Publisher: Ośrodek Badawczy Facta Ficta

Creatio Fantastica

Creatio Fantastica

Frequency: 2 issues / Country: Poland

„Creatio Fantastica”, established in 2005, is an academic and literary journal published by Facta Ficta Research Centre non-profit foundation. Both the editorial and advisory board comprises scholars dedicated to the research in the fantasy, science fiction, and popular culture studies.

“Creatio Fantastica” publishes thematic monographic issues twice a year, each time releasing not only academic articles, contributing to the studies in the fantastic, and reviews of the most important books in the field, but also conversations with experts on the leading subject of the issue. As for today, “CF” has presented issues on utopias and dystopias, horror and gothicism, steampunk, posthumanism, young adult fantastic fiction, or fairy tales. Additionally, since 2015, the journal publishes issues narrowed to the analysis of life and works of the most important fantastic writers (most recently: Howard Phillips Lovecraft and John Ronald Reuel Tolkien).

Since its inception, “Creatio Fantastica” editors have been engaged in publishing short stories, from 2014 published in a special section “Litterrarium”. The effort of promoting valuable and promising fiction was recognized in 2015 with the launch of the series “Creatio Continua” which is meant to feature thematic anthologies of both classical and contemporary Polish fantastic fiction.

Materialism versus Esotericism

Materializm kontra ezoteryka

Author(s): Ksenia Olkusz / Language(s): Polish

Keywords: esoteric; esotericism; mediumism; positivism; teosophy; Bolesław Prus; Gabriela Zapolska; Julian Ochorowicz; Teodor Jeske-Choiński; Eusapia Palladino; Polish literary culture; Polish nineteenth-century literature;

Materialism versus esoteric. The second generation of positivists towards "out of this world" is the first full monograph in Poland of spiritualist, mediumistic and esoteric themes in the prose and cultural life of late positivism. The author, Ksenia Olkusz, draws with an erudite momentum the panorama of the artistic and philosophical scene of nineteenth-century Poland, facing the challenge of confronting positivist rationalism with the amazing case of "spinning tables" and the career of Eusapia Palladino, the fashion for spiritual sessions, growing interest in magnetism, and also magnetism and hypnotism seeing the aura or black magic. As a result, the monograph becomes a good complement to the curriculum of historical and literary knowledge bordering on positivism and modernism, nuancing the borders sometimes too vividly drawn sometimes between the two eras - and also allowing you to become acquainted with the less-commented works of Polish artists of that time.

More After More. Essays Commemorating the Five Hundredth Anniversary of Thomas More's Utopia

More After More. Essays Commemorating the Five Hundredth Anniversary of Thomas More's Utopia

Author(s): / Language(s): English

Keywords: utopia;utopia and dystopia;utopia and heterotopia;dystopia;dystopian fiction;utopian / dystopian fiction;utopian city;utopian and dystopian fiction;utopian genre;utopian concepts of the state;dystopian discourse;dystopian society;

The book "More Afer More. Essays Commemorating the Five-Hundredth Anniversary of Thomas More’s Utopia" is the first volume of Facta Ficta Research Centre’s in Kraków series "Frontiers of Nowhere", published in co-operation with Villa Decius Association as a part of the world-wide research initiative Utopia 500 to celebrate five hundred years since the publication of sir Thomas More’s De Optimo Reipublicæ Statu Deque Nova Insula Utopia Libellus Vere Aureus, Nec Minus Salutaris Quam Festivus in 1516. From the introduction by Gregory Claeys: The twenty-six essays which compose this collection cover a substantial range of both historical and theoretical themes, indicating at the least that the utopian idea thrives today across a number of disciplines as well as in domains (like computer games) which are themselves of recent origin and which indicate that utopia can also be addressed as an aspect of the internal psychic fantasy world. There is some consideration here of the lengthy and complex historical relationship between utopian ideals and religion. There is some effort to reconsider practical efforts to found actual communities which embody utopian ideals. Several authors revisit the emotional substrata of utopian aspiration rendered accessible through music in particular. Literature is here nonetheless the chief focus, in keeping with the form of Thomas More’s original text and that of the tradition which has imitated and satirised it. The themes represented here mirror in literary form the dystopian dri in the external world discussed above. Many of the leading authors of post-totalitarian dystopian fiction are included here, notably (to name but a few) Margaret Atwood, James Graham Ballard, Robert A. Heinlein, David Foster Wallace and, most recently, Michel Houellebecq. Within these treatments, the possibilities are explored that dystopia may emerge from or assume the form of racist regimes, environmental destruction, corporate dictatorship, or religious fundamentalism, or some combination of these factors. Such poten-tial outcomes of modernity need, the authors of this volume also assure us, to be balanced against the utopian promise which bodily remodelling entertains, and the possibility of longevity which scientific and technical advances enca-psulate as the epitome of modern individualist utopianism.

Fantastic Narratives

Narracje fantastyczne

Author(s): / Language(s): Polish

Keywords: fantastic;fantasy;fantasy fiction;fantasy genre;science fiction;science fiction literature;science fiction films;science fiction studies;fantastic art;fantastic chronotop;fantasy and horror;fantasy literature;fantasy and imagination;allotopia;allohistory;

Książka Narracje fantastyczne pod wspólną redakcją Kseni Olkusz i Krzysztofa M. Maja jest piątym tomem serii „Perspektywy Ponowoczesności”, zbierającym na blisko siedmiuset stronach trzydzieści tekstów naukowych rozpatrujących szeroko pojętą fantastykę z perspektywy ponowoczesnej, transdyscyplinarnej i światocentrycznej zarazem. Z recenzji prof. dr hab. Anny Łebkowskiej (Uniwersytet Jagielloński): Tom „Narracje fantastyczne” to zbiór studiów poświęconych ważnym współczesnym zjawiskom obecnym w literaturze, filmie, grach komputerowych i szeroko rozumianym świecie kultury. Wśród jego wielu zalet wymienić należy na pierwszym miejscu opracowanie mocnych podstaw teoretycznych. Autorzy podważają paradygmat tekstocentryczny i opisują zjawisko zwrotu światocentrycznego, przekonująco je udokumentowując. Przedstawione w tomie studia pozwalają nie tylko usytuować współczesne narracje fantastyczne na tle przemian światopoglądowych, teorii filozoficznych i kulturowych, ale zarazem ukazać ich wyraźne powiązania z namysłem nad ponowoczesnością. Książka zaleca się także – między innymi – ważnymi głosami na temat sporów wokół współczesnego kanonu fantastyki, rozważaniami poświęconymi figurze cyborga w świetle teorii posthumanistycznych czy zagadnieniu transfikcjonalności. Zgodnie z przyjętą ramą światocentryczną w osobnej części tomu znajdziemy studia na temat przestrzeni: głównie miasta i społeczeństwa, ze szczególnym uwzględnieniem problemu utopii, a także rozprawy, których autorzy skoncentrowali się na kwestiach temporalnych (tu m.in. historie alternatywne). Rozległe spektrum badanych problemów dopełnione zostało przez – poparte gruntownymi analizami – interpretacje zjawisk obecnych w wielu mediach. Należy z całym przekonaniem stwierdzić, że tom oddawany do rąk czytelnika stanowi cenną inicjatywę badawczą.

Xenologies

Ksenologie

Author(s): / Language(s): Polish

Keywords: otherness;strangeness;alienation;exclusion;other;xenology;allology;xenotopography;topograhy of the other;phenomenology;

Nowy interdyscyplinarny, monograficzny tom jest w historii cyklu „Perspektywy Ponowoczesności” szczególny, bo znacząco metarefleksyjny. Ośrodek Badawczy Facta Ficta pokazuje w nim w sposób bezpośredni, że pomieszanie sfery społecznej i kulturowej w jego nazwie nie jest przypadkowe. Trawestując Foucaulta, można powiedzieć, że w ramach badań Ośrodka związki między kulturą i polityką są permanentne i fundamentalne. Nieprzypadkowo w motcie do jednej części książki redaktorzy tomu „obnażają chwyt” i wprost przytaczają źródło nazwy Ośrodka, cytat z „Jutrzenki”: „Facta. Tak, facta ficta. Wszyscy historycy mówią o rzeczach, które nie istniały poza ich wyobraźnią”. Nietzsche pisze w nim dość wąsko o dyskursach historii – ale czyż dzieje ludzkich konfliktów nie są zarazem wyimaginowaną historią i topografią tak swojskości, jak i obcości? A zatem proponowany monograficzny projekt badawczy zajmuje się właśnie „mapowaniem obcości”. W tak zatytułowanym błyskotliwym wstępie do rozważań zacytowana jest, pomiędzy wieloma innymi, intrygująca myśl Waldenfelsa (wyraźnego, intelektualnego patrona całej publikacji): Obce należy do tego, co nas nachodzi. Nie gdy jest sobie daleko – ale gdy nas „nachodzi”. Taka jest perspektywa tomu – obcości nie poznamy, nie doświadczając uzurpacji i złudzeń swojskości. Zbliżymy się do obcego tylko wtedy, gdy poprzez refleksyjną postawę u-JA-rzmimy niepokoje związane z tym „najściem”. Nasze porządki symboliczne w swej pozornej „samowitości” doświadczają nieustannie tak realnych, jak i wyimaginowanych inwazji zewnętrzności. Oznaczenie wielu z nich wartościującą kategorią obcości omawiane jest w kolejnych rozdziałach „Ksenologii” uporządkowanych w czytelnym koncepcie dyskursywnych doświadczeń Facta i mimetycznych narracji Ficta.

Video Game Discourses

Dyskursy gier wideo

Author(s): / Language(s): Polish

Keywords: video games;game studies;narrative;discourse;critical theory;narratology

Niniejsza książka ma formułować propozycję metodologicznego otwarcia groznawstwa,silnie akcentując rolę dyskursu i narracji już w dwóch tekstach otwierających:„Dyskursywne gry i dyskursy gier” Geralda Voorheesa oraz „Poza mitem i metaforą.Przypadek narracji w mediach cyfrowych” Marie-Laure Ryan. Podkreślenie roli narracjii dyskursu umożliwiło również umocowanie pozostałych rozdziałów książki w dwuwzajemnie się dopełniających paradygmatach: teorii i filozofii (w części zatytułowanej„Teorie”) oraz praktyce hermeneutycznej (w części zatytułowanej „Praktyki”), dostarczającychwspólnie narzędzi do krytycznej wiwisekcji uobecniających się w grachpostaw dyskursywnych oraz narracji o świecie, kulturze, religii, filozofii, teologii, ekonomii,płciowości, rasie czy polityce. (...) Problem dyskursów gier wideo oraz dyskursóww grach wideo ujawnia zatem nie tyle bałagan, co niesłychaną produktywność ujęćbadawczych, nieograniczonych sztywnymi normami pojęć, kategorii czy narzędzi teoretycznych,które równolegle odnajdują w grach wydarzenia, znaczenia, języki, komunikaty,idee, ideologie, hierarchie i struktury władzy oraz wykluczenia. Sploty problemowew grach jako formach komunikacji, tekstach czy obiektach kulturowych skłoniłynas do zastosowania formuły liczby mnogiej w określeniu „dyskursy gier wideo” –tak, by unaocznić zarówno potrzebę pluralizacji perspektyw badawczych, jak i odpowiadającejjej różnorodności uobecniających się w grach narracji o świecie, zarównotym nas otaczającym, jak i tym przez gry wytwarzanym.