabasını yani akademik eylemlerini, Emevî ve Abbâsî yönetimlerinin hukuk dışı uygulamalarına karşı verdiği siyasî mücadele/mücahede eylemi ile taçlandırmıştır.
Hîle-i Şer’iyye Konusunda Ebû Hanîfe’ye Yöneltilen İthamlar
Hîle-i Şer’iyye Konusunda Ebû Hanîfe’ye Yöneltilen İthamlar
(Accusations Against Abu Hanifa Regarding Sharia Cheating)
- Author(s):Saffet Köse, H. Yunus Apaydin, Hamdi Döndüren
- Language:Turkish
- Subject(s):Islam studies, Sociology of Religion, Sharia Law
- Page Range:453-477
- No. of Pages:25
- Keywords:Abu Hanifa; Sharia Cheating; Islam;
- Summary/Abstract:Hiyel özellikle bazı oryantalistlerin İslâm’ı ve Müslümanları, Müslümanlar içinde de diğer mezheplerin Hanefîleri eleştirdikleri konulardan birisidir. İlk olarak Hîle-i şer’iyye oryantalistlerin ilgi alanına giren değerli(!) fıkhî konulardan birisidir. Ünlü oryantalist Joseph Schacht (ö. 1969) neredeyse bütün ömrünü bu konuya hasretmiştir. Hassâf’ın (ö. 261/874) Kitâbü’l-Hiyel’i (Hannover 1923) üzerine yapmış olduğu doktora tezinden sonra Şâfiî âlimlerinden Kazvînî’nin (ö. 440/1048) Kitabü’l-Hiyel’i (Hannover 1924) ile Ebû Hanîfe’nin (ö. 150/767) talebesi İmam Muhammed’e (ö. 189/805) nisbet ettiği1 el-Mehâric fi’l-hiyel (Leipzig 1930) adlı meşhur eseri neşretmiş, hiyel konusunu Arapça, İngilizce, Fransızca ve Almanca dillerinde yazdığı müstakil makalelerde işlemiş ve İslâm hukuku ile ilgili genel nitelikli eserlerinde, verdiği konferanslarında sürekli gündemde tutmuştur.
İbn Rüşd’ün Ebû Hanîfe ile İlgili Değerlendirmeleri
İbn Rüşd’ün Ebû Hanîfe ile İlgili Değerlendirmeleri
(Ibn Rushd's Evaluations Regarding Abu Hanifa)
- Author(s):Vecdi Akyüz, H. Yunus Apaydin, Tahsin Görgün
- Language:Turkish
- Subject(s):Islam studies, Religion and science , Sociology of Religion, Sharia Law
- Page Range:479-513
- No. of Pages:35
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Ibn Rushd;
- Summary/Abstract:Ebû Hanîfe, İslâm Hukuku düşüncesinde rey, kıyas ve akılcılık yönelişlerinin en başta gelen temsilcilerindendir. İbn Rüşd, bu yönelişlerin az çok yansıma bulduğu Mağrib Mâlikîliğinin, filozof/fakîh/kadı temsilcisidir. İbn Rüşd’ün Bidayetü’l-müctehid adlı eseri, mukayeseli fıkıh kitaplarının en iyilerinden olduğu gibi, fıkıh literatürünün de en sistematik kitabıdır. İbn Rüşd, bu eserinde, konuyla ilgili belirleyebildiği bütün görüşleri son derece özlü ve sistematik biçimde verdikten sonra, “bu ihtilâfın sebebi” başlığıyla dayandıkları delileri ve konuyu temellendirme biçimlerini yetkin biçimde değerlendirip ortaya koymaktadır. İbn Rüşd, Mağrib Mâlikîliğinde az çok yansıma bulan akılcı yaklaşımını, bağlı olduğu mezhep imamı Mâlik b. Enes’e karşı bile kullanmış ve pek çok konuda onu eleştirmiştir. İki güçlü akılcı yönelişe sahip Ebû Hanîfe ile İbn Rüşd, bazı konularda benzer sonuçlara varırken, kimi yönlerden de uyuşamamışlardır. İbn Rüşd’ün Ebû Hanîfe’nin teorisyenliğine yaklaşımını belirlemek, fürû açısından olduğu kadar özellikle hukuk metodolojisi ve felsefesi açılarından da ilginç olacağı varsayımıyla, böyle bir çalışma yapmaya yöneldik. İbn Rüşd’ün değerlendirmeleri, Bidayetü’l-müctehid adlı eseri ölçeğinde belirlenmiştir.1 İbn Rüşd’ün Ebû Hanîfe’nin görüşleriyle ilgili değerlendirmelerini, onaylayıcı/destekleyici ve eleştirici/olumsuzlayıcı değerlendirmeler biçiminde ele almak uygun görünmektedir.
Yedinci oturum
Yedinci oturum
(Seventh session)
- Author(s):Hamdi Döndüren
- Language:Turkish
- Subject(s):Theology and Religion, Islam studies, Sociology of Religion
- Page Range:515-516
- No. of Pages:2
- Keywords:Seventh session; Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa;
- Summary/Abstract:Yedinci oturumu açıyorum Bu oturumda Ebû Hanîfe ve kelâm konusu tartışılacak. Tebliğ sunacak arkadaşlarımızı yerlerine davet ediyoruz. Yusuf Şevki Yavuz, Şükrü Özen, Mürteza Bedir tebliğ sunacak olan meslektaşlarımız, Müzakereci arkadaşlarımız da Ahmet Saim Kılavuz , Abdullah Özcan.
Ebû Hanîfe’nin Usûl ve Furû Anlayışının Kelâmî Temelleri
Ebû Hanîfe’nin Usûl ve Furû Anlayışının Kelâmî Temelleri
(The Theological Foundations of Abu Hanifa’s Understanding of Usul and Furu)
- Author(s):Şükrü Özen, Abdullah Özcan, Hamdi Döndüren
- Language:Turkish
- Subject(s):Theology and Religion, Islam studies, Sociology of Religion
- Page Range:517-541
- No. of Pages:25
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Usul and Furu; Theological Foundations;
- Summary/Abstract:Fürû meselelerinin usûl-i fıkıhta ortaya konan yöntemlere dayalı olduğu, usûl konularının da kelâmla sıkı bağı bulunduğu için bu üç temel alanın birbiriyle ilişkilerine dair literatürde çokça malzeme bulmak mümkündür. İmam Gazzâlî’nin, el-Müstesfâ’nın girişinde ele aldığı üzere bu üç ilim dalı (kelâm, usûl ve fıkıh) belli bir hiyerarşi içinde biri diğerine kaynaklık etmektedir. Her üç ilim de insan fiillerinden söz ettiği halde farklı açılardan konuya yaklaşmaktadırlar. Kelâmcı fiillerin araz olmaları, bir mahalde bulunmaları, cevherden ayrı varlık olmaları, hareket veya sükun halinde bulunmaları gibi akılla idrak edilen hükümlerini ele alır. Fakîh ise mükellefin fiillerini konu edinmiş ve bu fiillerin ilâhî hitapla ilişkisini kurarak onların vâcib, haram, mubâh, mekrûh ve mendûb hükümlerinden hangi kategoriye girdiğini beyan etmeyi üstlenmiştir. Usûlcü de fakîhin açıklamakla görevli olduğu mükellefin fiillerine ilişkin bu hükümlerin delillerini ve bu delillerin ahkâma bir bütün olarak hangi yollarla delâlet ettiklerini bilmeyi konu edinir. Deliller de esas itibariyle Hz. Peygamber’in açıklamasına dayandığından onun sözünün doğruluğu ve bir hüccet oluşu kelâm ilminde ispat edilir. Kelâm ilminde ortaya konan bu gibi ilkeler usûl ve fıkıh ilimlerinde sorgulanmadan kabul edilir.
Ebû Hanîfe’nin Kelâmî Görüşleri ve Sünnî Kelâmın Oluşumuna Etkileri
Ebû Hanîfe’nin Kelâmî Görüşleri ve Sünnî Kelâmın Oluşumuna Etkileri
(Abu Hanifa's Theological Views and Their Influence on the Formation of Sunni Theology)
- Author(s):Yusuf Şevki Yavuz, Hamdi Döndüren, Ahmet Sâim Kilavuz
- Language:Turkish
- Subject(s):Theology and Religion, Islam studies, Religion and science , Philosophy of Religion, Sociology of Religion
- Page Range:543-560
- No. of Pages:18
- Keywords:Sunni Theology; Abu Hanifa's Theological Views;
- Summary/Abstract:Ebû Hanîfe fıkıh ilminde olduğu gibi akaid ve kelâm alanında da görüşleri benimsenerek kendisinden sonra ekol haline gelen büyük bir İslâm âlimi ve düşünürüdür. O, Havâric, Cehmiyye, Mutezile, Müşebbihe, Kaderiyye, Cebriyye, Mürcie ve Şîa’nın birer itikadî ekol olarak teşekkül etmeye başladığı bir dönemde yetişip Sünnî kelâm ekolünün oluşmasına zemin hazırlamıştır. Özellikle Basra’da ilahî sıfatlar, kulların fiilleri, kader, iman, günah ve tekfir gibi ilk dönemin belli başlı itikadî meseleleri üzerinde değişik görüşlere mensup âlimlerle yaptığı tartışmalarda İslâm ümmetinin çoğunluğu tarafından benimsenen itikadî ilkeleri ortaya koyup bunları güçlü delillerle savunmuştur.
Hanefî Usûlünün Kuruluş Aşamasında Akıl-Vahiy İlişkisi ya da Hüsün-Kubuh Problemi
Hanefî Usûlünün Kuruluş Aşamasında Akıl-Vahiy İlişkisi ya da Hüsün-Kubuh Problemi
(The Relationship between Reason and Revelation or the Problem of Hosun-Kubuh in the Establishment Phase of the Hanafi Methodology)
- Author(s):Murteza Bedır, Hakkı Aydin, Hamdi Döndüren, Ayşe Esra Şahyar, Yusuf Şevki Yavuz
- Language:Turkish
- Subject(s):Theology and Religion, Islam studies, Philosophy of Religion, Sociology of Religion
- Page Range:561-575
- No. of Pages:15
- Keywords:Hanafi Methodology; Reason; Revelation; Islam;
- Summary/Abstract:İslâm Düşüncesinde akıl-vahiy ilişkisi değişik teorik ve pratik biçimler almıştır. Örneğin İslâm felsefesinde Gazzâlî vs. İbn Rüşd çerçevesindeki tartışmada bu ilişki tevil kavramı etrafında dönmektedir. Yine tasavvuf-kelâm arasında tartışmaya konu olan keşf ve ilhamın nasıl temellendirileceği tartışması bu ilişkinin başka bir tezahürüdür. İslâm hukuk teorisinde ve kelâmda da akıl-vahiy ilişkisi (ya da hukukun ilahî-beşerî kaynağı meselesi) hüsün-kubuh meselesi olarak vazedilmiştir. Bu meselenin bir uzantısı olarak görebileceğimiz diğer bir tartışma da kısaca “hazr ve ibaha” olarak adlandırılan meseledir. Birinci mesele özde iyi ve kötü olup olmadığı ve eğer varsa bu iyi ve kötünün insan tarafından bilinip bilinemeyeceği sorusunu sormakta iken, ikincisi ise insanın vahiyden bağımsız olduğu bir durumda fiillerinin/davranışlarının mübah, haram ya da vâcib olarak nitelenmesinin mümkün olup olmadığını tartışma konusu yapmaktadır.
Sekizinci oturum
Sekizinci oturum
(Eighth session)
- Author(s):Süleyman Toprak
- Language:Turkish
- Subject(s):Islam studies, Sociology of Religion
- Page Range:577-578
- No. of Pages:2
- Keywords:Eighth session; Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa;
- Summary/Abstract:Değerli arkadaşlarım ve Kıymetli misafirler! Sempozyumumuzun 3. gününde 3 oturum var. VIII. Oturumda Konuşmacı ve Müzakereci arkadaşlarımı davet etmek istiyorum. İlk konuşmacimız İlyas Çelebi “Ebû Hanîfe’nin Kelâmcılığı, İtikada Dair Risaleleri ve Bunların Otantik Olup Olmadıkları Meselesi” adlı tebliği, İlhami Güler “Ebû Hanîfe’nin İman Tanımının Eleştirisi”, Muhit Mert “Ebû Hanîfe’nin Din Anlayışı” adlı tebliğlerini sunacaklar. İlyas Beyin Müzakeresini yapmak üzere Yusuf Şevki Yavuz, İlhami Beyin Müzakeresini yapmak üzere İlyas Çelebi, Muhit Beyin tebliğini yapmak üzere Cağfer Karadaş buyurun efendim.
Ebû Hanîfe’nin Kelâmcılığı, İtikada Dair Risaleleri ve Bunların Otantik Olup Olmadıkları Meselesi
Ebû Hanîfe’nin Kelâmcılığı, İtikada Dair Risaleleri ve Bunların Otantik Olup Olmadıkları Meselesi
(Abu Hanifa's Theology, His Treatises on Belief and the Question of Whether They Are Authentic)
- Author(s):İlyas Çelebi, Süleyman Toprak, Yusuf Şevki Yavuz
- Language:Turkish
- Subject(s):Theology and Religion, Islam studies, Sociology of Religion
- Page Range:579-592
- No. of Pages:14
- Keywords:Abu Hanifa's Theology; Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa;
- Summary/Abstract:İmâm-ı A’zam Ebû Hanîfe 80/699 yılında Kûfe’de doğmuş olup küçük yaşta Kur’ân-ı Kerîm’i ezberleyerek kıraat imamlarından Asım b. Behdele’den kıraat okumuş, sonra sarf, nahiv, şiir ve edebiyat gibi dil bilimlerini; arkasından da akaid ve cedel ilimlerini tahsil etmiştir. Güçlü mantığı ve hazır cevaplılığı sayesinde bu ilimlerde kısa sürede kendini kabul ettirmiş, inkârcı ve bidatçılarla tartışmalarda aranan kişi konumuna gelmiş ve bu amaçla birçok kere Basra’ya seyahatleri olmuştur. Onun ömrünün 52 yılı Emevî idaresinde geçmiş olup Halife Abdülmelik b. Mervân ile II. Mervân dönemlerinde yaşamış, Ehl-i beyt’e yakınlık duymuş, Emevîlerin onlara uyguladıkları baskı ve şiddetten nasibdar olmuş, Kûfe kadılığı veya beytüleminliği teklifini kabul etmemesi üzerine hapse atılmış ve dövülmüştür. Sağlığının bozulması üzerine hapisten çıkarılmış, Mekke’ye giderek Emevî yönetimi sona erinceye kadar orada kalmıştır. 750 tarihinde Abbâsîler iktidara geçince Kûfe’ye dönmüş ve ders vermeye devam etmiştir.
Ebû Hanîfe’nin İmân Tanımının Eleştirisi
Ebû Hanîfe’nin İmân Tanımının Eleştirisi
(Criticism of Abu Hanifa's Definition of Faith)
- Author(s):İlhami Güler, İlyas Çelebi
- Language:Turkish
- Subject(s):Theology and Religion, Islam studies, Sociology of Religion
- Page Range:593-598
- No. of Pages:7
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Faith;
- Summary/Abstract:Ebû Hanîfe imânı, tasdik, marifet, yakîn, ikrâr ve islâm olarak tanımlar. Bunların hepsi birbirlerinden farklı lafızlar olmalarına rağmen, manaları birdir ve müradiftir. İman, Allah’a, Resûlüne ve onun Allah’tan getirdiği her şeye (Kur’ân’a), detayına girmeksizin bütün olarak kesin inanmaktır. Sıradan mü’minlerin imanı ile meleklerin ve peygamberlerin imanı aynı derecededir ve eşittir. İman artmaz ve eksilmez. İmanın artması, ancak küfrün azalmasıyla; eksilmesi de küfrün artmasıyla olur. Meleklerin ve peygamberlerin sıradan insanlardan Allah’a daha fazla itaat etmeleri, onların üstün ve ayrı tabiatta yaratılmış olmalarından kaynaklanır. İman ayrıdır, amel ayrıdır. Mü’minler imanda eşittirler, fakat amelde birbirinden farklıdırlar. Büyük günah işleyen insanlar, mü’mindirler. Ahiret’te cezalandırılıp cezalandırılmayacakları ise, Allah’a kalmıştır.
Ebû Hanîfe’nin Din Anlayışı
Ebû Hanîfe’nin Din Anlayışı
(Abu Hanifa’s Understanding of Religion)
- Author(s):Muhit Mert, Cağfer Karadaş, Süleyman Toprak
- Language:Turkish
- Subject(s):Theology and Religion, Islam studies, Sociology of Religion
- Page Range:600-609
- No. of Pages:10
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Religion;
- Summary/Abstract:Toplumsal hayatın en önemli dinamiklerinden birisi, şüphesiz ki dindir. Dinin tanımlanması, hayatla ilişkisinin belirlenmesi ve sınırlarının tespit edilmesi, insanlar arasında diyalogun ve toplumsal bütünlüğün sağlanması açısından önemli bir yere sahiptir. Çünkü tanımlamaya göre din, ayrımcı bir unsur da olabilir, birleştirici bir unsur da. Dinin ne olduğunu açık seçik olarak dile getirmek, çeşitli din mensuplarının benimseyecekleri, eski ifade ile, “efradını câmi, ağyarını mâni” bir tarif verebilmek, takdir edilir ki, oldukça zor bir iştir. Zira psiko-sosyal gerçeklikler dinin ne olduğu sorusunun cevabını bulmada farklı yaklaşımların kaynağı olmuştur. Bunların dışında yaşanılan kültürel ve entelektüel durumlar bunda etkili olduğu kadar, belli düşünceler ve inançlar etrafında toplanarak mezhepleşmeler, siyasî eğilimler ve hâdiseler de etkili olmuştur. Ayrıca dini inceleme alanı yapan her bilim dalının da kendi işine yarayan bir din tarifiyle yola çıktığı da bir gerçektir.
Dokuzuncu oturum
Dokuzuncu oturum
(Ninth session)
- Author(s):Ahmet Sâim Kilavuz
- Language:Turkish
- Subject(s):Theology and Religion, Islam studies, Sociology of Religion
- Page Range:613-614
- No. of Pages:2
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Ninth session;
- Summary/Abstract:Değerli misafirler bu oturumumuzda tebliğ sunacak İbrahim Hakkı İnal, Ramazan Altıntaş ve Temel Yeşilyurt kardeşlerimi huzurlarınıza davet ediyorum, buyurun. Müzakerecilerden İlyas Üzüm, Tevfik Yücedoğru’yu davet ediyorum. Nadim Bey yok herhalde
Hanefî Literatüründe Ebû Hanife’nin Mürciîliği Problemi
Hanefî Literatüründe Ebû Hanife’nin Mürciîliği Problemi
(The Problem of Abu Hanifa’s Murji’ism in Hanafi Literature)
- Author(s):İbrahim Hakkı İnal, Ahmet Sâim Kilavuz, İlyas Üzüm
- Language:Turkish
- Subject(s):Studies of Literature, Islam studies, Sociology of Religion
- Page Range:615-624
- No. of Pages:10
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Hanafi Literature;
- Summary/Abstract:Bu tebliğde Ebû Hanîfe’nin Mürciîliği iddiasının Hanefî eserlerde nasıl ele alındığı tartışılacak, tebliğde sırasıyla Hanefî-Mâtüridî kelâm, mezhepler tarihi ve menâkıbtabakât eserlerinde bu konuya nasıl yaklaşıldığı ele alınacaktır. Hanefî müelliflerin Ebû Hanîfe’nin Mürciîliği iddiasına karşı nasıl bir tavır takındığı konusunu ele almdan önce, Hanefî olmayan müelliflerin eserlerinde Ebû Hanîfe-Mürcie ilişkisinin nasıl ele alındığı hususunun üzerinde kısaca durulmasında fayda mülahaza ediyoruz. Ebû Hanîfe özellikle Eş’arî ve Hanbelî eserlerde Mürciî olarak tavsif edilmektedir. Hanbelî eserlerin genelinde Ebû Hanîfe’nin Mürciî olduğu söylenirken, Eş’arî eserlerde bu konuya farklı yaklaşımların olduğunu görüyoruz. Zira el-Eş’arî’nin bizatihi kendisi Ebû Hanîfe’yi Mürciî fırkalardan birinin kurucusu olarak sunarken,1 önde gelen Eş’arî müelliflerden Bağdadî ve Şehristânî bu konuda farklı düşünmektedir. Bağdâdî’ye göre Mürciî alt gruplardan biri olan Ğassaniyye’nin kurucusu el-Ğassan el-Kûfî, Ebû Hanîfe’yle kendi görüşü arasında paralellik kurmaktadır ki, Bağdâdî’ye gore, bu iddia, doğru değildir. Bağdâdî’ye göre, meselâ imanın artıp eksilmesi konusunda bu iki görüş arasında benzerlik bulunmamaktadır. Yine Bağdadi’ye göre, Ebû Hanîfe’ye Mürciî denilmesi Mutezile ve Hâricîlerin kendilerinden olmayan herkesi Mürciî olarak yaftalamasından kaynaklanmaktadır.
Ebû Hanîfe’nin Akıl-Vahiy Anlayışı
Ebû Hanîfe’nin Akıl-Vahiy Anlayışı
(Abu Hanifa’s Understanding of Reason and Revelation)
- Author(s):Ramazan Altintaş, Ahmet Sâim Kilavuz, Tevfik Yücedoğru
- Language:Turkish
- Subject(s):Islam studies, Religion and science , Sociology of Religion
- Page Range:625-646
- No. of Pages:22
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Reason; Revelation;
- Summary/Abstract:Arapça bir kelime olan akıl, sözlükte; “bağlamak, tutmak, engel olmak, alıkoymak, hapsetmek” gibi anlamlara gelmektedir. Akıl kelimesi, “devenin bağı” demek olan ıkâl’den alınmıştır. “Akıl” kelimesinin aslı, bağlamaktır. Deveyi iple bağlamak gibi. O hâlde akıl, Allah’la bağ kurmak anlamına gelir. Ayrıca, akıl doğru kullanıldığı zaman akıl sahiplerini, doğru yoldan sapmaktan engeller.
Ebû Hanîfe’nin İtikâdî Düşünce Sisteminde ‘Yorumun Evrenselliği/Kapsamlılığı’ Sorunu
Ebû Hanîfe’nin İtikâdî Düşünce Sisteminde ‘Yorumun Evrenselliği/Kapsamlılığı’ Sorunu
(The Problem of ‘Universality/Comprehensiveness of Interpretation’ in Abu Hanifa’s Theological Thought System)
- Author(s):Temel Yeşilyurt, Ahmet Sâim Kilavuz
- Language:Turkish
- Subject(s):Theology and Religion, Islam studies, Philosophy of Religion, Sociology of Religion
- Page Range:647-655
- No. of Pages:9
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Universality; Comprehensiveness; Theological Thought System;
- Summary/Abstract:Bütün geleneksel bilimlerin olduğu kadar, geleneksel ve hatta çağdaş teolojinin de amacı Kur’ân’ın anlaşılmasıdır veya anlaşılır kılınmasıdır. Bununla birlikte Kelâm daha spesifik boyutta “Allah’a inanma”nın anlamı ve beşer için anlaşılabilirliği konusuna yönelmiştir. Ancak o, Kutsal Otorite/Kur’ân’ın bir özdeşi değil, yorumu ve anlaşım biçimidir. Dahası da bir anlamda Kur’ân’ın inanç alanındaki temel önermelerinin sistematik bir biçimde formüle edilişi ve her çeşit kuşku durumundan arındırılarak rasyonel dayanaklarını arama şeklindeki beşerî çabanın adı olmaktadır. Bu nedenle İslâm’da teoloji, dinin değişmeyen ve statik yönünü değil, aksine değişebilen, yenilenen dinamik karakteri olan tarihsel bir olguyu ifade eder. Kültürü oluşturan araçlar ve düşünce formlarının zamandan zamana farklılık taşıması sebebiyle, ortaçağ kültürü için uygun olan bir teoloji, zorunlu olarak çağdaş kültür için uygun olmayabilir. Bu nedenle tarihin içinden konuşan ve anlam üreten teologların da, içinde yaşadıkları sosyo-kültürel koşulların etkilerinden uzak olmamaları nedeniyle, ürettikleri yorumlar büyük ölçüde formunu tarihten alırlar ve tarihin malıdırlar. Bu durumda tarihin içinden konuşan bir düşünür olarak Ebû Hanîfe’nin itikadî yorum tekniğini tartışırken, onun ortaya koyduğu teolojik inşaların birer yorum ve bakış açışı oluşunun bilincinde olabilmek ve yeniyi inşa ederken geleneksel inşaları reddetmek yerine en yüksek önem derecesinde tutmak ve gerektiğinde yeni bakış açıları getirebilmek önemlidir
Onuncu oturum
Onuncu oturum
(Tenth session)
- Author(s):Cemal Sofuoğlu
- Language:Turkish
- Subject(s):Theology and Religion, Islam studies, Sociology of Religion
- Page Range:657-658
- No. of Pages:2
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Tenth session;
- Summary/Abstract:İyi günler. Hepinizi en iyi, en içten dileklerimle selâmlarlıyor ve saygılarımı sunuyorum. Üçüncü oturumu başlatıyoruz. Bu oturum konusu hadis. Sempozyumun sonuna doğru sarkıtılmış bir oturum ama aslında en başlarda olması gereken oturumlardan birisi, eğer önem sırasına göre bakacak olursak.
Ebû Hanife’nin Hadis-Sünnet Anlayışı
Ebû Hanife’nin Hadis-Sünnet Anlayışı
(Abu Hanifa’s Understanding of Hadith and Sunnah)
- Author(s):İsmail Hakkı Ünal, Cemal Sofuoğlu, Mehmet Özşenel
- Language:Turkish
- Subject(s):Theology and Religion, Islam studies, Sociology of Religion
- Page Range:659-674
- No. of Pages:16
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Hadith; Sunnah;
- Summary/Abstract:Ebû Hanîfe’nin hadis-sünnet anlayışını veya bu konudaki yaklaşımını üç başlık altında ele almak mümkündür. Bunlardan birincisi Ebû Hanîfe’nin, Hz. Peygamber’in söz ve uygulamalarına verdiği değer veya başka bir ifade ile sünneti bağlayıcılık açısından ele alışı ve fıkhında delil olarak kullanışı, ikincisi, rivayet malzemesini itikâdî ve fıkhî eğilimleri doğrultusunda tercihi ve yorumlayışı, üçüncüsü ise, rivayetlerin muhtevasına yönelik tenkit faaliyetidir.
Muhaddislerin Ebû Hanîfe’ye Yönelik Eleştirileri
Muhaddislerin Ebû Hanîfe’ye Yönelik Eleştirileri
(Criticism of Muhaddiths towards Abu Hanifa)
- Author(s):Atâullah Şahyar, Cemal Sofuoğlu, Erdinç Ahatli
- Language:Turkish
- Subject(s):Theology and Religion, Islam studies, Sociology of Religion
- Page Range:675-684
- No. of Pages:10
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Muhaddiths;
- Summary/Abstract:Değerli bilim adamları, sevgili konuklar, İlk dönemlerden itibaren İslâm ulemasının temsil edegeldiği Ehl-i Hadis ve Ehl-i Rey şeklindeki iki farklı yaklaşımdan Ehl-i rey tarafının önde gelen temsilcisi ve aynı zamanda Hanefî Mezhebi’nin imamı Ebû Hanîfe (ö. 150/767), gerek nasslara yaklaşımı gerek olaylara bakış açısı itibariyle önemli fikirler ortaya koymuş, fikirleri ve içtihatlarıyla pek çok âlimin dikkatini üzerine çekmeyi başarmıştır. Bu bakımdan Ebû Hanîfe hakkında, İslâm tarihi boyunca uzun tartışmalar yapılmış, lehinde ve aleyhinde çok söz söylenmiştir. Kimi ilim adamları onun zekâsı, takvası, ilmi ve fıkhından övgüyle söz edip, ona bağlılıklarını her fırsatta ifade etmeye çalışırken, kimileri onun bazı yaklaşımlarını daha ihtiyatla karşılamıştır. Ancak aleyhtarlıkta ölçüyü kaçırarak onun hakkında ilmîlikten çok uzak, yakışıksız sözler sarf etmekten çekinmeyenler de olmuştur.
Muhaddislerin Ebû Hanîfe’ye Yönelik Eleştirilerinin Değeri Meselesi
Muhaddislerin Ebû Hanîfe’ye Yönelik Eleştirilerinin Değeri Meselesi
(The Issue of the Value of the Criticism of Muhaddiths Against Abu Hanifa)
- Author(s):Mustafa Ertürk, Cemal Sofuoğlu, Hüseyin Kahraman
- Language:Turkish
- Subject(s):Theology and Religion, Islam studies, Religion and science , Sociology of Religion
- Page Range:685-699
- No. of Pages:15
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Muhaddiths;
- Summary/Abstract:İslâm dünyasının her tarafına yayılmış müntesipleriyle tarihe müspet anlamda damgasını vurmuş, kendinden sık sık söz ettiren önemli şahsiyetlerden biri de İmâm-ı A’zam Ebû Hanîfe’dir. O düşünceleri ve görüşleriyle İslâm düşünce tarihinin; itikadî, ahlâkî, hukukî, iktisadî ve siyasî pek çok alanında önemli derecede katkıda bulunmuş, onun fikir ve düşünceleri özellikle İslâm Hukuku’nun inkişafına ve dinamizmine imkân hazırlamıştır. Ne var ki o yaşamıyla, hayat felsefesiyle takdir görmesinin yanında, her fikir, düşünce ve eylem adamının başına gelen bazı musi-betlere dûçar olmuştur; onu gerek kendi döneminde gerekse kendisinden sonra; Cehmiyyeden ve Mürcieden olduğuna, Halku’l-Kur’ân meselesiyle ilgili görüşlerine, hadislere karşı tutumuna, hadis yerine kıyası tercih ederek hadise muhalefet ettiğine ve hıfzının zayıflığına, güvenilir olmamasına ve hatta yalancılığına dair farklı konularda tenkit edilmiştir.
On birinci oturum
On birinci oturum
(Eleventh session)
- Author(s):Hüseyin Algül
- Language:Turkish
- Subject(s):Islam studies, Religion and science , Sociology of Religion
- Page Range:700-701
- No. of Pages:2
- Keywords:Eleventh session; Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa;
- Summary/Abstract:Sabahtan beri sürdürdüğümüz bu ilmî ziyafetin sonuncu oturumunda görev alacak tebliğci ve Müzakereci hocalarımızı davet ediyorum. Bugünün sonuncu oturumundayız, bu güzel manevî, ilmî ziyafetin. Zihinleriniz biraz yoruldu. Zaman akşama doğru sarktı, dolayısıyla eskilerin ifade ettiği gibi “vaktin nakit olduğu” bir sürece girdik. Zamanımızı çok iyi kullanarak takip eden sabırlı dinleyicilerimizin sabrını da çok fazla zorlamadan inşallah süresi içinde oturumu tamamlamayı düşünüyoruz. Ben hemen sözü uzatmadan “Ebû Hanîfe ve Hadis” oturumunun ikinci kısmında ilk sözü Selçuk Üniversitesi Konya İlâhiyat Fakültesi’nden Zekeriya Güler hocamıza veriyorum.
Ebû Hanîfe’nin Hadis İlminde Zayıf Olduğu İddiasının Tahlili
Ebû Hanîfe’nin Hadis İlminde Zayıf Olduğu İddiasının Tahlili
(Analysis of the Claim that Abu Hanifa was Weak in the Science of Hadith)
- Author(s):Zekeriya Güler, Hüseyin Algül, Hayati Yılmaz
- Language:Turkish
- Subject(s):Islam studies, Religion and science , Sociology of Religion
- Page Range:702-715
- No. of Pages:14
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Hadith;
- Summary/Abstract:Tarih boyunca İmam Ebû Hanîfe’nin (ö. 150/767), hadis ilmi ve hadisle amel konusunda en çok tenkit edilen imamlar arasında bulunduğu, onun hakkında hadis ilminde sermayesi azdı, rivayet ettiği sahih hadis sayısı on, on yedi veya yirmi küsur kadardı, hadiste zayıf, yetim ve kötürüm idi gibi ifadelerin kullanıldığı görülür.
Hanefî Usûlünün Genel Hadis Usûlüne Katkısı Üzerine
Hanefî Usûlünün Genel Hadis Usûlüne Katkısı Üzerine
(On the Contribution of the Hanafi Methodology to the General Methodology of Hadith)
- Author(s):İbrahim Hatiboğlu, Hüseyin Algül, Yavuz Ünal
- Language:Turkish
- Subject(s):Islam studies, Religion and science , Sociology of Religion
- Page Range:716-726
- No. of Pages:11
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Hanafi Methodology; Hadith;
- Summary/Abstract:Değerli İlim Adamları, Sevgili Konuklar! I/İslâmî ilimlerin, araştırmaların nesnesi hâline getirilmeye başlandığı çağdaşlaşma süreci ile birlikte, ilim dallarının mahiyetine dair değerlendirmeler de yapılmaya başlanmış, bu çerçevede, genelde hadislere, özelde hadis ilimleri ve usûlüne dair değişik kanaatler ortaya atılmıştır. “İmam Şâfiî’nin, her şeyin tabiî seyrettiği bir ortamda, Hz. Peygamber sünneti lehinde bir müdahalede bulunduğu, diğer sünnetlerin zamanla dışlandığı ve sadece Hz. Peygamber hadislerinin otorite hâlini aldığı bir süreç yaşandığı fikri” de bu tür kanaatlerdendir. Önce Batılı araştırmacıların, ardından da bazı Müslümanların savunmaya başladığı bu iddia, bazı fakîhlerin ve İmâm Mâlik gibi muhaddis-fakîhlerin hukûkî süreçte yerel uygulamaları dikkate alan tavırları örnek gösterilerek desteklenmeye çalışılmış ise de, Şâfiî öncesi dönemde, ilim denilince hadisin, âlim denilince muhaddisin kastedildiği bir ortamda özellikle “Hz. Peygamber hadisinin” dışlandığı veya ona diğer sünnetler arasında ayrıcalıklı bir yer verilmediği iddiasının, mevcut veriler ışında ispatı mümkün gözükmemektedir.
Hadislerin Tasnîfinde Ebû Hanîfe’nin Rolü
Hadislerin Tasnîfinde Ebû Hanîfe’nin Rolü
(The Role of Abu Hanifa in the Classification of Hadiths)
- Author(s):Mehmet Özşenel, Hüseyin Algül, A. Kadir Evgin
- Language:Turkish
- Subject(s):Islam studies, Religion and science , Sociology of Religion
- Page Range:727-737
- No. of Pages:11
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Hanafi Methodology; Hadith;
- Summary/Abstract:Hadislerin tedvin ve tasnîfi hadis tarihinin en önemli olaylarından biri, belki birincisidir. Teknik anlamda dağınık olarak bulunan hadis malzemesinin bir tertibe bağlı olmaksızın bir kitapta toplanması anlamına gelen tedvîn faaliyetinin, yaklaşık hicrî birinci asrın sonlarında başlayıp Ömer b. Abdülaziz’in (ö. 101/719) tedvîn emriyle resmî hüviyet kazandıktan sonra ikinci asrın başlarında sona erdiği kabul edilir. Bu aşamayı bu kitaplardaki hadislerin ya da doğrudan dağınık olarak bulunan hadis malzemesinin konulara göre tertip edilerek kitap hâline getirilmesi anlamına gelen tasnif faaliyetinin takip ettiği bilinmektedir. Hicrî ikinci asrın başlarında tedvînle iç içe başlayan tasnîf faaliyeti bütün yüzyıl boyunca yoğun bir şekilde devam etmiş, üçüncü asırda en mükemmel ürünlerini vermiştir.
On ikinci oturum
On ikinci oturum
(Twelfth session)
- Author(s):İzzet Er
- Language:Turkish
- Subject(s):Theology and Religion, Islam studies, Sociology of Religion
- Page Range:741-742
- No. of Pages:2
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Twelfth session;
- Summary/Abstract:Muhterem hocalarım, değerli arkadaşlarım! Müsadenizle önce hoş geldiniz demek istiyorum. Ben ilk defa sizinle mülâki oluyorum. Belki arkadaşlarım bahsetmişlerdir. Süleyman Demirel Üniversitesi İlâhiyat Fakültesinde İlâhiyat Fakültelerinin yeniden yapılandırılması ile ilgili bir sempozyum vardı. Oraya katılmam gerekiyordu, görevimiz vardı. Isparta’dan selâmlar getirdim. Müsadenizle oturumda tebliği olan değerli arkadaşlarımızı davet etmek istiyorum. Bu oturumda organizasyonun bana verdiği talimata göre tebliğler on beşer dakika. Arkadaşlarımız riayet ederlerse iyi olur. Özellikle bizi bekleyen çok yoğun bir program var, dediler.
Ebû Hanîfe’nin Batı Hukuku’ndaki Yeri -Örnekleri İle Çözümsel Karşılaştırmalı Hukuk Araştırması
Ebû Hanîfe’nin Batı Hukuku’ndaki Yeri -Örnekleri İle Çözümsel Karşılaştırmalı Hukuk Araştırması
(Abu Hanifa's Place in Western Law - Analytical Comparative Law Research with Examples)
- Author(s):Mehmet Nuri Güler
- Language:Turkish
- Subject(s):Law, Constitution, Jurisprudence, Sharia Law, Comparative Law
- Page Range:743-767
- No. of Pages:25
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Analytical Comparative Law Research; Western Law;
- Summary/Abstract:Ebû Hanîfe’nin hukuk anlayışını sağlam olarak ortaya çıkarıp, günümüz hukuk aleminin yararlanmasına sunmak için, onu İslâm Hukuku terimleri ve anlayışları dışındaki günümüz hukuk terimleri ve anlayışları ile tercüme etmek ihtiyacı, bir problem olarak görülmüştür. Bunu karşılamak üzere, “Ebû Hanîfe’nin Hukuk Anlayışının Batılı (Avrupa) Hukuk Ekolleri Arasındaki Yeri” amaç edilmiştir. Bu amaç, bir çözümsel karşılaştırmalı hukuk araştırması ile gerçekleştirilmiş ve yayımlanmıştır; ancak bunda, Ebû Hanîfe’nin, hemen hemen sadece görüşleri doğrultusunda bir belirleme yapılabilmiştir. Bu bakımdan, bu araştırmanın uygulamaya yönelik bir araştırmayla tamamlanması önerilmiştir
Hukukun Kökeni Sorunsalına Rasyonalist-Doğal Hukuksal Bir Bakış: Ebû Hanîfe -Aşkın Değerler ve İdeler ile Pozitif Hukuk Arasındaki İlişkinin Evrensel Niteliği
Hukukun Kökeni Sorunsalına Rasyonalist-Doğal Hukuksal Bir Bakış: Ebû Hanîfe -Aşkın Değerler ve İdeler ile Pozitif Hukuk Arasındaki İlişkinin Evrensel Niteliği
(A Rationalist-Natural Legal Perspective on the Problem of the Origin of Law: Abu Hanifa - The Universal Nature of the Relationship Between Transcendental Values and Ideas and Positive Law)
- Author(s):Muharrem Kılıç, İzzet Er, Tevhit Ayengin
- Language:Turkish
- Subject(s):Law, Constitution, Jurisprudence, Islam studies, Philosophy of Law, Sociology of Law
- Page Range:768-786
- No. of Pages:19
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Law;
- Summary/Abstract:Tarihsel süreçte hukuk, doğasında içkin bulunan dinamizm ve devingenliğe paralel biçimde bir oluş ve evrilme süreci içerisinde var olagelmiştir. Bir anlamda “bugünün hukuku, geçmişin hukukundan geleceğin hukukuna bir geçişi” temsil eder. Bu dinamik yapının temelinde, hukukun toplumsal yaşam ile olan varoluşsal ilişkisi yer almaktadır. İşlevselliği açısından, toplumsal yaşamı düzenlemeyi amaçlayan bir normlar bütünü olması yönüyle hukuk, sosyal değişim olgusunun bir gereği olarak tanımlanması konusunda farklı yaklaşımların doğmasına zemin hazırlamıştır. Kant’ın ifadesiyle “hukukçular hâlâ hukukun tanımını aramaktadırlar”. Ancak hukuk kavramı, “adalet, düzen, ve sosyal gereksinimlerin karşılanması” işlevlerini içerir biçimde “adalete yönelmiş bir toplumsal yaşam düzeni” olarak tanımlanabilir.
Ebû Hanîfe ve Türk Müslümanlığı
Ebû Hanîfe ve Türk Müslümanlığı
(Abu Hanifa and Turkish Islam)
- Author(s):İzzet Er, Süleyman Uludağ, İzzet Sargin
- Language:Turkish
- Subject(s):Theology and Religion, Islam studies, Sociology of Religion
- Page Range:787-799
- No. of Pages:13
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Turkish Islam;
- Summary/Abstract:Kavramlar içi istenildiği şekilde doldurulabilecek boş kalıplar değildir. Kavram olduğu iddia edilen her sözcük, ancak düşünce plânında felsefî alt yapısı hazırlanıp oluşturuldukça gerçek anlam ve içeriği ile bir kavram halini alabilir. Bu konu bilimsel bir yöntem ve ciddiyetle ele alınmazsa, yaklaşımlar politik-ideolojik tartışmalardan öteye gidemez ve sonuçta kirlenmiş kavramlar ortaya çıkar. Bilimsel metodolojide olaylar ve olgular birbirinden bağımsız düşünülemez. Bir olay başka bir olayın sonucu olurken, bir başka olayın da sebebi olabilir.
Değerlendirme oturumu
Değerlendirme oturumu
(Evaluation session)
- Author(s):H. Yunus Apaydin, Salih Tuğ, Cemal Sofuoğlu, İbrahim Çalişkan, Mustafa Kara, Yunus Vehbi Yavuz
- Language:Turkish
- Subject(s):Theology and Religion, Islam studies, Religion and science , Sociology of Religion
- Page Range:802-812
- No. of Pages:11
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Evaluation session;
- Summary/Abstract:Muhterem davetliler! Dört gündür süren bu entelektüel ziyafetin sonlarına geldik. Dört gün burada verilen ziyafete ilişkin genel bir değerlendirme yapmak istiyoruz. Bu değerlendirmeye katkıda bulunmak üzere muhterem hocalarım Salih Tuğ, Cemal Sofuoğlu, İbrahim Çalışkan’ı huzurlarınıza davet ediyorum. Toplantı hakkındaki kanaatlerini ve toplantıya ilişkin mesajlarını cok kısa olarak vermek üzere.
EK: Katılıcı Listesi
EK: Katılıcı Listesi
(Appendix: Participant List)
- Author(s):Author Not Specified
- Language:Turkish
- Subject(s):Theology and Religion, Islam studies, Religion and science , Conference Report, Sociology of Religion
- Page Range:813-814
- No. of Pages:2
- Keywords:Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Conference; Participant List;
- Summary/Abstract:Participant List