0.00 €
We kindly inform you that, as long as the subject affiliation of our 300.000+ articles is in progress, you might get unsufficient or no results on your third level or second level search. In this case, please broaden your search criteria.
Proces optuženima za atentat na Zorana Ðinđića je test spremnosti sudstva i srbijanskog društva za suočavanje sa pravim razlozima zbog kojih je prvi demokratski premijer brutalno ubijen. Istovremeno, njegov ishod pokazaće i meru spremnosti Srbije da raskine sa nasledjem režima Slobodana Miloševića i njegovom ratnom politikom. Takva ključna odrednica determinisala je i tragičnu ličnu sudbinu Zorana Ðindjića. Atmosfera koja je prethodila i najavila njegovo ubistvo karakteriše i tok sudskog procesa. Nastavljeno je sa opstrukcijama i diskreditacijama, ne samo Zorana Ðindjića, već i svih svedoka koji su njegovo ubistvo stavljali u politički kontekst bez kojeg se ono ne bi bilo moguće.
More...
If we assume that history teaches us about life - which indeed it does - then the testimony contained in this book should help history to explain to the succeeding generations where we stand now and why we erred, at the same time warning them not to trip over the same stone again. Military Secret is a testimony born of a strange conjuncture of historical circumstances and my desire to expose fully and at all costs the place and role of the military leadership in maintaining, at the beginning of the 21st century, a sick regime uncharacteristic of both Serbs and Montenegrins. Having been drawn into the games of big services and dragged out of anonymity, as well as subjected to a personal ordeal, I have tried, drawing on the services of honest people in the Army and the police and encouraged by the generosity of others, to throw light on the course of historical events in the former Yugoslavia. Bearing in mind the fact that the individual has the gratitude of the state only as long as he is needed, and having no desire for revenge or any remorse for what I did, I shall try in the succeeding pages to give my own account of my persecution at the hands of the regime and to present authentic evidence about how certain politicians and generals abused their office and rank to the detriment of the people to which they belong.
More...
Serbia is once again at crossroad that calls for the engagement of its entire society. The steps the government has made toward EU accession are insufficient, the more so since the government itself is not unanimous about the course. This is more than evident in the implementation of the Brussels Agreement. The great majority of citizens knows nothing or knows little about what a membership of EU implies. Besides, most major national institutions such as Serb Orthodox Church, parts of the Serbian Academy of Arts and Sciences (now trying to change its course), influential intellectuals and parts of the civil sector are not committed to the values on which EU rests. Turbulence within EU itself and disorientation of some member-states play into the hands of EU opponents and fuel their resistance. Human rights and freedoms have regressed considerably over the past three years, the backsliding itself escalating during the state of emergency declared because of floods (May 15-23, 2014) and in the aftermath. Requiring expertise and, above all, preventive measures, the crisis situation itself revealed the government’s weaknesses and its attitude toward key issues of further democratization.
More...
Dvadeseti vek je zatvorio krug balkanskih nacionalizama. Pri tom ne podrazumevam nikakav ciklični tok istorijskih zbivanja, već, naprotiv, jedno neizgrađeno, atavističko i nezrelo stremljenje, koje je samo sticajem političkih okolnosti i mnogostrukih uticaja isklizavalo iz ušančene matrice i povremeno se pretvaralo u kratkotrajni napredak ili, češće, privid napretka.To što Srbija ulazi u XXI vek sa pozicija sličnijih kraju XIX nego čitavom XX veku, možda će novi romantičari oceniti kao propušteno vreme, nacionalni radnici kao vraćanje na izvorni nacionalni kolosek, ali racionalni stav bi, ipak, najpre morao da glasi, da nikakav tehnološki progres, moderne ideologije i knjiška obaveštenost, ne mogu trajno da znače progres ako se mitska svest održava kao poželjno obeležje “nacionalnog bića”, državni interes svodi na staru, davno prevaziđenu frazu iz zaboravljene pa obnovljene bajke, a istorija doživljava kao “patriotska” nauka, koju čine ili suva, selektivno birana fakta ili “prepoznavanje” znakova sadašnjosti u dubokoj prošlosti.
More...
Krajem XX veka duboko se izmenilo gledanje država, etničkih i socijalnih grupa na vlastitu prošlost. Nestanak hladnog rata snažno je ubrzao ovaj proces. Promene su različite: odbacuju se ranije službene verzije istorije, rehabilituju se prećutane strane istorije, oživljava kult "korena", menja se kultura sećanja, prevladavanje prošlosti iznova se pravno reguliše itd. Francuski istoričar P. Nora smatra da je došlo do "ubrzavanja istorije", jer kontinuirane i trajne pojave više to nisu, već su na delu promene koje teku sve brže. To je snažno uticalo na sećanje. Idejni preokret razbio je jedinstvo istorijskog vremena, tj. vezu koja je spajala sadašnjost sa prošlošću i budućnošću. Ovo jedinstvo počivalo je na ubedjenju da društvo, nacija ili grupa stvaraju budućnost tako što odredjuju šta treba zadržati iz prošlosti što bi dalo smisao sadašnjosti. To je bio ujedinjujući elemenat. Današnja neizvesnost oko budućnosti takodje nameće sadašnjici odredjenu vrstu obaveze da se seća. Trijumfalistički je obznanjen slom istorije koja nam je bila bliska, a koja je opterećivala sadašnjicu sa imperativom "obaveznog sećanja". Ubrzavanje promena izazvalo je dramatično pomeranje celokupne prošlosti na distancu, kao da smo od nje odsečeni, stvarajući utisak "sveta koji smo izgubili". Sadašnjost je postala sumnjiva zbog naglo iskonstruisane vlastite istorijske svesti, koja počiva na novim sećanjima. Pored ubrzanja na delu je i "demokratizacija istorije" (Nora 1999). Krupne idejne promene pokrenute su složenim tektonskim društvenopolitičkim i ideološkim preokretima krajem XX veka. Ova knjiga bavi se samo delom idejnih promena koje se tiču izmenjenog vidjenja istorije.
More...
Ogledi koji čine sadržaj ove knjige nastali su u proteklih dvadeset pet godina kao rezultat mojih istraživanja srpske države i društva. Najveći broj ogleda objavljen je u zbornicima sa naučnih skupova ili u tematskim zbornicima, u istorijskim časopisima ili kao uvod u kritička izdanja istorijskih izvora koja sam priredila. Manji je broj ogleda koji se prvi put objavljuju u ovoj knjizi: kao osnova za njih poslužila su naučna predavanja koja sam održala u pomenutom razdoblju. Tri ogleda predstavljaju moje osvrte na dve biografije i jednu autobiografiju. Uvrstila sam ih u ovu knjigu primarno zato što oni upotpunjuju sliku o srpskoj intelektualnoj eliti, kojoj je u knjizi posvećeno jedno poglavlje. Ali i zato što je njihovo objavljivanje rezultat isključivo nesebičnog ličnog pregalaštva Ljiljane Vuletić i Aleksandra Lebla.
More...
Politička pluralizacija u Srbiji, započeta ustavno-pravno 1990. g., predstavlja specifičnu sliku političkog pluralističkog života u postkomunističkom društvu. Ona se razlikuje od političke pluralizacije u drugim državama komunističkog bloka, posebno od istog procesa u drugim republikama bivše Jugoslavije. U čemu je ta specifičnost? Da bismo odgovorili na ovo pitanje, treba da se podsetimo na period donošenja famoznog Ustava iz 1974.g. Deo aktivne komunističke strukture i većina elitne, kako se verovalo, srpske inteligencije dočekali su i doživeli ovaj najviši pravni akt kao dokument kojim se podrivaju državni temelji Srbije, pa i Jugoslavije, suprotno delu političkih i intelektualnih struktura koji ga je usvojio kao mogućnost prihvatljivog regulisanja odnosa među narodima i nacionalnim manjinama u Jugoslaviji. Ovo racionalno stanovište nije zaustavilo, prvo prigušenu a kasnije sve glasniju, kampanju nacionalističke srpske inteligencije u Akademiji nauka, Udruženju književnika Srbije, političko-partijskim institucijama i institutima i na raznim političkim i kulturnim tribinama.
More...
Izborom tekstova dr Ksenije Atanasijević Etika feminizma obuhvaćeni su oni njeni radovi u kojima se ona bavila temom žene. Već na prvi pogled pada u oči da je Ksenija Atanasijević napisala mnogo takvih tekstova, u raznim žanrovskim oblicima i u veoma širokom tematskom okviru. Pisala je o: filozofiji feminizma; tretmanu žene u filozofskim i literarnim delima; zatim o stvaralaštvu žena, životima istaknutih žena i njihovim dostignućima; feministima i antifeministkinjama; borbi žena da ostvare politička, ekonomska i socijalna prava; organizacijama žena kod nas i u inostranstvu; bliskosti feminističke i pacifističke ideologije. Uz to, napisala je niz prikaza i ocena domaćih i stranih knjiga o ženi i feminizmu, kao i knjiga koje su napisale žene. Ovi tekstovi su publikovani u intervalu od 1923. godine, kad u časopisu Ženski pokret izlazi njena prva studija koja eksplicitno ima za temu ženu — “O emancipaciji žena kod Platona” —, do 1959. godine, kad je u listu Republika izašao prikaz “80–godišnjica smrti Žorž Sandove”. Osim toga, i u svojim drugim tekstovima o filozofskim i književnim ili teorijskim temama, na primer u studijama o lirskom filozofiranju Rabindranata Tagore i filozofiji Božidara Kneževića, Ksenija Atanasijević, kad za to ima povoda, ne zaobilazi temu žene. Bezmalo, tokom celog svog bogatog, plodnog i raznovrsnog stvaranja naša najveća filozofkinja, naprestano je pisala o ženi i ženskoj sudbini.
More...
Pred čitaocem je posthumna knjiga Ivana Đurića Vlast, opozicija, alternativa. Naslov, koji ne potiče od autora već od priređivača knjige, sažima njen sadržaj: u središtu su pomenuti fenomeni u Srbiji u poslednje dve, prelomne, decenije XX veka. Običan za knjigu univerzitetskog profesora u Beogradu, Parizu, ili bilo gde, naslov knjige, odnosno njen sadržaj, neobičan je svuda za istoričara – vizantologa.1 Međutim, u istoriji srpske intelektualne elite, kojoj pripada i Ivan Đurić, ova neobičnost je više pravilo nego izuzetak. Odrastao u porodici sa više univerzitetskih profesora, školovan u najdužem razdoblju mira u novijoj istoriji Srbije, sa jasno ispoljenim talentom, koji mu je, uz sve ostalo, otvarao put u uspešnu akademsku karijeru – Ivan Đurić je bio i savremenik kraja jedne ideologije i na njoj zasnovanog monističkog političkog sistema, kao i kraja nekolikih socijalističkih država: među njima i vlastite države, Jugoslavije.
More...
U kontekstu naglog uspona fašizma u Evropi i njegove pobede u pojedinim zemljama, jedno od pitanja koje se postavljalo u beogradskoj javnosti, odnosilo se na mogućnosti njegove pojave i u Jugoslaviji, i u skladu sa tim, na analize uslova koji u zemlji postoje za eventualni razmah fašističkih ideja. Nasuprot dominantnom stavu da u zemlji nema fašističkih pokreta, levičari su registrovali njihovo prisustvo, posebno izraženo u rasističkim obeležjima. Demokratskoliberalno stanovište je odbacivalo ove teze sa obrazloženjem da se fašizam uglavnom javlja u gradovima, a da u zemlji seljaka fašističke ideje mogu da nastanu samo kao plod kafanskih razgovora. Po mišljenju intelektualaca ove struje, socijalni uslovi u Jugoslaviji nisu bili pogodni za njegov razvoj, a ideje pojedinih pokreta koje su „ličile“ na fašizam, uglavnom su ocenjivali kao marginalne i potpuno bezopasne. Minimizujući fašističku opasnost u zemlji, liberalno stanovište ni u Ljotićevom pokretu nije videlo sklonost ka fašizmu, već samo njegove „primese“, „loš surogat“ i „neozbiljna oponašanja fantasta“, sklonijih diktaturi nego temeljima ove ideologije. Ambivalencija konzervativnih krugova ispoljavala se i u ovom pitanju. Fašističke ideje su odbacivane kao i teze da su prisutne u zemlji, ali su se istovremeno za Jugoslaviju tražila rešenja koja su uzor pronalazila upravo u njima. Desničari su odricali da su i sami nosioci fašističkih ideja, ali ne zato što se sa njima nisu slagali, već što su verovali da su „novi nacionalizmi“ – fašizam i nacionalsocijalizam – specifično italijanski i nemački produkt, dok je ideologija Zbora, iako sastavni deo globalne pojave „novog nacionalizma“, autentična domaća tvorevina.
More...
Poslednje dve decenije XX veka vratile su nacionalizam na evropsku političku pozornicu, pre svega u istočnu i centralnu Evropu. Pojava nacionalizma u postkomunističkim istočnoevropskim zemljama bila je rezultat krize identiteta kao posledica kolapsa komunizma i njegovog vrednosnog sistema na kojem je taj identitet počivao, te nesposobnosti i nespremnosti za transformaciju (Jugoslavije) i nespremnosti za tranziciju. Probuđeni nacionalizam u Srbiji bio je karakterističan, pre svega, po teritorijalnim aspiracijama, odnosno osvajačkim pohodima van granica Srbije. Instrumentalizacija vlastitog naroda u cilju mobilizacije za ratne pohode u Hrvatskoj i Bosni, a potom i na Kosovu, tehnologija i karakter ratovanja, srpski nacionalizam krajem XX veka čini najsličnijim nacionalsocijalizmu. Srpski nacizam je izraz palanke, kaže srpski filozof Radomir Konstantinović, pokušaj povratka duhu plemena, istorijska regresija. Svaka apsolutizacija mita, pa naravno i ksosovskog, vodi netrpeljivom nacizmu. Srpski nacizam s početka osmadesetih XX veka počeo je reaktiviranjem kosovskog mita, koji je "postao izvor i oblik zla sopstvenom apsolutizacijom". Ivo Banac ga definiše kao "novi oblik srpskog integralnog nacionalizma s naznakama fašističkih i komunističkih utjecaja. Premda prividno podupire parlamentarnu demokraciju, Miloševićeva ideologija povezuje protudemokratske ideje i s leva i s desna.
More...
Knjiga „Medijska priprema rata u Hrvatskoj“ predstavlja deo kontinuiranog nastojanja Helsinškog odbora za ljudska prava u Srbiji da dokumentuje stvarne uzroke raspada Jugoslavije. Materijali i dokumenti sakupljeni u ovoj knjizi doprinose razumevanje političkog i društvenog konteksta koji je prethodio ratu. Zbog toga ovo izdanje Helsinškog odbora spada u korpus nezaobilaznih izvora za istraživače koji se bave aktuelnom istorijom balkanskog regiona. Presudom “Vukovarskoj trojci”, a pre toga presudom za Dubrovnik, te onoj Milanu Martiću, hrvatski rat je dobio i svoj sudski epilog. Posebna optužnica protiv Slobodana Miloševića podignuta 17. septembra 2002. godine i to za učestvovanje u udruženom zločinačkom poduhvatu, koji je “nastao pre 1. avgusta 1991, a trajao je najmanje do juna 1992”, nažalost, nije dobila svoj sudski epilog.
More...
Cilj ove studije je analiza uloge Operativne grupe Jug Oružanih snaga SFRJ (Gardijske motorizovane brigade i dodatne jedinice) tokom dejstava u Slavoniji, Baranji i zapadnom Sremu u cilju zauzimanja Vukovara, i nakon tih operacija (od septembra do 24. novembra 1991). Dva su bitna aspekta ove analize. Prvo, u izveštaju se istražuje struktura oružanih snaga SFRJ, doktrina komande i kontrole (nad oružanim snagama i unutar njih), disciplina i ostali važni aspekti. Drugo, u izveštaju se analizira na koji način je Operativna grupa Jug oružanih snaga SFRJ u jesen 1991. izvodila operacije u Slavoniji, Baranji i zapadnom Sremu (i Vukovaru), uključujući odnose između Gardijske motorizovane brigade i drugih oružanih grupa koje su dejstvovale na vukovarskom području pre, za vreme i posle evakuacije vukovarske bolnice. Da bi postigla svoj cilj na najefikasniji način, studija je podeljena na dve velike celine. Svaka celina se sastoji od više delova. Da bi se olakašalo čitanje, svaki deo počinje sažetim prikazom. Skraćenice su navedene i objašnjene posebno u Glosaru.
More...
Na Kosovu je od uvođenja srpske uprave 1990. godine vlast počela da sprovodi državnu represiju surovih formi nad svojim džavljanima koji su pripadali albanskoj populaciji. Ta represija je pojačana tokom 1998. godine, kada policijske, vojne i paravojne formacije Srbije počinju „borbu protiv albanskih terorista,“ zbog čega je na kraju bilo potrebno da interveniše međunarodna zajednica vazdušnom kampanjom NATO snaga protiv vojnih, policijskih i drugih strateških objekata Srbije, odnosno Savezne Republike Jugoslavije, uključujući Kosovo. Tokom tromesečnog rata koji su vodile snage NATO pakta i pripadnici OVK protiv vojnih i policijskih snaga Srbije, na Kosovu su se dogodili mnogi varvarski zločini nad albanskim civilima, koje su bez milosti sprovodili pripadnici srpske vojske, policije i paramilitarnih jedinica i u kojima nisu bile pošteđene čak ni bebe... Da bi izbrisali tragove zločina, najviši srpski zvaničnici organizovali su sahranjivanje tela žrtava na vojnom strelištu u Prizrenu, a zatim ih otkopavali i transportovali u Srbiju, u masovne grobnice u Batajnici kod Beograda... Porodice žrtava i dalje su u bolu jer i dan-danas nisu identifikovane sve žrtve zločina u Suvoj Reci i drugde.
More...
Ova knjiga je nastala tokom dramatičnih godina za srpsku politiku. U martu 2003. ubijen je premijer Đinđić – sve ukazuje na to da je ubica poticao iz „Crvenih beretki“ pod komandom Ministarstva unutrašnjih poslova, uključujući njihove kontaktie u beogradskoj mafiji – pri čemu su možda bili uključeni i veći delovi državnog aparata. Posle više predsedničkih izbora bez rezultata, zbog premalog odziva birača, parlamentarni izbori od 28. decembra 2003. bili su iznenađenje za one koji su mislili da je Srbija na putu normalizacije. Pobednici su bile stranke koje su podržavale ranijeg predsednika Miloševića i još radikalnijeg Vojislava Šešelja – iako su obojica sedeli na optuženičkoj klupi u Hagu. Šešeljeva radikalna stranka postala je najjača, sa 28% glasova – i jedino ju je koalicija četnika, monarhista, liberalnih reformskih ekonomista i prethodnog predsednika, levičarskog nacionaliste Koštunice, sprečila da preuzme vlast; Koštunica se, pak, isključivo zahvaljujući goroj alternativi, predstavljao kao umeren.
More...
Hronološki prvi demografski ekspertski izveštaj pojavio se na saslušanju u Međunarodnom krivičnom sudu za bivšu Jugoslaviju (ITCY) juna 2000. godine. Izveštaj se odnosio na nestala lica prilikom pada Srebrenice 1995. i predstavljen je u slučaju “Krstić” (IT-98-33). Potpisala su ga dva norveška demografa – Helge Brunborg, viši istraživač Statističkog zavoda Norveške, koji je pre toga radio kao demograf pri Tužilaštvu tribunala u Hagu (ITCY), i Henrik Urdal, u to vreme pomoćni istražitelj Tužilaštva, a potom istraživač Instituta za mirovne studije (Peace Research Institute) u Oslu. Izveštaj je napisan za potrebe Tužilaštva u slučaju “Krstić” s ciljem da rezimira odmazdu prilikom pada Srebrenice. Iako su se podaci korišćeni u izveštaju isključivo odnosili na nestala lica, a ne na potvrđen broj ubijenih na osnovu ekshumacija (jer ti podaci gotovo da i nisu bili dostupni u vreme suđenja Krstiću; do tada je bilo identifikovano samo 70 stradalih), izveštaj i svedočenje eksperta Tužilaštva Helge Brunborg pokazali su se izuzetno uspešnim; u obrazloženju presude generalu RADISLAVU KRSTIĆU, osuđenom na 46 godina zatvora (odnosno 35 po žalbi) našlo se nekoliko bitnih demografskih pokazatelja iz izveštaja, izvedenih u dokaznom postupku.
More...
