Ebû Hanîfe’nin İtikâdî Düşünce Sisteminde ‘Yorumun Evrenselliği/Kapsamlılığı’ Sorunu
The Problem of ‘Universality/Comprehensiveness of Interpretation’ in Abu Hanifa’s Theological Thought System

Author(s): Temel Yeşilyurt, Ahmet Sâim Kilavuz
Subject(s): Theology and Religion, Islam studies, Philosophy of Religion, Sociology of Religion
Published by: Oku Okut Yayınları
Keywords: Imām al-Aʿzam Abū Hanīfa; Universality; Comprehensiveness; Theological Thought System;
Summary/Abstract: Bütün geleneksel bilimlerin olduğu kadar, geleneksel ve hatta çağdaş teolojinin de amacı Kur’ân’ın anlaşılmasıdır veya anlaşılır kılınmasıdır. Bununla birlikte Kelâm daha spesifik boyutta “Allah’a inanma”nın anlamı ve beşer için anlaşılabilirliği konusuna yönelmiştir. Ancak o, Kutsal Otorite/Kur’ân’ın bir özdeşi değil, yorumu ve anlaşım biçimidir. Dahası da bir anlamda Kur’ân’ın inanç alanındaki temel önermelerinin sistematik bir biçimde formüle edilişi ve her çeşit kuşku durumundan arındırılarak rasyonel dayanaklarını arama şeklindeki beşerî çabanın adı olmaktadır. Bu nedenle İslâm’da teoloji, dinin değişmeyen ve statik yönünü değil, aksine değişebilen, yenilenen dinamik karakteri olan tarihsel bir olguyu ifade eder. Kültürü oluşturan araçlar ve düşünce formlarının zamandan zamana farklılık taşıması sebebiyle, ortaçağ kültürü için uygun olan bir teoloji, zorunlu olarak çağdaş kültür için uygun olmayabilir. Bu nedenle tarihin içinden konuşan ve anlam üreten teologların da, içinde yaşadıkları sosyo-kültürel koşulların etkilerinden uzak olmamaları nedeniyle, ürettikleri yorumlar büyük ölçüde formunu tarihten alırlar ve tarihin malıdırlar. Bu durumda tarihin içinden konuşan bir düşünür olarak Ebû Hanîfe’nin itikadî yorum tekniğini tartışırken, onun ortaya koyduğu teolojik inşaların birer yorum ve bakış açışı oluşunun bilincinde olabilmek ve yeniyi inşa ederken geleneksel inşaları reddetmek yerine en yüksek önem derecesinde tutmak ve gerektiğinde yeni bakış açıları getirebilmek önemlidir

• Details
• Contents