COVID-19 and Energiewende: Impact of the pandemic on Germany's energy transformation

COVID-19 i Energiewende: wpływ pandemii na niemiecką transformację energetyczną

Author(s): Michał Kędzierski / Language(s): Polish

Keywords: Germany; economy; policy; energy; COVID-19; impact;

Pandemia COVID-19 wpłynęła na realizację niemieckiej transformacji energetycznej w sposób zarówno pozytywny, jak i negatywny. Społeczno-gospodarczy lockdown skutkował spadkiem zapotrzebowania na energię i zmniejszeniem spalania węgla. Pogłębi to dotychczasowe zmiany w niemieckim miksie elektroenergetycznym i pozwoli na osiągnięcie, wbrew prognozom, celu polityki klimatycznej RFN na 2020 r. Kryzys pandemiczny będzie też wykorzystywany do przyspieszenia zielonej transformacji gospodarki za pomocą programów wsparcia koniunktury. Negatywnymi konsekwencjami pandemii są natomiast utrudnienia w prowadzeniu inwestycji w rozbudowę OZE, odłożenie pilnych z perspektywy Energiewende decyzji politycznych i konieczność przeznaczenia znacznych środków budżetowych, by zapobiec dotkliwemu wzrostowi cen energii. Część konsekwencji pandemii, np. znaczący spadek emisji dwutlenku węgla, ma charakter przejściowy, ale efekty debaty nad gruntowną reformą systemu finansowania OZE i dodatkowe inwestycje służące dekarbonizacji gospodarki mogą odcisnąć trwałe piętno na niemieckiej transformacji energetycznej.

Federalism under scrutiny: Cooperation and competition between states in the era of pandemic

Federalizm na cenzurowanym. Współpraca i konkurencja między landami w dobie pandemii

Author(s): Anna Kwiatkowska-Drożdż / Language(s): Polish

Keywords: Germany; pandemics; COVID-19; Federalism; cooperation; competition;

Kryzys pandemiczny związany z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 i wywoływanej nim choroby COVID-19 przypomniał Niemcom z całą mocą, że żyją w państwie federacyjnym. To, co w większości krajów było zarządzane z poziomu centralnego – zamykanie szkół czy zakaz zgromadzeń – w RFN decydowało się na poziomie poszczególnych szesnastu krajów związkowych (landów). Po kilku kryzysowych miesiącach można stwierdzić, że wspólne – organizowane przez centrum federalne i landy – zwalczanie epidemii dało dobry rezultat. W podbramkowej sytuacji właśnie w Niemczech, gdzie przez lata federalizm krytykowano jako nieefektywny i gdzie go osłabiano kolejnymi reformami, zdał on egzamin. Nie obyło się jednak bez trudności, z których niektóre są znane z przeszłości i charakterystyczne dla niemieckiego ustroju politycznego, a inne, nowe, staną się zapewne obiektem badań i – nie pierwszej już – korekty systemu federalnego.

Forces and intentions. Germany at the head of the EU

Siły i zamiary. Niemcy na czele UE

Author(s): Ryszarda Formuszewicz / Language(s): Polish

Keywords: EU; Germany; governance; forces; intentions; policy;

Najpoważniejszym zadaniem stojącym przed Unią Europejską podczas niemieckiej prezydencji w Radzie UE jest walka z koronawirusem i skutkami pandemii w sferze gospodarczej i społecznej. Wypracowane w mozolnych negocjacjach w dniach 17–21 lipca porozumienie dotyczące finansowania pokryzysowego ożywienia gospodarki europejskiej zwiększa szanse na zakończenie prac nad planem odbudowy i wieloletnim budżetem UE na lata 2021–2027 w drugim półroczu 2020 r. Niemcy chcą także przyczynić się do zwiększenia odporności UE na przyszłe kryzysy. Nie rezygnują jednocześnie z zabiegów o usprawnienie współdziałania państw UE w polityce międzynarodowej, kładąc szczególny akcent na stosunki z Chinami i Afryką. Ambitnym deklaracjom programowym – które zostały spięte hasłem „Razem ku silniejszej Europie” – towarzyszy studzenie oczekiwań wobec Berlina. Także z tego powodu kryzys pandemiczny przedstawiany jest jako największe wyzwanie w historii UE. Ryzyko dla powodzenia prezydencji stanowią również podziały wewnątrz UE oraz presja czasu. Mimo tych uwarunkowań zamierzenia Niemiec, uzasadniane wizją solidarności i suwerenności oraz potrzebą zwiększania odporności, mogą sprzyjać pogłębieniu integracji.

The centenary of the foreign intelligence service of Russia

Stulecie Służby Wywiadu Zagranicznego Rosji

Author(s): Jolanta Darczewska / Language(s): Polish

Keywords: Russia; security; policy; intelligence services; centenary;

Tegoroczne obchody stulecia Służby Wywiadu Zagranicznego FR (dalej SWZ) podkreślają jej globalny charakter i sukcesy jako kontynuatorki wywiadu Rosji sowieckiej. Jednocześnie – mimo manifestowanego przywiązania do tradycyjnych metod (wywiad agenturalny, „nielegałowie”) i praktykowanych na co dzień środków wpływu – rośnie świadomość ich zużycia się. Na poziomie koncepcyjnym świadczą o tym próby odświeżenia uzasadniających je idei, a na poziomie organizacyjnym – zmiany kadrowe i strukturalne w przybudówkach SWZ, a także poszukiwanie nowych sposobów ich finansowania. Obchody potwierdziły pozycję SWZ jako służby elitarnej, usytuowanej w samym centrum wojny informacyjnej Rosji z Zachodem. Jej działania informacyjne i pozainformacyjne nasiliły się w ostatnich latach. Rośnie też jej agresywność, co jest konsekwencją konfrontacyjnej polityki zagranicznej Kremla, kryzysu finansowego związanego z niskimi cenami ropy i gazu, a ostatnio – także pandemicznego.

Biden’s policy towards China: the prospects for transatlantic dialogue

Biden’s policy towards China: the prospects for transatlantic dialogue

Author(s): Jakub Jakóbowski / Language(s): English

Keywords: Joseph Biden; economy; security; policy; China; transatlantic dialogue;

Joe Biden’s victory in the US presidential election means that Washington will continue its confrontational policy towards Beijing. At the same time, it will clearly change its tactics and attempt to mobilise the US’s network of alliances to contain China. On 13 November, China congratulated Biden and Kamala Harris, but highlighted the need to resolve possible legal disputes. The expected change in the US administration has been widely commented upon in the Chinese press. The initial reactions from China reveal expectations that competition with Washington will continue in almost all key areas, although Beijing hopes to unblock some channels for diplomatic contacts. It also expects an extensive US-EU dialogue to begin discussing what actions should be taken with regard to the PRC. The first reactions from Europe suggest that this scenario is very likely. Biden’s victory has been presented as an opportunity for a joint response to the challenges linked to China by Heiko Maas, the German foreign minister, and some representatives of Brussels. However, creating a common front on Beijing will require a number of structural problems in transatlantic relations to be resolved, including in the areas of trade and services, digital technologies and security.

BRUA and Romanian ideas for the Central European gas market

BRUA i rumuńskie pomysły na środkowoeuropejski rynek gazu

Author(s): Agata Loskot-Strachota,Kamil Całus / Language(s): Polish

Keywords: BRUA; Romania; Central Europe; economy; gas; market; energy;

Przed końcem 2020 r. zakończy się budowa pierwszej nitki projektu BRUA – realizowanego od 2018 r. gazociągu łączącego Bułgarię, Rumunię, Węgry i Austrię. To jedno z kluczowych przedsięwzięć wpisujących się w cele Inicjatywy Trójmorza. Zwiększy integrację rynków gazowych Europy Środkowej, a także dywersyfikację dostaw surowca do regionu. Bukareszt planuje za jego pomocą eksportować gaz pochodzący z szelfu czarnomorskiego, uzyskać dostęp do gazu kaspijskiego i LNG oraz zwiększyć własną rolę na regionalnym rynku. Węgry, zależne w dużym stopniu od dostaw z Rosji, będą zaś mogły dostawami rumuńskiego lub azerskiego surowca zaspokajać nawet ponad 40% swoich potrzeb. BRUA, w tym problemy dotyczące realizacji drugiego etapu tej inwestycji, unaoczniają wyzwania dla produkcji gazu w regionie, integracji rynków Europy Środkowej oraz dywersyfikacji dostaw. Ustanowione przez Bukareszt niekorzystne ramy prawno-podatkowe oddalają rozpoczęcie eksploatacji gazu z rumuńskiego szelfu. Problemem jest też zmieniający się kształt projektu i jego docelowej trasy, a także partykularne interesy poszczególnych krajów, w tym rywalizacja Węgier z Austrią o pozycję w regionalnym przesyle surowca, jak również alternatywne projekty realizowane w regionie (m.in. rosyjski TurkStream). Wyzwanie stanowi wreszcie niepewność dotycząca przyszłości popytu na gaz w Europie, potęgowana trwającą pandemią, co wpływa negatywnie na rentowność inwestycji.

Business and climate: Denmark and Norway towards the Baltic Pipe

Biznes i klimat. Dania i Norwegia wobec Baltic Pipe

Author(s): Piotr Szymański,Agata Loskot-Strachota / Language(s): Polish

Keywords: Denmark; Norway; business; economy; policy; gas;

Państwa nordyckie mają jedne z ambitniejszych w Europie polityk klimatycznych i zużywają coraz mniej węglowodorów, w tym gazu ziemnego. Jednocześnie Dania i Norwegia popierają projekt nowego gazociągu łączącego Norwegię z Polską i Europą Środkową – Baltic Pipe. Dania, przez której terytorium przebiega ta inwestycja, ma dzięki niej zdywersyfikować źródła i zwiększyć bezpieczeństwo dostaw gazu (w szczególności wobec opóźnień w przebudowie infrastruktury głównego duńskiego złoża Tyra). Zmniejszy też koszty przesyłu surowca i użytkowania sieci gazociągowej w czasie malejącego popytu. Norwegia zyska natomiast szerszy dostęp do rosnącego rynku zbytu dla swojego surowca, co zwiększa zasadność inwestycji w nowe złoża na południu norweskiego szelfu. Nowy szlak i zainteresowanie importem gazu są też istotne w dobie coraz powszechniejszego ograniczania zużycia węglowodorów w Europie i wewnątrznorweskiej debaty o przyszłości wydobycia gazu w kontekście kryzysu klimatycznego. Dla obu państw Baltic Pipe jest sposobem na pokazanie „zielonego” oblicza gazu ziemnego, elementem dyplomacji energetyczno-klimatycznej i wspierania transformacji energetycznej w Polsce i Europie Środkowej. Jako taki cieszy się poparciem politycznym w Kopenhadze i Oslo. Istniejący w Danii sprzeciw wobec Baltic Pipe jest niewielki i nie powinien mieć wpływu na realizację inwestycji.

Game of appearances - Deadlock over the war in Donbas

Gra pozorów - Impas w sprawie wojny w Donbasie

Author(s): Krzysztof Nieczypor / Language(s): Polish

Keywords: Russia; Ukraine; Donbas; war; conflict; deadlock;

9 grudnia minął rok od paryskiego szczytu przywódców Ukrainy, Rosji, Francji i Niemiec – uczestników tzw. formatu normandzkiego – poświęconego uregulowaniu konfliktu w Donbasie. Choć był on pierwszym spotkaniem od 2016 r., to nie przyniósł przełomu, a większości zawartych wówczas uzgodnień nie wypełniono. Wskutek obstrukcji Moskwy nie doszło m.in. do wycofania sił zbrojnych i ciężkiego sprzętu z kolejnych odcinków tzw. linii rozgraniczenia oraz otwarcia nowych punktów jej przekraczania, nie przeprowadzono też wymiany jeńców na zasadzie „wszyscy za wszystkich”, Specjalnej Misji Obserwacyjnej OBWE na Ukrainie nie zapewniono dostępu do wszystkich terenów okupowanych, a Kijów nie włączył do prawodawstwa tzw. formuły Steinmeiera. Główna przyczyna fiaska negocjacji to niechęć Rosji do realnego uregulowania konfliktu. Problemem są też utrzymujące się zasadnicze różnice w interpretacji i kolejności wypełniania poszczególnych zapisów tzw. porozumień mińskich z lutego 2015 r., odzwierciedlające sprzeczne interesy Moskwy i Kijowa. Dążenie Kremla do znormalizowania relacji z Zachodem oraz społeczne oczekiwania na Ukrainie sprawiają, że obie strony uciekają się do pozorowanych działań i wzajemnie obwiniają się o sabotowanie procesu pokojowego. Brak perspektywy zakończenia wojny obciąża Wołodymyra Zełenskiego, gdyż uregulowanie konfliktu miało być głównym zadaniem jego prezydentury.

Russia at the threshold of 2021 - Political, social and economic situation

Rosja u progu 2021 roku - Sytuacja polityczna, społeczna i gospodarcza

Author(s): Marek Menkiszak,Maria Domańska,Iwona Wiśniewska,Jadwiga Rogoża / Language(s): Polish

Keywords: Russia; 2021; politics; social situation; economics; threshold;

W minionym roku w Rosji rozpoczęto realizację kolejnego etapu konsolidacji i zaostrzania systemu autorytarnego. Kluczowe decyzje polityczne były podporządkowane strategicznym celom, jakim są utrzymanie obecnego reżimu i odpowiednio wczesne przygotowanie płynnej sukcesji władzy. Nerwowość elity rządzącej podsyciły szczególnie protesty na Białorusi, zwłaszcza w obliczu zaplanowanych na 2021 r. wyborów parlamentarnych w Rosji. W sferze politycznej działania Kremla koncentrowały się na dwóch celach: poszerzeniu pola manewru odnośnie do wyboru scenariusza politycznego na najbliższe lata, czemu służyła nowelizacja konstytucji, oraz utrzymaniu kontroli nad społeczeństwem poprzez działania mające pogłębić w nim bierność, paternalizm, lęk przed władzą oraz poczucie braku alternatywy. W tym celu przyjęto szereg ustaw mających zapobiec oddolnej mobilizacji obywateli. Pandemia COVID-19 stosunkowo łagodnie dotknęła rosyjską gospodarkę. W tym zakresie priorytetem Kremla pozostawała nie tyle pomoc dla społeczeństwa i biznesu, ile zapewnienie stabilności finansów publicznych i ochrona rezerw finansowych. W rezultacie doszło do wzmocnienia dotychczasowego, nieefektywnego modelu ekonomicznego.

Import substitution in Russia: Little, expensive and lower quality

Substytucja importu w Rosji: mało, drogo i gorszej jakości

Author(s): Iwona Wiśniewska / Language(s): Polish

Keywords: Russia; economy; import; dependence; substitution;

Od siedmiu lat rosyjskie władze zmierzają do znacznego ograniczenia zależności importowej gospodarki i zastąpienia dostaw z zagranicy rodzimą produkcją. Celem polityki tzw. substytucji importu było przede wszystkim ograniczenie wrażliwości kraju na politykę Zachodu, uważanego przez Kreml za wrogi wobec rosyjskiej elity rządzącej. Impulsem do intensyfikacji owej polityki były zachodnie sankcje ekonomiczne nałożone na FR w związku z agresją wobec Ukrainy w 2014 r. Przestawianie się na rodzimą produkcję realizowane jest przede wszystkim w branży rolno-spożywczej, dotyczy jednak większości gałęzi przemysłu, w tym farmaceutyki, energetyki czy IT. W przypadku sektora rolno-spożywczego rządowe założenia udało się zrealizować w zasadzie jedynie w odniesieniu do produkcji mięsa, podczas gdy krajowe uprawy owoców i warzyw, a także wytwórczość mleka nadal są niewystarczające. Rosyjscy importerzy częściowo przestawili się zatem na nowych dostawców z Azji i Ameryki Łacińskiej, a główne koszty tej polityki poniosło społeczeństwo w związku ze wzrostem cen artykułów rolno-spożywczych i spadkiem ich jakości. Ograniczenie zależności od zagranicy do poziomu oczekiwanego przez Kreml nie powiodło się w większości sektorów. Mimo niskiej efektywności polityki substytucji importu jest ona jednak trwałym elementem polityki gospodarczej Rosji. Jej wdrażanie służy bowiem dalszemu umacnianiu państwowego kapitalizmu i pozwala na bogacenie się elity.

China's Vaccine Diplomacy

Chińska dyplomacja szczepionkowa

Author(s): Michał Bogusz,Wojciech Górecki,Mateusz Chudziak,Sławomir Matuszak,Mariusz Marszewski,Franciszek Tyszka,Marta Szpala / Language(s): Polish

Keywords: China; pandemics; COVID-19; vaccine; diplomacy; policy;

W ramach chińskiego programu stworzenia rodzimej szczepionki przeciw COVID-19 powstało kilkanaście preparatów, spośród których pięć zakwalifikowano do trzeciej fazy badań klinicznych. Wszystko wskazuje na to, że charakteryzują się one niższą skutecznością niż produkty zachodnich firm farmaceutycznych. W tym samym czasie władzom udało się opanować rozpowszechnianie się koronawirusa i – mimo wzrostu zachorowań na przełomie roku – wydaje się, że sytuacja wciąż znajduje się pod ich kontrolą. Chiny dysponują obecnie pewną pulą szczepionek, jednak nie są pewne ich jakości i prawdopodobnie mają ich za mało, by uzyskać zbiorową odporność. Można spekulować, że zaszczepienie zbyt dużej grupy ludzi w kraju mogłoby grozić ujawnieniem niewystarczającej skuteczności preparatów. Oznacza to zbyt duże ryzyko polityczne, którego Pekin nie podejmie na arenie wewnętrznej, jeżeli nie zmusi go do tego sytuacja pandemiczna. Systematycznie rosnący zapas wyprodukowanych szczepionek daje jednak przywództwu ChRL pole do działań na arenie międzynarodowej, gdzie prowadzi ono aktywną promocję chińskich technologii i dąży do rozbudowy swoich wpływów politycznych i gospodarczych kosztem Zachodu.

Swedish lessons from the pandemic

Szwedzkie lekcje z pandemii

Author(s): Justyna Gotkowska / Language(s): Polish

Keywords: pandemics; COVID-19; Sweden; lessons; policy;

W 2020 r. szwedzka liberalna strategia zwalczania COVID-19, oparta na dobrowolnym stosowaniu się obywateli do zaleceń Agencji ds. Zdrowia Publicznego, znajdowała się na czołówkach zagranicznych gazet. Podsumowania 2020 r. pokazują, że konsekwencje pandemii w postaci nadwyżki zgonów dotknęły Szwecję w dużo większym stopniu niż jej nordyckich sąsiadów. To porównanie jest najbardziej miarodajne – ze względu na podobne normy kulturowe, poziom życia i standardy służby zdrowia – i ujawnia niepowodzenie podejścia Sztokholmu, nawet jeśli w statystykach Szwecja wypada dużo lepiej niż najbardziej dotknięte pandemią kraje Europy Południowej i nieznacznie gorzej niż Niemcy. Pandemia pokazała specyfikę szwedzkiego systemu administracyjnego oraz relatywną niestabilność obecnej sytuacji politycznej w kraju. W tym systemie słaby, mniejszościowy rząd Stefana Löfvena przyjął optymalną dla siebie strategię przetrwania w niepewnym czasie, cedując odpowiedzialność za zarządzanie sytuacją epidemiczną na centralne agencje rządowe. Gabinet przejął inicjatywę i wprowadził pewne ograniczenia dopiero w momencie znacznego pogorszenia się nastrojów społecznych w związku z jesienno-zimową falą zgonów i zachorowań. Po pandemii Szwecję czeka dyskusja o tym, czy to wybieralny rząd, czy urzędnicy powinni być odpowiedzialni za strategię w czasie kryzysów. Konieczna będzie lepsza koordynacja dualnego i zdecentralizowanego systemu administracyjnego. Nieuchronna staje się też przebudowa dotychczasowej sceny partyjnej, tak aby umożliwić bardziej stabilne koalicyjne rządy.

Green march for power in germany

Zielony marsz po władzę w Niemczech

Author(s): Kamil Frymark / Language(s): Polish

Keywords: Greens; politics; Germany; power; government;

Marcowe wybory w Badenii-Wirtembergii będą najważniejszym sprawdzianem dla Zielonych przed jesiennymi wyborami do Bundestagu. Od wyniku regionalnej elekcji zależy nie tylko zachowanie władzy w jedynym rządzonym przez nich kraju związkowym, lecz także podtrzymanie trendu zwyżkujących notowań w roku wyborczym. Dotychczasowe sukcesy Zieloni zawdzięczają m.in. przesunięciu tematyki ochrony klimatu do centrum debaty politycznej w RFN, profesjonalizacji partii oraz słabości SPD, jak również zmianom preferencji wyborczych społeczeństwa, a szczególnie jego najmłodszego pokolenia. Wzrost popularności Zielonych zarysował się już w elekcjach landowych w Bawarii i Hesji w 2018 r. i umocnił w wyborach do Parlamentu Europejskiego w kolejnym roku. Dodatkowo we wszystkich sześciu krajach związkowych, w których odbędą się lokalne elekcje w 2021 r., ugrupowanie umacnia swoją pozycję, a w Berlinie, podobnie jak w Badenii-Wirtembergii, ma szansę na wygraną. Największymi wyzwaniami dla Zielonych pozostają utrzymanie jedności w szeregach oraz balansowanie pomiędzy sprawującą obecnie władzę w ugrupowaniu frakcją umiarkowaną a radykałami. Bez zachowania spójności partia może ponownie pogrążyć się w wewnętrznych konfliktach i zaprzepaścić w ten sposób szansę na współtworzenie rządu federalnego po wyborach do Bundestagu jesienią br.

Kaliningrad on the silk road railway

Kaliningrad na Kolejowym Jedwabnym Szlaku

Author(s): Jakub Jakóbowski,Iwona Wiśniewska / Language(s): Polish

Keywords: Kaliningrad; Silk road railway; Russia; economy; trade;

Pandemia i zatłoczenie Kanału Sueskiego w 2020 r. przyczyniły się do dynamicznego wzrostu (o 50%) przewozów kolejowych między Europą i Chinami. W czasie znacznego spiętrzenia dostaw przepustowość głównej trasy transeurazjatyckiej zaczęła się jednak okresowo wyczerpywać, a czas oczekiwania na przeładunki z toru szerokiego na europejski na granicy polsko- -białoruskiej uległ wydłużeniu. W tej sytuacji operatorzy intermodalni obsługujący transport na linii UE–Chiny szukali nowych szlaków. Dotychczas najbardziej konkurencyjne okazały się przewozy przez obwód kaliningradzki – zarówno w pełni lądowe przez granicę z Polską, jak i multimodalne (lądowo-morskie) w głąb Europy, przez porty. W efekcie na ten rosyjski region przypadło w ub.r. ok. 8% wszystkich transportów kolejowych między Europą i ChRL, wobec ok. 3% w 2019 r. Wzrost ten nastąpił w dużej mierze dzięki rozwojowi multimodalnych połączeń przez port morski Kaliningrad w głąb Europy. W 2020 r. tranzyt przez obwód kaliningradzki drogą morską przewyższył wielkością dostawy lądowe realizowane przez granicę polsko- -rosyjską. Z transportu tą trasą coraz chętniej korzystają państwa skandynawskie. W ostatnich miesiącach powstały nowe połączenia przez Morze Bałtyckie, m.in. do Danii, Finlandii, Niemiec, Norwegii, Szwecji i Wielkiej Brytanii. W kolejnych latach można spodziewać się dalszego wzrostu przewozów kolejowych, co – w sytuacji ograniczonej przepustowości w pełni lądowych tras – może wzmacniać pozycję Kaliningradu. Obecnie trudno jednak ocenić, czy atrakcyjność przewozów multimodalnych przez Bałtyk utrzyma się, jeśli uda się rozszerzyć przepustowość szlaków lądowych, zwłaszcza przez Polskę. Niewątpliwie jednak porty kaliningradzkie mają szansę zwiększyć swoją rolę w obsłudze państw Skandynawii i Wielkiej Brytanii.

Dreams of power - The arctic in the energy policy of the russian federation

Sny o potędze - Arktyka w polityce energetycznej Federacji Rosyjskiej

Author(s): Szymon Kardaś / Language(s): Polish

Keywords: energy; policy; power; Russian Federation; arctic;

Choć rozwój Arktyki znalazł się wśród priorytetów rosyjskich władz jeszcze w pierwszej dekadzie XXI wieku, to w ostatnim czasie Kreml zwiększył swoje zainteresowanie tym obszarem. Jest on postrzegany jako ważny nie tylko z punktu widzenia interesów politycznych, lecz także z perspektywy wzmacniania potencjału gospodarczego kraju. Dźwignią rozwoju rosyjskiej strefy arktycznej mają być w pierwszej kolejności projekty transportowe i energetyczne, w szczególności w obszarze LNG, nastawione głównie na eksport. Bardziej problematyczna może się okazać realizacja ambitnych przedsięwzięć dotyczących jej części kontynentalnej, zwłaszcza plany znaczącego zwiększenia wydobycia ropy (lansowany przez Rosnieft Wostok Oil) i węgla w regionie. Największym wyzwaniem będzie natomiast zagospodarowanie szelfu arktycznego. To skutek nie tylko braku spójnej strategii władz, ale głównie nieopłacalności projektów szelfowych, co wynika z czynników ekonomicznych (wysokie koszty, niepewne rynki zbytu), technologicznych i politycznych (sankcje). O ile eksport LNG i ropy wydobywanej na kontynencie może doprowadzić do wzrostu znaczenia Północnej Drogi Morskiej, o tyle stagnacja w projektach szelfowych zapewne stanie na przeszkodzie temu, by w najbliższej dekadzie zasoby Arktyki zastąpiły wyczerpujące się konwencjonalne złoża ropy i gazu. Tym samym rosyjskie arktyczne sny o potędze mogą spełnić się tylko częściowo.

The Northern sea route in Russian policy

Północna Droga Morska w polityce Rosji

Author(s): Iwona Wiśniewska / Language(s): Polish

Keywords: Russia; policy; Northern Sea; route; transport;

Topnienie lodów Arktyki na skutek ocieplenia klimatu znacznie ułatwiło dostęp do tego regionu. W konsekwencji w ostatnich latach obserwujemy rosnące zainteresowanie nim Rosji, obejmujące w pierwszej kolejności zagospodarowanie zasobów energetycznych i udrożnienie Północnej Drogi Morskiej (PDM), tj. szlaku łączącego Azję z Europą wzdłuż północnych wybrzeży FR. W minionej dekadzie doszło do dziesięciokrotnego zwiększenia wykorzystania go do celów transportowych (w 2020 r. przewieziono nim ponad 30 mln t towarów), co było głównie wynikiem realizacji projektów energetycznych w rosyjskiej Arktyce, przede wszystkim dotyczących eksportu LNG. PDM w zdecydowanej większości służy do wywozu rosyjskich surowców oraz zaopatrzenia arktycznych regionów Rosji, podczas gdy tranzyt stanowi zaledwie 4% całości przesyłu tą drogą. Sprawia to, że nadal ma ona marginalne znaczenie dla przewozów międzynarodowych i w przewidywalnej przyszłości nie należy się spodziewać zmiany tej sytuacji. Planowany dalszy wzrost transportu PDM ma być wynikiem przede wszystkim zagospodarowania nowych rosyjskich złóż energetycznych i eksportu surowców. Ma ona natomiast ograniczone możliwości konkurowania z głównymi szlakami transportowymi między Europą i Azją, zwłaszcza przez Kanał Sueski. Wynika to w dużej mierze z trudnych warunków pogodowych, a także słabości infrastruktury portowej oraz morskiej floty transportowej i lodołamaczy. Poważnym ograniczeniem dla rozwoju tego szlaku jest również rosyjska polityka centralizacji, Kreml wyraźnie bowiem dąży do pełnej kontroli przepływu Północną Drogą Morską.

The long march: The potential of hydrogen energy in Ukraine

Długi marsz. Potencjał energetyki wodorowej na Ukrainie

Author(s): Sławomir Matuszak / Language(s): Polish

Keywords: Ukraine; economy; energy; hydrogen; potential;

Ukrainę wskazano w Strategii wodorowej UE jako kraj priorytetowy wśród państw partnerskich, perspektywiczny pod względem produkcji i eksportu zielonego wodoru. Choć ma potencjał do rozwoju w tym kierunku, to tamtejsze projekty wodorowe znajdują się na bardzo wstępnym etapie. Ukraińskie dokumenty strategiczne są dopiero opracowywane, a wyniki przeprowadzanych eksperymentów związanych z przesyłem dają podstawy do wysuwania wątpliwości co do możliwości eksportu dużych ilości tego paliwa poprzez istniejącą infrastrukturę gazową. Ponadto budowa mocy produkcyjnych zielonego wodoru będzie się wiązać z wielomiliardowymi inwestycjami, których Kijów nie zrealizuje samodzielnie, a źródło ewentualnych środków z zagranicy pozostaje niejasne. Tym samym Ukraina w najbliższych latach zapewne nie stanie się znaczącym producentem wodoru, a tym bardziej jego eksporterem na dużą skalę. Może wprawdzie osiągnąć ten status dzięki odpowiednim nakładom, ale w perspektywie dekady lub dłuższej.

Strength in unity - Hungarian opposition has chances to win in 2022

W jedności siła - Węgierska opozycja z szansami na zwycięstwo w 2022 roku

Author(s): Andrzej Sadecki / Language(s): Polish

Keywords: Hungary; parliament; politics; elections; opposition; 2022;

Rywalizacja w węgierskich wyborach parlamentarnych wiosną 2022 r. będzie prawdopodobnie znacznie bardziej wyrównana, niż to miało miejsce w ostatnich kilkunastu latach. Dominujący od ponad dekady Fidesz zmierzy się z blokiem sześciu partii opozycyjnych, którym – po wielu nieudanych próbach – udało się po raz pierwszy porozumieć w całym ich spektrum od lewej do prawej strony. W przeprowadzonych we wrześniu i październiku prawyborach wyłoniły one wspólnych kandydatów w okręgach jednomandatowych oraz kandydata na urząd premiera. Będzie nim Péter Márki-Zay, niezwiązany z żadną partią samorządowiec, który w prawyborach pokonał polityków największych ugrupowań opozycyjnych. Fidesz Viktora Orbána wciąż cieszy się dużą popularnością, korzysta z dominacji w instytucjach państwowych i mediach, jednocześnie jednak przygotowuje się poprzez rozmaite rozwiązania prawne i instytucjonalne na zachowanie jak największego wpływu na państwo w scenariuszu utraty większości konstytucyjnej, a być może nawet władzy.

Analysis of the work of the National Council of the Romanian Ethnic Minority

Analiza rada Nacionalnog saveta rumunske nacionalne manjine

Author(s): Tatjana Tucić / Language(s): Serbian / Publication Year: 0

Keywords: Romanian ethnic minority; National Council; Serbia

Analysis of the work of the National Council of the Slovakian Ethnic Minority

Analiza rada Nacionalnog saveta slovačke nacionalne manjine

Author(s): Jelena Perković / Language(s): Serbian / Publication Year: 0

Keywords: Slovakian ethnic minority; National Council; Serbia