Edukacja krytyczna jako dążenie do zakwestionowania dominującego habitusu poprzez system edukacyjny
Critical education as an attempt to question the dominant habitus through the educational system

Summary/Abstract: In the article, I analyze the role of education in the prevailing system of neoliberal capitalism. On the one hand, it is used by the dominant culture characteristic for the upper classes to imprint appropriate ideological assumptions in the minds of students. On the other hand, there is strong resistance to the practices of subordination and implementation of the logic of the prevailing system. Illich's concept of deschooling society recognizes that compulsory education should be abolished. Critical educators such as Henry Giroux and Peter McLaren argue that the resistance present in the school testifies to the possibility of using the school to shape critical citizens capable of defending democracy. In my article, I argue that it is possible to partially free oneself from the logic of the dominant culture and to partially emancipate the habituses characteristic of the lower classes. However, it is not my goal to illustrate the ideas present in the theories under analysis by referring to specific examples in the field of a particular educational system. W artykule analizuję rolę jaką pełni edukacja w panującym systemie neoliberalnego kapitalizmu. Z jednej strony jest ona wykorzystywana przez kulturę dominującą charakterystyczną dla klas wyższych w celu wdrukowywania odpowiednich założeń ideologicznych w umysły uczniów. Z drugiej obecny jest w niej silny opór przeciwko praktykom podporządkowania i wdrażania w logikę panującego systemu. W koncepcji odszkolnienia społeczeństwa Illicha uznaje się, że obowiązek edukacyjny należy znieść. Pedagogowie krytyczni tacy jak Henry Giroux, czy Peter McLaren twierdzą, że obecny w szkole opór świadczy o możliwości wykorzystania szkoły do kształtowania krytycznych obywateli zdolnych do obrony demokracji. W swoim artykule dowodzę, że jest możliwe częściowe wyzwolenie się z logiki dominującej kultury i dokonanie częściowego wyemancypowania habitusów charakterystycznych dla klas niższych. Jakkolwiek nie jest moim celem zilustrowanie idei obecnych w analizowanych teoriach poprzez odwołanie do konkretnych przykładów w zakresie określonego systemu edukacyjnego.

• Details
• Contents