Budownictwo sakralne i kościelne oraz tworzenie nowych miejsc kultu religijnego na terenie dekanatu Janów Lubelski w latach 1944-1981
Church Architecture and the Creation of New Places of Worship in the Janow Lubelski Deanery from 1944-1981

Summary/Abstract: Baza materialna placówek duszpasterskich dekanatu janowskiego została poważnie uszkodzona w wyniku działań II wojny światowej. Duchowni tego terenu podjęli się trud-nego zadania jej odbudowy, co początkowo nie spotykało się ze sprzeciwem władz komu-nistycznych. Jednak wraz z początkiem lat pięćdziesiątych kapłani coraz częściej spo-tykali się z utrudnieniami w tej kwestii. Na pewne ustępstwa mogli liczyć jedynie związani z „postępowymi ruchami duchowieństwa” (m.in. ks. Stanisław Niedźwiński w Janowie Lubelskim). Nieco więcej swobody w budownictwie sakralnym i kościelnym było w okresie „odwilży październikowej”. W marcu 1957 r. wprowadzono nowe przepisy w tym zakresie, które zobowiązywały kurie biskupie do składania specjalnych planów inwestycyjnych na każdy rok kalendarzowy. Tą drogą duchowni badanego dekanatu do 1981 r. złożyli 18 odpowiednich wniosków. Władza administracyjna automatycznie zaakceptowała 10 z nich, a po ponownym rozpatrzeniu trzy kolejne. Nie wyrażono zgody na 5 inicjatyw budowlanych. Rządzący podjęli również próbę ograniczania rozpoczętych prac, czego wymownym przykładem był spór wokół budowy dzwonnicy w Janowie Lubelskim (1963-1965). Inną formą represji w tym względzie było ograniczanie zbiórek publicznych na planowane inwestycje. Wszelkie inicjatywy budowlane podejmowane bez odpowiednich zezwoleń władze komunistyczne traktowały jako „nielegalne”. W latach 1956-1981 duchowni na omawianym terenie podjęli 7 takich budów, z których dwie zostały wstrzymane przez lokalne władze administracyjne. Natomiast wierni świeccy podjęli się kilkudziesięciu inwestycji budowlanych, którymi zazwyczaj były kapliczki i krzyże przydrożne. Pracownikom administracyjnym udało się w niektórych przypadkach ustalić inwestorów, których następnie karano grzywnami i nakazami rozbiórki „nielegalnych obiektów”.

• Details
• Contents