Ideologija Velike Srbije u XIX i XX veku
Ideology of the Great Serbia in the 19th and 20th Century

Author(s): Yves Tomić
Subject(s): Political history, Recent History (1900 till today), Studies in violence and power, Nationalism Studies, 19th Century, Wars in Jugoslavia
Published by: Helsinški odbor za ljudska prava u Srbiji
Keywords: Serbia; Great Serbia; national ideology; politics; radicals; SRS; Vojislav Šešelj, Chetnik movement; 19th century; 20th century; Yugoslavia;
Summary/Abstract: Srednjovekovna srpska država nastala je u Raškoj oblasti. Kako se razvijala, tako se širila prema jugu (Kosovo, Makedonija), da bi svoj vrhunac dostigla za vreme vladavine cara Dušana (1308-1355), koji je proširio njene granice pripojivši područja Makedonije, Albanije, Epira i Tesalije. Zbog prodiranja Turaka sa juga Balkanskog poluostrva na sever u drugoj polovini XIV veka , srpska država je prestala da postoji, a Srbi iz južnijih krajeva (Makedonija, Kosovo, Metohija) selili su se na sever, pravcem Morava-Vardar (Skoplje-Beograd), i na severozapad (duž linije koja povezuje Skoplje, Kosovo, Sjenicu i Sarajevo). Usled otomanskih osvajanja izmenio se etnički sastav na osvojenim područjima. Pošto su se katolici Hrvati i Mađari povlačili na sever, Turci su se bojali da bi ova pogranična područja, bitna za odbranu carstva, mogla ostati nenaseljena, pa su na njihovo mesto naseljavali pravoslavne hrišćane i muslimane. Tako je u šesnaestom veku došlo do značajnog porasta pravoslavnog življa u severnoj Bosni (oblast Bosanske Krajine), ali i u Slavoniji. Ovom stanovništvu bila je poverena odbrana severne granice Otomanskog carstva. Usled svih tih pomeranja stanovništva, Srbi su se sve više širili po onoj teritoriji koja će u dvadesetom veku činiti Jugoslaviju. Na istoku je, dakle, nastao jedan srpski teritorijalni kompleks u kojem je Srbija, u dolinama reka Morave i Vardara, bila povezana sa Vojvodinom, koju su činili Banat, Bačka i Srem, u Panoniji.2 Na zapadu se taj kompleks prostirao do Dinarskih oblasti – do Novopazarskog sandžaka, koji odgovara teritoriji nekadašnje Raške, kolevci srednjovekovne srpske kraljevine dinastije Nemanjića, te do Crne Gore i Hercegovine. Drugi teritorijalni kompleks nastao je na zapadu i u njegovom sastavu su bili severna Dalmacija, Lika, Kordun, Banija, zapadna Slavonija (područje duž vojne granice Habzburškog carstva, [vidi geografsku kartu 1 u Dodatku] i zapadna Bosna (Bosanska Krajina).

• Details
• Contents