Cerkiewnosłowiański przekład Ewangelii Mateusza w okresie po święcie Pięćdziesiątnicy w serbskich apostołach-ewangeliarzach krótkich Sv-17 i KM-512

Author(s): Jerzy Ostapczuk / Language(s): Polish Issue: -/2012

The article is devoted to two abbreviated Serbian Apostol-Gospel lectionaries from the collections of the Russian State Library in Moscow, P. I. Sevastianov collection (f. 270), no. 17 (Sv-17) and the Bulgarian National Library (Sts. Cyril and Methodius) in Sofia, no. 512 (KM-512). The collation of liturgical readings of the Gospel of Matthew (from the Pentecostal period of Synaxarion), based on 71 manuscripts, has shown that these two manuscripts have unusual readings (in terms of translation, additions, omissions, harmonization, etc.) that are characteristic only for these two lectionaries. The existence of the unusual readings of the Gospel of Matthew in these two lectionaries allows us to classify them as textologically homogeneous Church Slavonic manuscripts of the abbreviated lectionary.

The Cult of St Nicholas the New Martyr of Sofia and His Representations at Sofia Churches in the Late 19th and Early 20th Century

Author(s): Vesselina Yontcheva / Language(s): English,Bulgarian Issue: 1/2019

The article follows the development of the cult of St Nicholas the New Martyr of Sofia from his martyrdom in 1555 to the mid-20th century. The iconography of the saint in the monuments of the 16th through the 17th century is similar to that of four saints of the same name: he is represented as a martyr, wearing a chiton and a himation and holding a cross. Images of the saint in military garment appeared in the 18th century. In the first half of the 19th century he was depicted both as a martyr and a warrior riding a horse and began to be signified as St Nicholas the New Martyr of Sofia. It was only after the Liberation that the saint obtained the iconography establishing itself throughout the 20th century – a middle-aged man wearing military attire because of the publishing of a print featuring the saint’s image and his vita.

Sąd Boży w Biblii jako pozytywne wyczekiwane doświadczenie

Author(s): Mirosław Rucki,Karol Szymański / Language(s): English,Polish Issue: 24/2020

Kontekstem prowadzonych badań były sprzeczne opinie na temat sądu Bożego, wyrażane zarówno w dyskusjach potocznych, jak i w publikacjach naukowych. Celem badań było wykazanie, z jakich elementów składa się procedura sądu Bożego i według jakich zasad przebiega. Zastosowano metodę naukową analizy tekstów z uwzględnieniem kontekstu historycznego i układu nadawca-odbiorca, z wykorzystaniem elementów translatoryki i analizy językowej. Podstawowym źródłem był hebrajski tekst Biblii oraz dostępne tłumaczenia na język Polski, a także teksty Talmudu. Osiągnięto wyniki w postaci całościowego wglądu w procedurę sądu z perspektywy Objawienia biblijnego, które zawiera liczne przykłady sądu Bożego z przeszłości, jak również zapowiedź eschatologicznego Sądu Ostatecznego. Z badań wyciągnięto wnioski, że Bóg występuje jako sprawiedliwy sędzia, dbający o prawa najsłabszych, do którego może zwracać się każdy pokrzywdzony. Oznacza to, że Sąd Ostateczny jest pozytywnym doświadczeniem dla każdego, kto doznaje krzywdy, i tylko dla złoczyńców, którzy nie skorzystali z pokuty i szansy naprawy, będzie to wydarzenie bolesne.

Rudolfa Bultmanna koncepcja kerygmatu pierwotnego Kościoła a pojęcie τὸ κήρυγμα w Nowym Testamencie

Author(s): Dominik Tomasz Tomczyk / Language(s): English,Polish Issue: 24/2020

Przedmiotem badań tego artykułu jest analiza koncepcji kerygmatu pierwotnego Kościoła w ujęciu Rudolfa Bultmanna oraz określenie czym jest kerygmat w świetle tekstów Nowego Testamentu poprzez wykorzystanie metody historyczno-krytycznej oraz analizy lingwistycznej i semantycznej gr. rzeczownika τὸ κήρυγμα. Zastosowano metodę krytycznej analizy pism Bultmanna w zestawieniu z listami Pawłowymi.Cel ten został zrealizowany w dwóch częściach artykułu. W części pierwszej zostały zaprezentowane główne założenia wczesnochrześcijańskiego kerygmatu przez Bultmanna na podstawie monografii Theologie des Neuen Testaments (19808). Opisano kwestię zbawienia, jakie głosił Jezus, kim On był w ujęciu Bultmanna, zostało poruszone zagadnienie „odhistoryzowania” Boga i człowieka oraz mesjańskiej świadomości Jezusa. Dla niemieckiego biblisty nie jest ważny Jezus historyczny, ale Chrystus wiary, który był głoszony w powielkanocnym kerygmacie pierwotnej chrześcijańskiej gminy. W części drugiej artykułu przeprowadzono własną interpretację terminu kerygmat, szczególnie na podstawie kluczowych tekstów Pawła Apostoła (Rz 16,25; 1 Kor 1,21; 2,4; 15,14; Tt 1,3). Kerygmat jest głoszeniem Jezusa Chrystusa, ukrzyżowanego i zmartwychwstałego. Jezus jest obiecanym Mesjaszem, zapowiadanym przez proroków Starego Testamentu, a nie tylko powielkanocną interpretacją Chrystusa wiary i kerygmatu, o której wspomina Bultmann. Ciągłość głoszonego kerygmatu Jezusa i o Jezusie jest widoczna w głoszonej Ewangelii przez Pawła oraz pozostałych apostołów.Przeprowadzone badania prowadzą do następującego teologicznego wniosku: nie można rozdzielać „Chrystusa wiary” i kerygmatu od „Jezusa historii”, podobnie jak nie można oddzielić zmartwychwstania Jezusa Chrystusa od Jego męki i śmierci. Głoszone Słowo Ewangelii jest kerygmatem samego Chrystusa, potwierdzając tym samym ciągłość „Jezusa historii” i „Chrystusa wiary”.

Pasja biblijnych poszukiwań

Author(s): Jan Kochel / Language(s): English,Polish Issue: 24/2020

Artykuł prezentuje życie i twórczość Silvano Faustiego – włoskiego biblisty, filozofa i teologa; współzałożyciela wspólnoty braci zakonnych i świeckich rodzin w Villapizzone (Mediolan) oraz duchowego kierownika i spowiednika kard. C.M. Martiniego. Jego pasja biblijnych poszukiwań zaowocowała imponującym dorobkiem publikacji, które propagują starożytną praktykę lectio divina, katechetyczną lekturę Pisma Świętego – katechezę narracyjną oraz rozeznawanie powołania według duchowości ignacjańskiej. Z tego dorobku korzysta wspólnota braci zakonnych i świeckich w Villapizzone oraz wiele innych wspólnot, które praktykują osobistą i wspólnotową lekturę Biblii. Metoda lectio divina, pierwotnie praktykowana w środowisku zakonnym, dzisiaj stała się dostępna dla wszystkich wierzących w Chrystusa – Słowo Życia. Medytacyjna lektura Pisma Świętego jest żywym doświadczeniem wielu osób duchownych i świeckich, autentycznym darem Boga, bez którego chrześcijanie nie potrafiliby czytać, rozważać, modlić się i żyć Słowem. Ćwiczenie się w słuchaniu słowa Bożego ułatwia poznanie „sprawy Jezusa z Nazaretu” (Dz 10,38), wzmaga pasję badawczą („łowienie/tropienie” w Biblii), czyli właściwą interpretację i aktualizację orędzia zbawienia.

Benedykt XVI, Mystagogia Benedicti. Wprowadzenie w tajemnice roku liturgicznego. Boże Narodzenie. Od Wigilii uroczystości Narodzenia Pańskiego do uroczystości Świętej Bożej Rodzicielski Maryi, red. A. Demitrów, Ordo et Pax – Fundacja Benedyktynów,

Author(s): Jan Kochel / Language(s): Polish Issue: 24/2020

Papieska Komisja Biblijna, Czym jest człowiek? Zarys antropologii biblijnej, tłum. Henryk Witczyk, Lublin: Dzieło Biblijne im. św. Jana Pawła II, 2020, ss. 303

Author(s): Jan Kochel / Language(s): Polish Issue: 24/2020

Jacek Oniszczuk in memoriam

Author(s): Andrzej Demitrów / Language(s): Polish Issue: 22/2018

Pierwszy znak Jezusa

Author(s): Monika Wanat / Language(s): English,Polish Issue: 22/2018

Przedmiotem artykułu jest interpretacja i egzegeza pierwszego znaku Jezusa. Omówiony został fragment Ewangelii według św. Jana (J 2,1-12). Badania nad tekstem zostały przeprowadzone metodą retoryczną na podstawie zasad wypracowanych przez biblijną retorykę semicką. Artykuł został podzielony na 3 współzależne od siebie punkty. W pierwszym z nich została dokonana delimitacja tekstu, uzasadniająca podział Ewangelii i wyznaczone granice tekstu. W drugim punkcie została ukazana szczegółowa segmentacja. Najpierw poprzez „spojrzenia z dołu”, aby w trzecim punkcie spojrzeć na tekst całościowo i uzasadnić symetryczno-koncentryczną budowę. Przeprowadzone badania pozwoliły na dokonanie analiz zawartych w drugim punkcie artykułu. Najpierw został przedstawiony kontekst biblijny wybranych zagadnień, a następnie interpretacja każdej z części. Etap ten pozwolił zauważyć powiązania między jednostkami, które zostały opisane w kolejnym punkcie, oraz uzasadnić wykazaną wcześniej figurę kompozycyjną ABCDC’B’A’. Na początku trzeciego punktu przedstawiona została interpretacja siedmiu badanych jednostek w odniesieniu do paralelnych fragmentów, co pozwoliło na wyciągnięcie teologicznych wniosków. Wesele stało się obrazem uczty mesjańskiej. Objawiło Nowe Przymierze, doprowadzone do pełni w nadchodzącej „godzinie” Jezusa. Chwała Boża stała się dostępna dla każdego wypełniającego wolę Chrystusa. Wielką pomocą stała się dla ludzi Maryja, Matka Jezusa – pośredniczka między Jej Synem i ludem.

Wszystkie Kościoły poznają, że „JA JESTEM” jest sprawiedliwym sędzią czynów człowieka (Ap 2,18-29)

Author(s): Tomasz Daniła / Language(s): English,Polish Issue: 22/2018

Przedmiotem niniejszego artykułu jest uzasadnienie postawionej tezy: JA JESTEM jest sprawiedliwym sędzią czynów człowieka na podstawie Listu do Kościoła w Tiatyrze (Ap 2,18-29). W analizowanym tekście pojawia się temat dobrych i złych uczynków człowieka oraz odpłaty za nie ze strony Boga w postaci kary lub nagrody. To właśnie temat sądu nad człowiekiem stał się inspiracją do postawienia takiej tezy. Do wykazania prawdziwości powyższej tezy zastosowano metodę właściwą dla hebrajskiej retoryki semickiej. Posłużono się również współczesnymi komentarzami egzegetycznymi. W tym celu dokonano w punkcie pierwszym podziału tekstu na mniejsze jednostki wraz z uzasadnieniem tego podziału, wykazując strukturalne zależności wewnątrz każdej z nich. Drugi punkt zawiera opis każdej z części, a także zależności, jakie występują pomiędzy nimi w całym tekście z uwzględnieniem kompozycyjnym figur retorycznych. Dzięki temu możliwe było dostrzeżenie, iż poszczególne części odpowiadają sobie wzajemnie. To pozwoliło wysunąć wniosek, że tekst posiada budowę symetryczno-koncentryczną i możliwe było wskazanie części centralnej, w której jest wprost mowa o odpłacie za popełniane uczynki. W trzecim punkcie zostały podjęte wysiłki dotyczące interpretacji treści Listu. Ukazano w nim kontekst biblijny i kulturowy badanego tekstu, dokonano jego egzegezy, a następnie wyprowadzono teologię. W ten sposób możliwe jest odczytanie na nowo Listu do Kościoła w Tiatyrze – z większym zrozumieniem symboli w nim zawartych, jak też całym jego przesłaniem.

Angelika Modlińska-Piekarz , Łacińska poezja biblijna na Śląsku w XVI i XVII wieku

Author(s): Piotr Urbański / Language(s): Polish Issue: 1/2020

Review of: Piotr Urbański - Angelika Modlińska-Piekarz , Łacińska poezja biblijna na Śląsku w XVI i XVII wieku, Lublin 2018, Wydawnictwo KUL, ss. 800

PREZENTĂRI BIBLIOGRAFICE

Author(s): Ionel Popescu,Sorin Cosma,Sorin Lungoci / Language(s): Romanian Issue: 10-12/2021

Reviews of: 1. Arhierie și Filantropie. Înaltpreasfințitul Părinte Ioan Selejan la 7 decenii de viață. Omul păcii și al mângâierii, coordonatori preotul dr. Ionel Popescu, preotul Mircea Petru Szilagyi, conf. univ. Claudiu T. Arieșan, preotul dr. Daniel Aron Alic, Editurile Partoș / Centrul de studii Banatice Vârșeț, 2021 392 pp; 2. Constantin Brătescu, Vocație culturală și spirit academic în Banat – Contribuții caransebeșene – Editura UZP (Uniunea Ziariștilor Profesioniști din România) București, 2021, 321pp.; 3. Prot. dr. Ioan Bude, Temeiuri biblice Noutestamentare cu privire la oficierea Sfintelor Taine și Ierurgii bisericești, vol VIII, Ierurgiile bisericești, Editurile Învierea și Eurobit, Timișoara, 2021, 120pp.; 4. Preot Liviu Vidican-Manci, Propovăduirea Evangheliei în Era Digitală. Impactul catehezei și al predicii asupra „generației digitale” prin utilizarea noilor tehnologii ale informației și comunicării, Editura Presa Universitară Clujeană, Cluj-Napoca, 2020, 254 pp.

Sfinții Metodiu și Chiril și creștinătatea slavă

Author(s): Vasile Raduca / Language(s): Romanian Issue: 2/2013

It is the merit of the two Saints, Methodius and Cyril, to have introduced Slavonic peoples into the European cultural space, nourished throughout the centuries by the Greek-Roman thinking and then by the Gospel of Christ. Given the European scope of their mission, Pope John Paul II rightly termed them ,,totius Europae apud Deum caelestes compatronos”. The two brothers created an alphabet and a literary language through which they promptly integrated Slavonic language into the Byzantine culture, via the sacred terminology. The 9th and the 10th century witnessed the Christianization of the greatest migratory people, the Slavs who at the time amounted to one third of the total population of Europe. While Saints Methodius and Cyril were not the first ,,Apostles” to all the Slavs, they were certainly true ,,Apostles” to a part of them. However they were the ones who paved the way for the integration of all Slavs into the great European culture, which Christianity stood for. By receiving the mission of the two saints, the Slavs received not only a religion (which in itself is a major achievement), but they also opted for the Christian culture expressed through the spoken and written word, in their own language.

Hermeneutică biblică și umanism renascentist în traducerea comentată a Cărții lui Iov de Luis de León

Author(s): Mianda CIOBA / Language(s): Romanian Issue: 1/2021

According to the constantly growing interest that current philological research shows in the work of the translator and biblical interpreter master Luis de León of the University of Salamanca numerous studies analyze how the option for literal reading of the sacred text is based on the technique of poetic paraphrasing and the alternative use of courtly love poetry language known as the “sweet new Italian style”. Such findings are especially valid for the way Luis de León translates and comments on the Song of Songs and on some of the Psalms. The same textual continuum between interpretation and translation (which the author postulates in various theoretical texts and which surprisingly anticipates essential ideas of modern interpretive theories, starting with Fr. Schleiermacher and continuing with H.-G. Gadamer and Paul Ricoeur), the same substantial interdependence between comprehension and explanation exists in the case of the annotated translation of the Book of Job that this paper examines. We intend to discuss the relationship between text and gloss, in order to emphasize the effectiveness of argumentative paraphrasing and amplification, relying on the principles of discourse grammar; the relationship between the above and the model of the thematic sermon, the main species of persuasive discourse at the end of the Middle Ages; finally, we intend to analyze the humanist-Christian dimension of the author’s position towards the intimate process of comprehending the sacred text, as a synthesis of epistemological rationalism and Neoplatonic visionary thinking.

Denumiri ale Sfintei Scripturi în „Hronograf den începutul lumii” (ms. 3517)

Author(s): Mioara Dragomir / Language(s): Romanian Issue: 1/2021

The aim of this article is to highlight the nine ways of naming the Bible, as they appear in "Hronograf den începutul lumii" (Chronicle from the beginning of the world, Ms. no. 3517), a translation from Greek made, in my view (supported by a rich argumentation with many linguistic and philological elements) by Nicolae Milescu Spătarul. Since the translator, a great scholar and polyglot, is also a good connoisseur of religious matters, the text constitutes a valuable source for the study of the names of the sacred text, as they were used in the ancient Romanian culture.

Considerații lexicale pe marginea textului Liturghiilor. Analiză comparativă între Liturghierul lui Antim Ivireanul și cel de la Chișinău (1815)

Author(s): Maria-Lucreția Dumitraș / Language(s): Romanian Issue: 1/2021

We propose in this study a comparative analysis of the old Romanian vocabulary from two editions of the Liturgikon, namely the Liturgikon of Antim Ivireanul (1713) and the Liturgikon of Chişinău (1815). The essential role of the Liturgikon of Antim in the realization of the Bessarabian text is indisputable. In addition to this role, we notice at the lexical level some elements that highlight the specificity of this Romanian text published under the domination of the Tsarist Empire. We analyze four categories of words: terms of Latin origin, of Slavic or Slavonic origin, of Greek Byzantine or Neo-Greek origin and terms formed within Romanian language.

Descrierea epidemiei din 2 Reg. 24 și 2 Paral. 21: între model și metaforă

Author(s): Ioan Ștefan Haplea / Language(s): Romanian Issue: 1/2021

Recent global epidemiological events have rephrased the intricate and sometimes strained connection between conduct and religious values. The biblical text refers to prominent instances of epidemics and recommends preventive and palliative measures. We have analysed the description of a contagious disease outbreak of massive scale, described in 2 Kings 24 and 2 Chron. 21. We have investigated the patterns of physical and medical causation implied by the text, the role of disease names, metaphors and models, and the relationship between the royal power and public health in biblical times. Finally, we conjectured on the effect that these texts, translated into Romanian during the 17th century (the 1688 Bible), might have had on the attitudes, perceptions and outcomes of pestilence outbreaks during early 18th century, in Romanian territories.

Доротее Зьоле: Марта и/или Мария – живот в действие и/или живот в съзерцание

Author(s): Nina Dimitrova / Language(s): Bulgarian Issue: 2/2022

The text traces the ideas of the modern Protestant theologian Dorothee Sölle (𝑀𝑦𝑠𝑡𝑖𝑘 𝑢𝑛𝑑 𝑊𝑖𝑑𝑒𝑟𝑠𝑡𝑎𝑛𝑑) on the relationship between active and contemplative life (represented by the biblical characters Martha and Mary respectively) in relation to her conceptions of a socially oriented Christianity. A parallel is drawn with the famous ideas of Hannah Arendt (𝑇ℎ𝑒 𝐻𝑢𝑚𝑎𝑛 𝐶𝑜𝑛𝑑𝑖𝑡𝑖𝑜𝑛). Commonalities are sought in the appreciation of the active, operative aspect of life (in unity with its contemplative aspect).

Din Referanslı Hareketlerin Sosyo-Politik Bağlamda Karşılaştırılması: Evanjelizm ve Gülenizm (FETÖ) Örneği

Author(s): Muhammed Yamaç / Language(s): Turkish Issue: 2/2022

Religion is a social phenomenon. In particular, religion's legitimation and instrumentalization power can be functional in many dimensions of religion-referenced movements. The socio-political context of these movements is not independent of the functionality of religion. In the study, Evangelicalism and Gulenism (Fetullah Terrorist Organization - FETÖ) were examined comparatively within the framework of a socio-political approach. In this sense, it has been determined that movements have similar tendencies in many dimensions. It has been understood that Evangelism and Gulenism have identical aspects and contents regarding socio-political preferences that differ from the religious tradition they refer. In the study, documentation, one of the qualitative method techniques, and a sociological and understanding point of view were used. In this context, only similar trends of the findings or data were focused on and these were tried to be revealed by comparative analysis. The study, “Evangelicalism and Gulenism in terms of which social policies tendencies contain similar features?” scrutinizes the problem. The conclusion reached is that Gulenism and Evangelicalism have similar tendencies of many aspects in the socio-political context. The main subject of the study is to reveal the similar trends of the movement in terms of establishment, stages of development, structuring, national and global scale social policies, goals, discourse, activities, and strategies.

Citatul biblic în predica românească din Basarabia (secolul XIX)

Author(s): Zamfira Mihail / Language(s): Romanian Issue: 1/2022

The sermon contributes to the continuity and unity of the Romanian language and proves to be present in all the important moments of life, and the biblical quote gives it authority. This paper presents the way in which biblical quotations are inserted in different sermons preached in churches of Bessarabia in the 19th century and preserved in manuscripts.