Bezpieczeństwo dzieci w szkole i w rodzinie w Łodzi
Children's safety at school and home in Łódź

Author(s): Elżbieta Michałowska, Paweł Daniłowicz, Maria Szymczak
Subject(s): Social Sciences, Education, Sociology, Family and social welfare
Published by: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Keywords: Safety; school; violence; agreesion; peer pressure
Summary/Abstract: Społeczeństwo szuka wyjaśnień problemu przemocy na wiele sposobów. Poddaje się szczegółowej analizie rodzinę, środowisko rówieśnicze, sąsiedztwo, szkołę czy środki masowego przekazu. Czynimy to szukając luk czy to w systemie wartości, czy w działaniach wychowawczych prowadzących do takiego znaczącego wzrostu zachowań nasyconych przemocą w jej rozmaitych przejawach. Uważa się, że w dominującym modelu wychowania bądź obcowania rodziców z dziećmi czy nauczycieli z uczniami jest zawarty element mentalnego scenariusza przemocy, tzn. z faktu odgrywania określonej roli lub zajmowania określonej pozycji, wynika upoważnienie do inwazji na terytorium drugiej osoby, do dyktowania bądź ograniczania jej praw. Przemoc zdarza się wszędzie: w rodzinach ubogich, średnio zamożnych oraz bardzo bogatych, w mieście i na wsi. Dotyczyć może zarówno dzieci, jak i osób dorosłych, kobiet i osób starszych, słabszych, po prostu bezradnych, niemogących się jej przeciwstawić. Przemoc zawsze powoduje upokorzenie, cierpienie, rodzi nienawiść, pragnienie zemsty i nie ma w niej niczego, co przemawiałoby za jej stosowaniem. Przemoc wynika zawsze z działania człowieka, zazwyczaj jest intencjonalna, a jej istotą jest naruszenie jakiś praw i dóbr jednostki, których łamanie uniemożliwia samoobronę i powoduje szkody. Z tych względów z całą pewnością można ją zaliczyć do zjawisk z zakresu patologii społecznej, do zachowania patologicznego. Książka jest skonstruowana w taki sposób, aby z jednej strony zapoznać czytelnika zarówno z charakterystyką otoczenia społecznego badanych uczniów – szkoły, środowiska rówieśniczego, jak i rodziny, zaś z drugiej pokazać skalę i zakres zjawiska przemocy w sposób, który w polskiej literaturze poświęconej tej kwestii nie był jeszcze realizowany. Książka składa się z trzech części. Pierwszą poświęcamy charakterystyce podejścia badawczego. Omawiana jest metodologia i metodyka przeprowadzonych badań oraz podstawowe kategorie analizy. W drugiej części prezentujemy otoczenie społeczne dzieci i młodzieży. Omawiamy relacje uczniów z nauczycielami, innymi uczniami i z szerszym, pozaszkolnym środowiskiem rówieśniczym oraz funkcjonowanie rodziny, relacje między członkami rodziny, postrzeganie ojca, matki przez młodych respondentów. Ta część pozwoliła na rozpoznanie wyjątkowej skali problemów i trudności, które występują w otoczeniu społecznym łódzkich uczniów. Trzecia część przedstawia analizę problemu przemocy i poczucia bezpieczeństwa w opiniach badanych dzieci i młodzieży. Omawiamy zarówno zjawisko przemocy w szkole, jego skalę i zróżnicowanie, jak i w środowisku rówieśniczym i domowym. Ta część książki pokazuje, w naszym przekonaniu, nowe podejście w zakresie poszukiwania z jednej strony uwarunkowań powstawania przemocy, a z drugiej sposobów wyjaśniania jej skali i specyfiki. Ponieważ w Polsce nie bada się zbyt często zjawiska przemocy na tak dużą skalę (badaniami objęto 18 192 uczniów wszystkich łódzkich szkół) sądzimy, iż wyniki badań i wnioski z nich płynące dają prawo o uogólniania tendencji czy też prawidłowości co do analizowanego zjawiska na szerszą,niż tylko lokalną skalę. W podjętych badaniach postawiliśmy sobie za cel określenie podstawowych poziomów oddziaływań grupowych, które mogłyby prowadzić lub wręcz doprowadziły do ewentualnego wzrostu poczucia zagrożenia wśród łódzkiej młodzieży, jak również chcieliśmy wskazać jakość funkcjonowania środowisk oddziałujących na proces kształtowania osobowości młodego człowieka.

• Details
• Contents