CEEOL - Browse Subjects Result

We kindly inform you that, as long as the subject affiliation of our 300.000+ articles is in progress, you might get unsufficient or no results on your third level or second level search. In this case, please broaden your search criteria.

Zakonsko priznavanje spola i roda

Author(s): Author Not Specified / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Širom Evrope, informacija o spolu se zahtijeva za zvaničnu prijavu novorođene bebe, koja priznate spolove ograničava na dihotomiju “Ž” i “M”. Ovaj zahtjev se zasniva na uvjerenju da je spol “jedna od ključnih odlika identiteta osobe” i da se svi ljudi mogu jasno svrstati u jednu od dvije kategorije. Zauzvrat, ovim zahtjevom se vrši pritisak na roditelje da dijete učine ne samo “zakonski ‘nedvosmislenim’, već i fizički nedvosmislenim”. U većini država, kada se spol jednom upiše, teško ga je poslije promijeniti (ukoliko je uopće zakonski moguće), što uzrokuje “značajne poteškoće dotičnoj osobi”.

More...

ZAJEDNICA ŽIVOTA OSOBA ISTOG SPOLA U REPUBLICI HRVATSKOJ

Author(s): Radenko Jotanović / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

U Republici Hrvatskoj je donesen zakon kojim se reguliše zajednica života lica istog spola. Radi se o Zakonu o životnom partnerstvu osoba istog spola (u nastavku teksta Zakon), koji je na snazi od 5.8.2014. godine.5 Ovaj zakon je usvojio Hrvatski sabor na zasjedanju održanom 15.7.2014. godine sa 89 glasova „za“ i 16 glasova „protiv“. Na taj način je, pored bračne i vanbračne zajednice, koja je regulisana Obiteljskim zakonom,6 priznato i životno partnerstvo i neformalno (de facto) životno partnerstvo kao zajednice koje predstavljaju porodični život. Praktično to znači da se obje porodične zajednice, (van)bračna i (neformalno) životno partnerstvo, tretiraju na jednak način.

More...

ZAJEDNICA ŽIVOTA OSOBA ISTOG SPOLA U REPUBLICI SLOVENIJI

Author(s): Mirna Alibegović / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

U Evropskoj konvenciji za zaštitu ljudskih prava i temeljnih sloboda, svakom čovjeku se garantuje pravo na poštovanje privatnog i porodičnog života, muškacima i ženama, koji su zreli za brak, garantuje se pravo na brak i pravo na zasnivanje porodice bez konkretnog navođenja uslova da je riječ o braku između muškarca i žene. Nadalje, u Evropskoj konvenciji se bez ikakvih restrikcija jasno navodi da je uživanje prava i sloboda iz konvencije zagarantovano svakom čovjeku, bez diskriminacije na osnovu spola, rase, boje kože, jezika, vjere, političkog ili drugog mišljenja, nacionalnog ili socijalnog porijekla, povezanosti sa socijalnom manjinom, imovine, rođenja, ili bilo koje druge okolnosti.

More...

ZAJEDNICA ŽIVOTA OSOBA ISTOG SPOLA U REPUBLICI SRBIJI

Author(s): Darko Radić / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

U pozitivnom pravu Republike Srbije, brak se određuje kao zakonom uređena zajednica života žene i muškarca. Ovakav stav zakonodavca, odnosno nastojanje da se institut braka definiše, ima svoje uporište u moralnim normama i duboko ukorijenjenom sistemu pravno-političkih vrijednosti, odnosno oslanja se na domaću pravnu tradiciju.

More...

PRAVA OSOBA ISTOSPOLNE ORIJENTACIJE U BOSNI I HERCEGOVINI

Author(s): Boris Krešić / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Istospolna zajednica nije priznata u pravnom sistemu Bosne i Hercegovine. Legalizacija istospolnih zajednica predstavlja jedan od narednih koraka koje Bosna i Hercegovina mora ispuniti ukoliko se želi pridružiti Evropskoj uniji. Iako zakonodavac istospolnim partnerima ne pruža nikakvu zaštitu, ipak postoje određene oblasti u kojima osobe istospolne orijentacije imaju određena prava.

More...

PRAVA I SLOBODE TRANSRODNIH OSOBA: PRAVO NA SAMOODREĐENJE RODNOG IDENTITETA

Author(s): Damir Banović / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Kada se govori o pravima transrodnih i transeksualnih48 osoba, ona se često poistovjećuju sa pravima LGB osoba. Odnosno, poistovjećuje se koncept ‘seksualne orijentacije’ sa konceptom ‘rodnog identiteta’. Ti pojmovi u pravnoj teoriji, pozitivnom pravu i u pravnoj praksi trebaju biti odvojeni jer se radi o različitim konceptima koji mogu ali ne moraju nužno biti povezani. Rodni identitet predstavlja jedan od fundamentalnih aspekata ljudskog života. Biološki spol se po pravilu dodjeljuje prilikom rođenja te postaje društvena i pravna činjenica. Relativno mali broj osoba doživljava neusklađenost sa svojom unutrašnjom percepcijom roda ili/i spola i onoga koji im je dodijeljen prilikom rođenja. Ljudska prava transrodnih i transeksualnih osoba su dugo vremena bila ignorisana i zanemarena, iako su problemi s kojima se transrodne i transeksualne osobe suočavaju veoma ozbiljni i često veoma specifični za ovu populaciju. Transrodne osobe upravo zbog neusklađenosti svog rodnog identiteta i spola pripisanog pri rođenju doživljavaju visok stepen diskriminacije, netolerancije i otvorenog nasilja. Iako je broj transrodnih i transeksualnih osoba relativno mali, radi se o veoma diverznoj grupi.

More...

REZULTATI ISTRAŽIVANJA

Author(s): Dragana Rašević,Vuk Vučetić / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Političke partije prema Hejvudu predstavljaju “grupu ljudi koja je organizovana radi osvajanja vlasti na izborima ili nekim drugim putem. Od drugih grupa se razlikuju prema četiri karakteristike. Naime, cilj partija je da vrše vlast osvajanjem političkih položaja; partije su organizacije sa formalnim članstvom; obično se bave velikim brojem pitanja i posvećuju pažnju svim najvažnijim oblastima politike; one su “u različitom stepenu ujedinjene zajedničkim političkim preferencijama i opštim ideološkim identitetom.“ S obzirom na veliku ulogu koju političke partije imaju u funkcionisanju političkog sistema u BiH, ali i u društvenoj svakodnevici uopšte, analiziraćemo pojedinačno statut, program kao i izborni program političkih partija u BiH. Političke partije smo birali prema kriterijumima snage i moći koje ostvaruju na političkoj sceni u BiH, kao i prema kriterijumu različitih ideoloških principa. Prema tome, u našoj analizi su zastupljene partije ljevice, desnice i centra, ali treba napomenuti da, iako postoje na papiru, ideološke razlike u političkoj svakodnevici u BiH ne dolaze do izražaja. Tome svjedoči veliki broj neprirodnih koalicija različitih političkih partija sa suprotnim ideološkim principima. Analizirajući navedene dokumente političkih partija stvorićemo okvir za analizu dubinskih intervjua koji su rađeni sa članovima i članicama pojedinih političkih partija.

More...

ZAKLJUČAK

Author(s): Dragana Rašević,Vuk Vučetić / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Ispitivanje stavova političkih subjekata u BiH o položaju i pravima LGBT osoba nije bio toliko sprovodiv zadatak koliko je ambiciozno zamišljen. To proizlazi iz činjenice da političari_ke nerado govore o LGBT temama te je veoma teško dobiti stvarnu sliku percepcije ove populacije iz perspektive političkih partija i njihovih funkcionera_ki i članova_ica. Ovim istraživanjem pokušali smo približiti javnosti upravo presjek položaja LGBT zajednice u BiH iz ugla političara_ki.

More...

ANALIZA REZULTATA

Author(s): Mia Čustović,Zlatiborka Popov-Momčinović / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Da bi se stekao sistematičan uvid u ovu problematiku, najprije je bilo potrebno raspolagati relevantnom statistikom o napadima, nasilju i prijetnjama kojima je izložena LGBT populacija. Zabrinjavajuće je, pak, da su intervjuirani zaposlenici_e u istraživanom sektoru na svim nivoima navodili kako nemaju preciznih podataka i informacija, a jedan broj njih upućivao nas je na “knjigu događaja“ gdje se nalaze svi slučajevi. Međutim, knjiga ne sadrži klasifikaciju po kojoj bismo mogle da odredimo koji su od navedenih slučajeva relevantni za naše istraživanje. Iz razloga nedovoljne upoznatosti, ispitanici_e su nerijetko otvoreno slutili da stanje nije zadovoljavajuće, dok su pak neki navodili da je položaj LGBT osoba u društvu ravnopravan, što se također može objasniti istim argumentom.

More...

“EDUS – EDUKACIJA ZA SVE” I DISKRIMINACIJA DJECE S POREMEĆAJIMA IZ AUTISTIČNOG SPEKTRA U BOSNI I HERCEGOVINI

Author(s): Nirvana Pištoljević,Sanela Lindsay / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Gotovo svaka druga osoba u BiH trpi socijalnu isključenost (Human Development Report on Social Exclusion in BiH, UNDP 2007). Među njima, u naročito teškom položaju visoke ili potpune ovisnosti o drugima, nalaze se djeca i odrasli sa poremećajima u razvoju. Iako evropska zemlja po mnogim kriterijima, Bosna i Hercegovina znatno zaostaje za naprednim zemljama kad je u pitanju ravnopravan tretman djece s posebnim potrebama i njihovih porodica u oblasti obrazovanja, zdravstvene i socijalne zaštite. Zbog prirode poremećaja iz autističnog spektra koji otežavaju ili potpuno onemogućavaju funkcionalnu komunikaciju s vanjskim svijetom, te slabe obaviještenosti ne samo generalne populacije već i stručnih lica, život porodica s djecom s ovakvim poremećajima dodatno je otežan.

More...

PRAVNI I POLITIČKI OKVIR DJELOVANJA PARLAMENTARNE SKUPŠTINE BOSNE I HERCEGOVINE

Author(s): Goran Marković,Maja Sahadžić / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Ustav Bosne i Hercegovine predstavlja pravno-politički temelj postojanja i djelovanja Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine. Stupio je na snagu 14. decembra 1995. godine, kao Aneks IV Opšteg okvirnog sporazuma o miru u Bosni i Hercegovini (tzv. Dejtonski mirovni sporazum). Društveno-politički uslovi i ciljevi njegovog donošenja višestruko su uticali na njegovu sadržinu. Osnovni ciljevi donošenja ovog ustava bili su zaustavljanje rata i stvaranje pretpostavki da država Bosna i Hercegovina vrši funkcije na cijeloj teritoriji i nad cjelokupnim stanovništvom.

More...

USTAVNI I POLITIČKOPRAVNI OKVIR PARLAMENTA U CRNOJ GORI 1989–2012

Author(s): Boris Vukićević,Zlatko J. Vujović / Language(s): Serbian Publication Year: 0

Proces demokratizacije u Crnoj Gori bio je obilježen burnim događajima od 1989. godine zaključno sa referendumom o obnovi državne nezavisnosti. Za razliku od nekih država (Češka, Mađarska ili pribaltičke zemlje), Crna Gora je imala znatno teže tranziciono iskustvo. Slično Rumuniji, Srbiji, Hrvatskoj, Gruziji, Ukrajini, Slovačkoj, Crna Gora je prošla kroz dvoetapnu tranziciju (1989–1997. i 1997–2000).

More...

ZAKONODAVNA FUNKCIJA NARODNE SKUPŠTINE REPUBLIKE SRBIJE

Author(s): Dragana Đurašinović-Radojević / Language(s): Serbian Publication Year: 0

Osnovna nadležnost parlamenata jeste donošenje zakona kao najznačajnijih opštih pravnih propisa i zbog toga je zakonodavnа nesumnjivo i najvažnijа funkcija parlamenta. Naime, upravo zbog svoje dominantne uloge donošenja zakona, zakonodavne funkcije, parlamenti se često sinonimno nazivaju i legislative (Orlović, 2007: 146). Ustavotvorna i zakonodavna funkcija su dve osnovne funkcije koje proizlaze i iz ustavnog definisanja Narodne skupštine RS kao najvišeg predstavničkog tela u Republici, preko koga građani ostvaruju svoju suverenost (čl. 98. Ustava RS, čl. 2. Zakona o NS).1 Dok se ova pitanja Ustavom uređuju načelno, Zakon o NS i Poslovnik NS uređuju detaljnije način njihovog ostvarivanja.

More...

ZAKONODAVNA FUNKCIJA PARLAMENTARNE SKUPŠTINE BOSNE I HERCEGOVINE

Author(s): Goran Marković / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Ustavom Bosne i Hercegovine u članu IV propisano je da Parlamentarna skupština Bosne i Hercegovine vrši zakonodavnu vlast. Oblik državnog uređenja, oblik državne vlasti i politički režim Bosne i Hercegovine dominantno određuju način ostvarivanja zakonodavne funkcije Parlamentarne skupštine. U ovom kontekstu, važno je analizirati nekoliko pitanja: ulogu drugih političkih institucija, Savjeta ministara i Predsjedništva Bosne i Hercegovine, u vršenju zakonodavne funkcije; značaj federalnog državnog uređenja Bosne i Hercegovine za ostvarivanje zakonodavne funkcije; uticaj političkog režima konsocijativne demokratije na vršenje zakonodavne vlasti, posredstvom posebnih mehanizama odlučivanja propisanih Ustavom. Osim ovih aspekata vršenja zakonodavne funkcije, koji bi se mogli označiti kao pravno-politički, postoje i politički aspekti, koji se tiču partijskog sastava domova Parlamentarne skupštine, uloge nacionalnih političkih elita u vršenju zakonodavne funkcije, uloge skupštinskih komisija, pojedinih poslanika, odnosno delegata, i druga pitanja, koja su djelimično ili nisu nikako uređena pravnim aktima, a utiču na vršenje ove funkcije.

More...

ZAKONODAVNA FUNKCIJA SKUPŠTINE CRNE GORE .

Author(s): Boris Vukićević / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Kada je Crna Gora ušla u zajednicu sa Srbijom pod nazivom Savezna Republika Jugoslavija došlo je do donošenja novog Ustava koji je odražavao novu realnost. Ranije jedinstvo zakonodavne i izvršne vlasti predviđeno Ustavom Socijalističke Republike Crne Gore iz 1974. godine zamijenjeno je načelom podjele vlasti. Član 5 Ustava iz 1992. godine kaže: „Vlast Crnoj Gori uređuje sepoo načelu podjele vlasti na zakonodavnu, izvršnu sudsku. Zakonodavnu vlast vrši Skupština, izvršnu vlast Vlada a sudsku vlast sudovi“. Ovim je postavljen princip koji važi i danas u nezavisnoj Crnoj Gori, u čijem Ustavu je takođe sadržan: „Vlast je uređena po načelu podjele vlasti na: zakonodavnu, izvršnu i sudsku. Zakonodavnu vlast vrši Skupština, izvršnu vlast vrši Vlada, a sudsku sud“ (Ustav Crne Gore, čl. 11). Tako je u oba ustava Crne Gore u višepartizmu predviđeno da Skupština vrši funkciju zakonodavne vlasti, tj. donošenja zakona (što uključuje i ratifikaciju međunarodnih ugovora, kao i drugih akata sa zakonskom snagom, npr. budžeta i završnog računa budžeta, ali i izmjene Ustava osim članova za čiju izmjenu je neophodan referendum).

More...

KONTROLNA FUNKCIJA NARODNE SKUPŠTINE REPUBLIKE SRBIJE

Author(s): Dušan Spasojević / Language(s): Serbian Publication Year: 0

U ovom poglavlju se bavimo kontrolnom funkcijom srpskog parlamenta, odnosno mehanizmima kontrole izvršnih i drugih oblika vlasti koji su na raspolaganju najvažnijoj predstavničkoj instituciji. U prvom delu poglavlja bavićemo se baviti zakonskim okvirom kontrolnih mehanizama, dok ćemo u drugom delu veću pažnju posvetiti empirijskoj građi u pokušaju da utvrdimo u kojoj meri se ostvaruju zakonski predviđene funkcije. Dva osnovna izvora empirijske građe su statistički izveštaji o radu Narodne skupštine i podaci koje smo sakupili preko dubinskih intervjua sa narodnim poslanicima i predstavnicima međunarodnih organizacija. Ovi intervjui predstavljaju veoma značajan uvid u način na koji poslanici razumeju kontrolnu funkciju i njene najvažnije mehanizme, kao i njihova pojašnjenja o načinima funkcionisanja parlamenta u ovom kontekstu i zbog toga ćemo im pokloniti veliku pažnju.

More...

KONTROLNE FUNKCIJE PARLAMENTARNE SKUPŠTINE BOSNE I HERCEGOVINE

Author(s): Maja Sahadžić / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Sveobuhvatno sagledavajući, jedna od temeljnih nadležnosti parlamenta je zakonodavna funkcija koja podrazumijeva usvajanje, neusvajanje, izmjenu i dopunu ustava, zakona i drugih općih pravnih akata, usvajanje proračuna, ratificiranje međunarodnih dokumenata itd. Druga temeljna funkcija podrazumijeva funkciju kontrolne naravi koja pretpostavlja „discipliniranje“ rada izvršnih organa vlasti utjecanjem na izbor i opoziv nositelja izvršnih organa vlasti, kontroliranje javne potrošnje, utvrđivanje obaveze podnošenja izvješća i prava postavljanja zastupničkog pitanja, pokretanja interpelacije itd. Navedene dvije funkcije su ujedno i najvažnije, te se pozitivnopravno, uobičajeno, utvrđuju u nadležnost parlamenta. Ostale funkcije, u većem obimu, ovise od oblika državne vlasti, a napose kada se radi o izboru nositelja izvršnih organa vlasti te ustavnog ustrojstva i ustavnih rješenja u pojedinim državama. Pri utvrđivanju vrsta kontrolnih funkcija, Pobrić (2000) navodi da se sredstva kojima parlament vrši kontrolu nad vladom mogu podijeliti u dvije skupine. Jednu skupinu čine sredstva putem kojih se pokreće politička odgovornost vlade u parlamentu, dok drugu skupinu čine sredstva putem kojih se parlament obavještava o radu vlade (u koja spadaju zastupnička pitanja, interpelacija, anketna povjerenstva i parlamentarni odbori) (230). Sukladno ovoj podjeli bit će analizirane kontrolne funkcije Parlamentarne skupštine BiH.

More...

KONTROLNA FUNKCIJA SKUPŠTINE CRNE GORE

Author(s): Zlatko J. Vujović,Stevo Muk / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Duga dominacija jedne političke partije, koja je imala ključni uticaj na djelovanje izvršne i zakonodavne vlasti u Crnoj Gori, od početka višestranačja uticala je da pozicija parlamenta bude prilično marginalizovana u odnosu na izvršnu vlast. Skupština je prevashodno služila za potvrđivanje onog što je već odlučeno u izvršnoj vlasti. Ovakav odnos je dodatno ojačan činjenicom da je DPS predstavljao transformisani SKCG, sa naslijeđenim načinima funkcionisanja iz perioda jednostranačja. Posebno otežavajući faktor bila je činjenica da je prvih 14 godina rada crnogorskog parlamenta pratilo postojanje „vezanog“ poslaničkog mandata, gdje su crnogorske partije u potpunosti kontrolisale poslanike sa svoje liste. Eventualno odstupanje u stavovima u odnosu na partijsko rukovodstvo bilo bi sankcionisano, jer je isključenje iz partije povlačilo gubljenje poslaničkog statusa.

More...

UPOREDNA ANALIZA DEMOKRATSKIH PERFORMANSI PARLAMENATA SRBIJE, BOSNE I HERCEGOVINE I CRNE GORE

Author(s): Slaviša Orlović,Jelena Lončar,Damir Banović,Zlatko J. Vujović / Language(s): Serbian Publication Year: 0

Srbija, Bosna i Hercegovina i Crna Gora imaju zajedničku prošlost u tom smislu što su sve tri države proizašle iz bivše SFRJ (Socijalistička federativna Republika Jugoslavija, 1941–1992, Druga Jugoslavija). Nakon dezintegracije SFRJ, Srbija i Crna Gora su jedno vreme nastavile zajedno u okviru SRJ (Savezna Republika Jugoslavija, 1992–2002, Treća Jugoslavija) i u državnoj zajednici SCG (Srbija i Crna Gora, 2002–2006). Sve tri su sada nezavisne države, sve teže ka članstvu u EU, sve su nekonsolidovane demokratije, ali i svaka ima svoje osobenosti. Srbija je, nakon referenduma o nezavisnosti Crne Gore (2006), nastavila kao nezavisna država i pravna sledbenica državne zajednice. Ustavom iz 2006. Srbija je unitarna država, sa dve autonomne pokrajine: Vojvodina i Kosovo i Metohija. Srbiju u celini, ali i njen parlament, opterećuje nesklad između ustavnog i faktičkog statusa Kosova. Naime, nakon 1999. faktički je suspendovan suverenitet Srbije nad Kosovom. Ovo je naročito pojačano nakon jednostrano proglašene nezavisnosti Kosova od 17. februara 2008. Problem Kosova se odražava kako na pitanje „nedovršene“ i nezaokružene države, tako i na reprezentativnost parlamenta. Narodna Skupština Republike Srbije je jednodomna (unikameralna) sa dvesta pedeset poslanika.

More...

ETNO-MOBILIZACIJA I INSTITUCIONALNA DISKRIMINACIJA U BOSNI I HERCEGOVINI

Author(s): Zarije Seizović / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Etno-mobilizacija bi se, jednostavnim jezikom, mogla definirati kao „zbijanje vlastitih redova”, unutar jednog etno-nacionalnog korpusa, radi postizanja određenog cilja odnosno vršenja nekih vanrednih poslova, najčešće radi „organiziranja odbrane od neprijatelja“ odnosno otklanjanja uzroka ugroženosti. Ona podrazumijeva dovođenje pripadnika jedne etničke grupe u stanje pripravnosti, spremnosti, mobilnosti, pokretljivosti, pomičnosti, što bi trebalo biti pretpostavka vršenja određenih radnji i/ili prepreka i brana iznenadnom ili najavljenom „napadu” druge, „suprotstavljene” etničke grupe ili grupa.

More...