Romantičarski republikanizam Hane Arent

Author(s): Aleksandar Molnar / Language(s): Serbian Publication Year: 0

Francuska revolucija je raspalila jedan poseban oblik republikanizma – romantičarski republikanizam – koji će u 19. i 20. veku doživeti svoje dalje metamorfoze i transformacije u dva teorijska i politička pravca – nacionalizmu i komunizmu – da bi naposletku položila temelje totalitarnim režimima i njihovim revolucionarnim tiranijama. Ovo sveobuhvatno pervertiranje republikanske tradicije pokazalo se mogućim tek kada je na prelazu iz 18. u 19. vek romantičarski udar uspeo da uzdrma prosvetiteljske tekovine u izgradnji (prvo liberalne, a kasnije i demokratske) ustavne države i da pozove nove revolucionarne subjekte (Narod i Proletarijat) na »juriš u nebo«. I zaista, romantičarski republikanizam, koji se nadovezuje na klasični i renesansni republikanizam, ali ih na kraju u svojim komunističkim i nacionalističkim izdancima u potpunosti negira, predstavlja onu ključnu duhovnu struju koja je mnogo više od starorežimske reakcije doprinela autoritarnim zaokretima u političkom životu Evrope u 19. i 20. veku.

Od problema prosuđivanja do javne sfere: promišljanje političke teorije Hane Arent

Author(s): Seyla Benhabib / Language(s): Serbian Publication Year: 0

Prethodno poglavlje u velikoj meri je dospelo do negativnog zaključka: tvrdila sam da je razlika koju Hana Arent pravi između društvenog i političkog domena, a koja je centralno mesto njene kritike modernog društva, neodrživa. Štaviše, fenomenološki esencijalizam po kojem svaka ljudska aktivnost ima odgovarajuće mesto u svetu, takođe bi trebalo odbaciti budući da spaja kategorije njene teorije delovanja sa institucionalnim analizama koje bi se mogle dovesti u pitanje.

Teorija totalitarizma Hane Arent: preispitivanje

Author(s): Margaret Canovan / Language(s): Serbian Publication Year: 0

Knjiga Izvori totalitarizma, prvi put objavljena 1951. godine, stvorila je ugled Hane Arent kao političkog mislioca i opravdano se može smatrati ključem za njeno delo, jer tragovi misli koja teži da razume katastrofična iskustva mogu se pratiti do samog središta njenih kasnijih i otvorenije teorijskih spisa. Pola veka posle pojavljivanja ove knjige oživljava se interesovanje za ideju totalitarizma, iako sam pojam ostaje kontroverzan. Mnogo više od nekog tehničkog termina koji upotrebljavaju politikolozi/škinje i istoričari/ke, on je uvek sadržavao u sebi dijagnozu i objašnjenje modernih političkih opasnosti, noseći sa sobom upozorenja i rešenje. U ovom poglavlju će se zastupati teza da je »totalitarizam« kako ga je Hana Arent razumela značio nešto veoma različito od preovlađujućeg smisla tog termina. U poslednjem delu teksta pokušaće se sa preispitivanjem njene teorije.

Pripremanje uobrazilje za odlazak u posetu

Author(s): Lisa Jane Disch / Language(s): Serbian Publication Year: 0

U ranim spisima o totalitarizmu Arentova, čini se, praktikuje principijelno kontekstualno mišljenje bez objašnjenja o tome kako je ta praksa moguća. Ona opisuje kritičko razumevanje u odsustvu apstraktnih principa kao proces razmatranja pažnje prema neposrednom odgovoru na osobeni događaj, ali ne pokazuje kako neposredno lično iskustvo posebnog fenomena zadobija status suda. Njen odgovor Fegelinu (Voegelin) ukazuje na smer kojim bi je takvo pitanje moglo odvesti, pri čemu primećuje da je »lično iskustvo ... nužno uključeno u istorijsko ispitivanje koje svesno primenjuje imaginaciju kao oruđe kognicije« (»R«, 79).

Hana Arent: Odabrana bibliografija

Author(s): Obrad Savić / Language(s): Serbian Publication Year: 0

Hannah Arendt: Selected Bibliography

Konzervativizam, dekonstrukcija, univerzitet

Author(s): Predrag Krstić / Language(s): Serbian Publication Year: 0

The paper examines the relation (or the lack thereof) between Derrida and Habermas in the later stages of their thought. Habermas’ buzzword-accusation of postmodern philosophy as being “conservative” is taken as a symptom of misunderstanding, but also, in a sort of recomposition, as a possibility for a different, fruitful understanding of Derrida. Derrida’s anti-sovereignist and, in a sense, anti-political conception of deconstruction, as the resistance-faith and the supreme philosophical loyalty, is presented primarily in its application to the field of reflecting on the institution of the university and its future, as well as – to a lesser extent, and by analogy – to the question of the “new” Europe and its establishment. The affinity here does not appear so close, probable, or even desirable, as it has lately been presented and as it presumably was mutually desired.

Evropa: „mi“ i drugi

Author(s): Adriana Zaharijević / Language(s): Serbian Publication Year: 0

This paper questions the paradox of hospitality from within, by interrogating the phrase We, the Europeans. By employing the metaphor of mythical raped, putatively black Europe, it introduces the concept of foundational/conservative violence, as a means to initiate and maintain the European production of otherness. Whereas previously the conception of the other was mapped and fabricated for colonizing purposes by those who possessed the power to “civilize”, nowadays all the others tend to slip out of their imposed image, trying to imbricate themselves in the genuinely European – male and white – model of “man and citizen”. In contrast to available patterns of assimilation of and indifference towards the others, I propose Derridian concept of negotiation as a way of dealing with the other. Negotiation displaces and uproots the horizons of the possible, since it advocates neither monopoly nor dissipation. The paper ultimately endeavors to present itself as a kind of “double-binded” negotiation, as having been written by a dubious European and a woman.

EU-Criticism as a Social Problem? Representations of EU-Criticism in Dominant Newspapers

Author(s): Katri Vallaste / Language(s): English Publication Year: 0

What is “EU-criticism”? I will not offer any normative definition myself, nor will I argue that one of the various terms used for the phenomenon is more appropriate than the others. Instead, I will discuss how the entire phenomenon is discursively constructed in dominant newspapers and juxtapose those representations to EU-critics’ own representations of themselves. My assumption here is that “dominant newspapers” are something largely external to EU-criticism. In other words, nationwide newspapers are not the primary channel of expressing critical ideas regarding the EU. I will examine the “inside” perspective by analyzing texts recommended by key EU-critical actors. That is, I will ask them what texts I should read in juxtaposition to dominant newspapers, in order to get a more balanced picture of what EU-criticism is about. I do not suggest that either of the two representations - that of dominant newspapers or self-representations - is more “true” than the other.

The Facets of “Universal Religion”

Author(s): Tomasz Szymański / Language(s): English Publication Year: 0

“Building the Future and Keeping the Past Alive Are One and the Same Thing”

Author(s): Sven Dwulecki / Language(s): English Publication Year: 0

Modern Wastelands

Author(s): Marcin Tereszewski / Language(s): English Publication Year: 0

The Elementary Particles

Author(s): Michał Palmowski / Language(s): English Publication Year: 0

Czym są gnostyckie dystopie?

Author(s): Fryderyk Kwiatkowski / Language(s): Polish Publication Year: 0

The inquiry delivered in Fryderyk Kwiatkowski’s chapter of possible affinities between ancient Gnosticism, perceived as an interpretative and heuristic category, and utopian/ dystopian texts has not been performed in comparative studies. The aim of this article is therefore to fill this void to demonstrate that gnostic thought is replete with notions that may have served as the verifiable pre-modern source of the constructive characteristics of utopias and dystopias. Alex Proyas, the author, examines "Dark City" (1998) as his primary case study for his investigative research on gnostic thought characteristics in utopias and dystopias. Other sources of his substantive research include twenty-first century American film. It is worthy to note that Proyas classifies all of his research sources as “gnostic dystopias”. Proya’s notion of “gnostic dystopias” refers to texts embedded with structural and narrative traits of classical examples of dystopias. Novels such as the likes of "Brave New World" by Aldous Huxley or "Nineteen Eighty- Four" by George Orwell can be construed as being literarily consistent with gnostic ideals.

RAT, PRAVO, SUVERENOST, TECHNÉ

Author(s): Jean-Luc Nancy / Language(s): Serbian Publication Year: 0

Redovi koji slede odgovaraju na jedan zahtev, došao iz Sjedinjenih Država, za nekolikim razmišljanjima o »ratu i tehnici« (za knjigu koju ureduje Tom Konli, Univerzitet u Viskonsinu - Medison). Baš u sred rata (biće bolje ako pribeležim: počinjem da pišem 26. februara 1991, kopneni napad je počeo, njegov ishod ostaje neizvestan) poduhvatiti se ove vrste razmišljanja moglo bi biti neumesno, odnosno nepristojno. Ono što je danas važno, jesu neposredni ulozi, mrtvi, svakovrsne patnje, veliko žaljenje koje prati sve ratove (želim da nešto od toga ostane prikačeno, prilepljeno za ove redove). Ono što je važno sa druge strane, jesu politička odlučnost, odobravanja ili kritike, motivi i razlozi koji još uvek mogu podstaći, ako je to moguće, odgovornost svakoga pojedinačno.

RAZMIŠLJANJA O RATU I POLITIČKOM DISKURSU: REALIZAM, PRAVEDNI RAT I FEMINIZAM U NUKLEARNO DOBA

Author(s): Jean Bethke Elshtain / Language(s): Serbian Publication Year: 0

Kako smo stigli od Makijavelija do sigurnog uzajamnog uništenja? Tradicija realizma koja dominira u našim razmišljanjima o međunarodnim odnosima ne samo da pretpostavlja nego i zahteva kretanje »od... do« na način koji ću razmotriti u prvom delu ovog teksta, ispitujući postavke realizma u svetlu pitanja koja pokreće feminizam. U drugom delu, polazeći od istih pitanja, bavićemo se najvažnijim istorijskim protivnicima diskurzivne hegemonije realizma i teorije pravednog rata. Budući da su centralna obeležja realističkog mišljenja i teorije pravednog rata već poznata većini čitalaca, koncentrisaću se na promišljanje onoga što se čini odveć lako mislivim na razotkrivanje onih pretpostavki koje se aktiviraju kada se nađemo pred situacijom kolektivnog nasilja. U procesu razrade prva dva argumenta feminizam, kao poluga kritičkog mišljenja, ustupiće mesto savremenom feminizmu kao sistemu artikulisanih stanovišta. Skrećem pažnju na načine na koje se feministička misao o ratu i politici lako može zaplesti u nasleđenim diskurzivnim oblicima, reprodukujući pretpostavke koje učvršćuju umesto da razgrađuju sadašnje stanje stvari. Rad završavam tumačenjem teksta Hane Arent O nasilju, teksta koji obiluje inspirativnim simbolima i slikama koje ukazuju na mogućnost alternativnog diskursa.

„Nekad smo bili komšije”: dinamika odnosa počinilac‒žrtva u Bosni

Author(s): Arne Johan Vetlesen / Language(s): Bosnian Publication Year: 0

Genocid se definira kao zločin par excellence, najgore što čovjek može uraditi drugom čovjeku u smislu prava i morala. I opet, od Aušvica do Kambodže i od Ruande do Srebrenice, od jedne epohe i kulture do druge, počinilac genocida insistira da je njegov cilj pobjeda dobrog nad zlim te da je stoga moral na njegovoj strani. Ono što vanjski svijet može osuditi kao pogrešno i zlo oslikano je kao suprotno, jer radnje koje se moraju poduzeti da bi se osiguralo ono što je istinski vrijedno nadjačat će sve ono što mu prijeti. Ubijanje je predstavljeno kao legitimna samoodbrana, te želja da se u tome ne učestvuje kao moralni pad, izdaja grupe kojoj pripada i čija je budućnost u pitanju. [...]

Despre revoluții și istorie

Author(s): Émil Michel Cioran,François Fejtö / Language(s): Romanian Publication Year: 0

Filosof de origine română, afirmat astăzi ca maestru necontestat al limbii franceze, Cioran descinde din stirpea marilor scriitori care, precum Beckett, Julien Gracq, Noel Devaulx - fie din orgoliu, fie din timiditate - evită cu strășnicie marele public. Iată însă că tocmai el care se jurase să nu acorde interviuri nici unei publicații, nici unui organ de presă sau mass media din țara sa de adopțiune, nu a izbutit totuși să se pună de-a curmezișul valului de popularitate stîrnit de una din ultimele sale cărți - Exercices d’admiration - care a străpuns meterezele tăcerii, dindărătul căreia scriitorul își apără solitudinea împotriva oricăror zgomotoase manifestări ale popularității. Admirat și respectat de multă vreme de un număr restrîns de cunoscători genuini, iată-1 astfel devenit, în pofida voinței sale, un autor despre care lumea vorbește și ale cărui cărți se vînd. Astfel nasc în Franța gloriile.

Hâkimiyet-i Milliye ve Cumhuriyet (1919-1920)

Author(s): Girayalp Karakuş / Language(s): Turkish Publication Year: 0

Batı’da düşünürlerin hemen hemen her şeyi tartıştığı felsefe ortamında Batı felsefesinin karakteristik özellikleri ortaya çıktı. Ludwig Feuerbach Doğu ve Batı medeniyetini şu cümlelerle izah eder: “Doğu bilgeliği birlik uğruna farklılıkların değerini düşürürken, spekülatif Batı felsefesi farklılıklar nedeniyle birliği unutur.” Farklılıktan birliğe giden düşünce yapısında her iki medeniyetin doğru bir sentezde buluşamadığı gerçeği var. Avrupa’da feodalitenin çöküşü, kilisenin siyasal nüfuzunu kaybetmesi ve birbiriyle çatışan Batılı krallar ve prensler otoritesi altında bölünmüş insanları ülke ve millet kavramı etrafında toplayan yani yeni bir kuruluş, siyasal bütünleşme, yeni ve değişik bir örgütlenme ortaya çıkmıştır. Bugünün milli devletlerin kuruluşu 15-16. yüzyıllar içinde ortaya çıkmaya başlamıştır.

Terms through a strategic communications lens

Author(s): Leonie Haiden,Jente Althuis / Language(s): English Publication Year: 0

The relationship between strategic communications and values does not only concern how we define StratCom itself. The articulation of values has also been a central part of how actors have shaped and shifted discourses in relation to the Russian invasion of Ukraine in February 2022. When actors use certain terms and concepts—defending Western values, protecting our freedom, fighting an existential war, to name but a few—they aim to shape how we understand the events going on around us, and how we react to them. But in doing so they also shape and sometimes (re)define the terms themselves. It is worth considering the origins of some of these terms, and setting out how and why they have recently been used and contested by different actors. The discussion below is by no means exhaustive. It addresses the most relevant and contested terms that have regained currency in discourse surrounding the Russian invasion of Ukraine on 24 February 2022. The status of the debate is depicted below, rather than any fresh definition of the terms selected. Terms have already been extensively conceptualised during a rich history that has seen lively academic debate. Instead of redefining them here, better to show how contested some are, and contextualise how they are used today.

Praxis: neuspjeh kritičkog marksizma

Author(s): Marko Zubak / Language(s): Croatian Publication Year: 0

This essay, on the example provided by the Yugoslavian philosophical journal Praxis and a group of sociologists and philosophers gathered around it, points to certain characteristics inherent in the formation of critical thought within communist society. Revisionist Marxism, just like the very system it sought to cleanse from within, contained many contradictions within itself. This text emphasizes a deconstruction of the prevailing relations between the conditions which generally enabled the emergence of critical thought of the ‘praxist’ type on the Yugoslavian social-political scene and its ultimate failure. Deeply entrenched Titoism, a general philosophical orientation as well as an elitism tied to it and a non-transparent relation toward the broader social classes, an anti-national line of criticism, utopian language and Marx as the main and basic starting point – these were all conditions which helped Praxis maintain its position of a relatively independent subject through an entire decade. All these, moreover, were reasons why Praxis’s criticism, however original and humanistic it may have been, was unsuccessful in generating the all-encompassing social transformation for which it called.