Značaj slovensko-balkanske i kavkaske tradicije u proučavanju stare slovenske religije (II)
The Significance of Slavic-Balkan and Caucasian Traditions in Studying Old Slavic Religion (II)

Summary/Abstract: Hronski karakter todorovskih konja i jahača potvrđuju i obićaji u vezi sa zmijama koji se obavljaju u Todorovu subotu. U nekim selima iz okoline Beograda na Todorovu subotu žene idu oko kuća udarajući u gvozdene predmete ili upaljenom krpom kade oko kuće, jer se vjeruje da zmije legnu na Krstovdan, a izlaze u Todorovu subotu. I na Kosovu vjeruju da na Todoricu izlaze zmije iz zemlje i tog dana ljudi ne rade. U Đakovici žene su na Todoricu radile malo iglom »da bi se zmijama bocale oči«, dakle samo mađijski. U sredačkoj župi, gdje se takođe vjerovalo da na Todorovu subotu izlaze zmije iz zemlje, toga dana počnu nešto plesti, i na taj način »bodu zmijama oči«. Filipονić je pravilno konstatovao da se radi o veoma rasprostranjenom običaju, »koji je nekad vršen svuda verovatno u isto vreme, a sada se negde vrši na Mladence (9 marta), negde na Blagovesti, negde na Lazarevu subotu, a najčešće na dan sv. Jeremije«. U Leskovcu je na Jeremijindan veliko »žensko veselje«, kada se obredno izgone zmije. U Popovu polju su u staro doba izlazili poviše sela na kakav brijeg i, lupajuci u tavu, vikali: »Jeremije u polje, a Ijute guje u more«. U nekim gružanskim selima, nedaleko od Kragujevca, na nekoliko dana pred Jeremijindan dogovore se djevojke koje će ići u povorku. Uoči Jeremijindana djevojke se obuku u svečane haljine, iskite se cvijeéem i izaberu »caricu«, koja nosi o vratu najveće ovčarsko zvono i predvodi ostale djevojke, takode sa ovčijim zvonom obješenim o vratu. Pred ponoć polaze po selu, obilazeći s lijeva na desno po tri puta oko svake kuée. Tada zvone i pjevaju pred kućom: »Jeremije u polje, bež'te zmije u more...« Zatim ulaze u kuću, bude domaćicu i ostalu čeljad zvoneći i pjevajući. [...]

• Details
• Contents