Indywidualne oraz generalne aspekty prawa łaski w Polsce Ludowej w latach 1944–1956
Individual and general aspects of the power of pardon in the Polish People’s Republic in 1944–1956

Summary/Abstract: Instytucja prawa łaski stanowi istotny przejaw ingerencji władzy wykonawczej lub ustawodawczej w funkcjonowanie władzy sądowniczej, przede wszystkim w postaci korygowania jej orzeczeń sądowych. W zależności od rodzaju reżimu i systemu politycznego stopień tej ingerencji jest zróżnicowany. Celem niniejszego artykułu jest ukazanie specyfiki funkcjonowania i stosowania prawa łaski w Polsce Ludowej doby stalinizmu (1944-1956). Zagadnienie to obejmuje bowiem zarówno kwestie dotyczące formalno-dogmatycznych aspektów ustrojowych i prawnokarnych łaski w ujęciu indywidualnym oraz generalnym, jak i przejawy ich stosowania przez władze komunistyczne. Zadaniem artykułu jest także przedstawienie rzeczywistego celu stosowania prawa łaski w tym okresie i zastanowienie się, czy instytucja ta miała głównie charakter prawno-karny, czy polityczny. Artykuł podzielony został na trzy zasadnicze części: prawo łaski w latach 1944–1952, prawo łaski na gruncie Konstytucji PRL z 1952 r. oraz procedura ułaskawieniowa na podstawie znowelizowanego k.p.k. z 1928 r. Poza rozważaniami teoretycznoprawnymi ukazane są praktyczne przejawy stosowania prawa łaski, a także istotne poglądy orzecznictwa i doktryny – zarówno na kwestie prawnokarne, jak i ustrojowe. W artykule przedstawiono i przeanalizowano najważniejsze akty prawne tamtej epoki dotyczące omawianej instytucji, a mianowicie: Mała Konstytucja z 1947 r., Konstytucja PRL z 1952 r., a także wielokrotnie nowelizowany kodeks postępowania karnego z 1928 r. Wzmiankowane zostają także kwestie dotyczące założeń, jak i funkcji aktów amnestyjnych, z których szerzej omówione zostają dwa najważniejsze: z 1945 r. i 1947 r.

• Details
• Contents