Sudska kontrola dužine trajanja pritvora u Republici Srbiji u svetlosti primene člana 5 Evropske konvencije o zaštiti ljudskih prava i osnovnih sloboda
Judicial control of the duration of detention in the Republic of Serbia in light of the application of Article 5 of the European Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms

Author(s): Vladimir Mikić
Subject(s): Law, Constitution, Jurisprudence, Constitutional Law, International Law, Human Rights and Humanitarian Law, Public Law, EU-Legislation
Published by: Fondacija Centar za javno pravo
Keywords: Public law; constitution; Constitutional Court; judiciary; duration of detention; judicial control; ESLJP; ECHR; Republic of Serbia;
Summary/Abstract: Potreba za dinamizacijom postupanja nadležnih organa u krivičnim postupcima protiv lica koja se nalaze u pritvoru neposredno proističe iz odredaba čl. 5 Konvencije, koje nisu programatskog karaktera, već su direktno primenjive u pravnom poretku Srbije. U slučaju kontinuiranog odlaganja i odugovlačenja krivičnog postupka, produžavanje pritvora bi trebalo da bude naročito osetljivo pitanje, odnosno problem kojem sudije prilaze sa posebnim oprezom i uzimajući prilikom odlučivanja u obzir relevantne zahteve proistekle iz sudske prakse ESLJP. Prema toj praksi, dopuštenost ograničenja prava na slobodu i sigurnost ličnosti uslovljena je poštovanjem važnih standarda. Oni se svode na dužnost nadležnih organa da ispolje naročitu revnost pri ispitivanju osnova za određivanje pritvora i za njegovo zakonito produžavanje. Pažljivije korišćenje pritvora kao poslednje mere za nesmetano vođenje krivičnog postupka predstavljalo bi dokaz savesnijeg shvatanja ustavne i zakonske uloge državnih organa, a naročito sudija. Ovo je posebno važno zbog sistemskih kapacitetsko-logističkih slabosti krivičnopravnog sistema u Srbiji i različitih oblika kršenja osnovnih prava lica u pritvoru, ali i zbog finansijskih izdataka koje država snosi zbog nepropisnog postupanja njenih organa. Postojeći pravni okvir na planu pritvora moguće je izmeniti u pravcu utvrđivanja doslednijih rešenja i čvršćih okvira za umanjenje državne arbitrernosti prema pritvorenicima, ali on, uprkos toj činjenici, nudi sasvim dovoljno osnova za bolju primenu čl. 5 Konvencije i brojnih ustavnih i zakonskih zahteva u oblasti zaštite osnovnih prava i sloboda. Sa druge strane, preterano oslanjanje na pritvor ostavlja utisak nesavesnog, neprofesionalnog i ispolitizovanog postupanja ovlašćenih donosilaca odluka u krivičnom postupku. Oni su dužni da u praksi primenjuju kaznenu politiku koja okrivljenima ne ostavlja mogućnosti da, braneći se sa slobode, remete vođenje postupka. Sa druge strane, kao „lice“ države u krivičnom postupku, sudovi, tužioci i policija snose odgovornost za obim poštovanja ljudskih prava, koja su, kao i svim drugim licima pod jurisdikcijom država potpisnica Konvencije, garantovana i potencijalnim učiniocima krivičnih dela, uključujući i ona najteža.

• Details
• Contents