Posthümanizm Bağlamında Doğu-Batı Halk Hikâyelerindeki İnsan-Hayvan İlişkileri: Karşılaştırmalı Bir İnceleme
East-West Folk in the Context of Posthumanism Human-Animal Relations in Their Stories: A Comparative Review

Author(s): Ülfet Doğan Arslan
Subject(s): Studies of Literature, Social Philosophy, Culture and social structure
Published by: Transnational Press London
Keywords: Posthumanism; East West; folk tales; human-animal relationships; examination; east-west; posthumanism; review;
Summary/Abstract: İnsan, yaşama tutunabilmek adına kendini tanımlama, içinde yaşadığı evreni anlama ve kendinin evrendeki yerini bulma çabası içerisinde olmuş, bunu yaparken de hep “ötekine” ihtiyaç duymuştur. Çevresini anlamaya çalışan insan, ötekini tanımladıkça öteki olmayan olarak kendi pozisyonunu sağlamlaştırmış ve kendini hem doğa hem de hayvandan koparak biricikliğini ilan etmeye girişmiştir. İnsanın doğadan ve hayvandan bu kopuşunun, Batı toplumlarında Doğu toplumlarına nazaran daha hızlı olduğu görülmektedir. Çünkü Batılı Aydınlanma, “hayvanların bitkilerden, insanların hayvanlardan, erkeklerin kadınlardan, özgür yurttaşların kölelerden daha iyi” (Aristoteles 26-35) gibi sınıflamalar barındıran Antik Yunan geleneğini merkezine almıştır. Buna ek olarak Batı’nın hızla kapitalistleşen yaşam biçimleri, Hristiyan geleneğin erilliğini imleyen bir Tanrı algısıyla birleştiğinde de Batılı bireyin rasyonalist, pragmatik, insanmerkezci oluşu kaçınılmaz hale gelmiştir. Zira Batılı bu düşünce siteminin yegâne amacı, türcülük gibi ideolojilerden de yararlanarak insanı yaşadığı doğadan ve yaşam alanını paylaştığı hayvandan ayırmak ve onlardan mümkün olduğunca çok fayda sağlayabilmektir. Fakat modern yaşamın kapitalist pratiklerinin kesintisiz idamesi sonucu ortaya çıkan doğal kaynakların giderek azalışı, çevre kirliliği, iklim değişikliği ve bazı türlerin yok oluşu gibi meseleler modern insanı kendi varlığının devamı konusunda kaygıya sürüklemiş, bu nedenle insanın doğa ve hayvan ile olan ilişkisinin yeniden sorgulanması ihtiyacı hâsıl olmuştur. Bu sorgulamalarla beraber insan yaşamının sürdürebilirliği için doğaya ihtiyaç duyulduğu ve insanın kendisinin de evrenin doğal döngüsü içerisinde bir özne değil aynı zamanda nesne de olabileceği gerçeği gündeme gelmiştir. Bu bağlamda insanötesiliği ele alan Posthümanizm, geçmişin antroposentrik ve hümanist varsayımlarının sınırlarını, türler hiyerarşisini ve insanlığın geleceğini bilimsel,teknolojik ve kültürel boyutlarıyla yeniden tartışmaya açarak bilim, teknoloji, kültür, felsefe ve tarih gibi birçok alanda yeni değerlendirmelere olanak sağlamıştır.

• Details
• Contents