Education and Support for Democracy in Poland: Attitudinal, Structural, and Cognitive Mechanisms

Author(s): Kateryna Gryniuk / Language(s): English Issue: 1/2018

Abstract: While it is well-known that education is positively connected to support democracy (competitive elections, a multi-party system, and the belief that political leaders must obey the law) in the countries of Central and Eastern Europe, we have few empirical tests of how attitudinal, structural, and cognitive mechanisms mediate that connection. I use the Polish Panel Survey (POLPAN) for 2008–2013, a crucial period that captures the Polish political experience after acceding to the European Union and before the massive political change of the 2015 elections, to empirically test how these different mechanisms impact the link between education and democratic values. I find empirical support for the hypotheses that (a) in terms of attitudes, higher levels of education are associated with lower authoritarian attitudes, which in turn correlate with stronger pro-democratic values; (b) in terms of structure, individuals with higher levels of education, who are more likely to belong to privileged social classes, are more pro-democratic; (c) in terms of cognitive mechanisms, higher educational attainment is associated with higher cognitive abilities, which in turn correlate with stronger support for democracy.

The Cultural Perspective in Social Movement Theories and Past Research on the Solidarity Movement

Author(s): Elżbieta Ciżewska-Martyńska / Language(s): Polish Issue: 1/2018

The issue of culture, while present in the Polish scholarship on the Solidarity movement, remains untheorized. Explorations of culture in the literature are largely descriptive rather than explanatory in nature. In this article, I examine the opportunities that arise when we assume a cultural theoretical perspective in the sociological study of social movements. I focus primarily on the available definitions of culture and their relevance to the problem. I consider the role of culture from three perspectives: first, as the cause of the social movement's emergence; second, as the movement's internal organizing structure; and third, as a consequence of the movement. The issues discussed in this essay will be related both to the current state of the theory as well as the ongoing and potential studies of the Solidarity movement, thus providing an illustration to the subject at hand and paving the way for research on other Polish movements. The article concludes with a discussion of the benefits and drawbacks of the cultural approach in the sociology of social movements and considers its place within the scope of the Polish research on the subject.

Socjologia 2.0: o potrzebie łączenia Big Data z etnografią cyfrową, wyzwaniach jakościowej socjologii cyfrowej i systematyzacji pojęć

Author(s): Dariusz Jemielniak / Language(s): Polish Issue: 2/2018

In the article I show that digital sociology research is an important addition to virtually all sociological projects. I also introduce a systematization of terms related to digital studies. Different nuances of meanings and categorizations are discussed, including the sociology of the Internet, cybersociology, digital sociology, or virtual sociology. I present the main advantages of quantitative studies, including Big Data, and argue that their full-fledged use is possible only when quantitative insight is accompanied by thick data, gathered qualitatively. I make an argument that the access to Big Data requires even further methodological triangulation and the use of digital ethnography. Additionally, I argue that in the very near future sociology will have to not only include online communities’ studies in nearly every research project, but also develop robust tools of integrating Big Data with digital ethnography. Finally, I describe the key differences between the traditional ethnographic fieldwork and the digital one.

Teorie praktyk jako alternatywa dla badań nad rodziną prowadzonych w Polsce

Author(s): Małgorzata Sikorska / Language(s): Polish Issue: 2/2018

The main aim of the article is to present practice theories, the family practices theory and the concept of displaying families in particular, as an alternative framework for conducting family research. Although theories of practice and the associate

Ekwiwalentność pomiaru skali zaufania politycznego w Europejskim Sondażu Społecznym

Author(s): Piotr Jabkowski / Language(s): Polish Issue: 2/2018

One of the main goals of cross-cultural surveys is to compare countries on the basis of values of latent constructs. Such comparisons are only permissible, however, if the measurement process complies with cross-country equivalence. Using the data form the 7th wave of the European Social Survey, this article investigates whether the measurement of political trust is country invariant. The use of configural and metric equivalence tests demonstrate that this construct can be considered reliable and cross-country valid. However, if one applies stricter scalar equivalence test, the measurement of political trust is not fully invariant, and especially the item on trust in the legal system is posing major problems in a number of countries. This article is concluded by testing the concurrent validity of political trust scale and by offering some suggestions on how to compare European countries, even if the measurement of political trust is not fully cross-country invariant.

Ku biograficznemu badaniu doświadczenia klasy ludowej. Krytyka metodologicznego podejścia Pierre’a Bourdieu

Author(s): Kamil Łuczaj / Language(s): Polish Issue: 2/2018

Pierre Bourdieu uses biographical sources to a very limited extent, providing an incomplete image of popular classes (including the representation of the author’s own socialization). The use of autobiographical sources from different cultures and historical periods makes it possible to discuss the relatively stable cultural patterns within the popular class. The article compares two autobiographical images: the classical work of Richard Hoggart on the British working (popular) class in the mid-twentieth century and the portrait of a modern working class in the USA created by Alfred Lubrano. A comparison of the two allows to distinguish seven groups of cultural patterns, connected with (1) the community life centered around the house, (2) values (seemingly paradoxical coexistence of conservatism and tolerance in popular class), (3) using body as a commodity, (4) accepted ways of communication, (5) three types of practicality, (6) culinary taste, and (7) ways of managing a household budget. This material allows to demonstrate the methodological possibilities offered by the extension of the methodological perspective of Pierre Bourdieu by the biographical approach.

Społeczne uwarunkowania odbioru sztuki. Pomiędzy dyspozycją estetyczną a pluralizmem nastawień

Author(s): Michał Cebula / Language(s): Polish Issue: 2/2018

Pierre Bourdieu has been a prominent figure not only in the sociology of art and culture but also in sociology at large. His concepts have been widely debated and have helped to generate a number of empirical and theoretical interventions in the discipline. However, his legacy has been debated and subject to greater or lesser modifi cations. Following the new lines of research, the article assesses to what extent Bourdieu’s claims about differentiation of art audience, aesthetic disposition and art competence are still relevant and to what extent they need to be modified in the context of contemporary aesthetic change. Drawing on a study of cultural participation and preferences of the inhabitants of a large city, the analysis demonstrates the aesthetic dimensions and attitudes that are active in art contemplation. Different dispositional configurations are found, some of which (as the “postmodern” one) have not been recognized in Bourdieu’s account. Other findings corroborate the premise that art reception and knowledge are linked to class position and vary by stock of assets, including social capital and individual networks.

Wchodzenie w dorosłość. Ogólnopolskie badanie młodych Polaków w wieku 18–29 lat

Author(s): Dorota Wiszejko-Wierzbicka,Agnieszka Kwiatkowska / Language(s): Polish Issue: 2/2018

The article focuses on the model of entering adulthood. According to the results of the on-line survey among 3264 (aged 18–29), people, in defining adulthood young people abandon the traditional social markers in favour of intra-psychic properties and competences. The sense of adulthood is strongly associated with the perception of oneself primarily as a competent person in both professional and social relations, and maintaining a certain autonomy. These markers (competencies, relationships, autonomy) at the micro level correspond to the most important psychological human needs (theory of self-determination). At the macro level, the markers of competence, relationships and autonomy are in line with the characteristics of four European models of adulthood ( Cécile van de Velde); the Polish model appears to be hybrid in character, combining the significant role of professional competences and autonomy with the emphasis on self-development of an individual.

Wprowadzenie

Author(s): Katarzyna Zajda / Language(s): Polish Issue: 63/2017

Przestrzenne zróżnicowanie struktury społecznej wsi

Author(s): Maria Halamska / Language(s): Polish Issue: 63/2017

The social structure of the Polish countryside has deeply changed during the last thirty years because of three co-occurring processes: desagrarisation/depeasantisation, proletarisation, and bourgeoisement/gentrification. Representative studies dating from 1991, 2003, and 2013 show changes in fundamental elements of the social position of rural population, namely sources of income, education level, and professional structure. At present, the dominating segment of the social structure of the countryside is workers (45.6%), whereas ratios of farmers and of the so-called new middle class are the same (27.2% each). The spatial diversification of this structure is, however, strong, as exemplified by differences between historical regions (territories formerly belonging to Prussia, Austria, and Russia), multi-functional urbanised vs. mainly rural areas, and administrative units (voivodeships). The most important differences in social structure and the dynamics of its change are between multi-functional urbanised and mainly rural areas. // W ostatnim trzydziestoleciu struktura społeczna polskiej wsi gruntownie się zmieniła. Sprawiły to trzy, nakładające się, procesy: dezagraryzacja/depezantyzacja, proletaryzacja oraz burżuazyjnienie/gentryfikacja. Autorka, na podstawie danych z reprezentatywnych badań prowadzonych w latach 1991, 2003 oraz 2013, ukazuje zmiany w zakresie podstawowych elementów położenia społecznego ludności wiejskiej: źródeł dochodów, poziomu wykształcenia oraz struktury zawodowej. Dominującym segmentem w strukturze społecznej wsi są obecnie robotnicy (45,6%), natomiast udział rolników i tzw. nowej klasy średniej równoważy się i wynosi po 27,2%. Istnieje jednak duże przestrzenne zróżnicowanie tej struktury, co ukazane zostało na przykładzie regionów historycznych (byłe zabory), obszarów wielofunkcyjnych zurbanizowanych i głównie rolniczych oraz regionów polityczno-administracyjnych (województwa). Największe różnice w strukturze społecznej i dynamice zmian istnieją między obszarami wielofunkcyjnymi zurbanizowanymi a obszarami głównie rolniczymi.

Wizerunek kontrurbanizacji w Polsce na przykładzie reportaży „Daleko od miasta”. Cechy migrantów, motywy migracji i jej konsekwencje dla wiejskiej przedsiębiorczości

Author(s): Katarzyna Zajda,Magdalena Dej / Language(s): Polish Issue: 63/2017

The aim of this paper is to characterize the image of counterurbanization in Poland on the example of “Far from the city” television reports broadcast by the Domo+ television network in 2015. The analytical method used in this paper consists of media content analysis. Most migrants (presented in the reports) are high status professionals of child-bearing age whose migration to rural areas is prompted by growing dissatisfaction with their jobs and the urban lifestyle as well as an increasing desire to pursue life’s passions. Many of these new migrants started their own businesses. These new rural entrepreneurs run their businesses by using local resources. The presentation of counterurbanization in “Far from the city” television reports omits any reference to out-migration due to poor quality of life in the city. These reports tend to emphasize the emergence of rural entrepreneurship due to counterurbanization, which is not always borne out by scientific studies. // Celem artykułu jest scharakteryzowanie wizerunku kontrurbanizacji w Polsce, jaki pojawia się w cyklu reportaży „Daleko od Miasta” wyemitowanych w telewizji Domo+ w 2015 r. Tłem analiz jest naukowy opis procesu kontrurbanizacji. Prezentowany w wybranym cyklu reportaży wizerunek kontrurbanizacji uwypukla jej motyw związany z chęcią podniesienia przez migrantów jakości życia. Są to osoby o wysokim statusie zawodowym, w wieku zakładania własnych rodzin i wychowywania dzieci, których do zmiany miejsca zamieszkania skłoniły przede wszystkim zmęczenie wykonywaną pracą i miejskim stylem życia oraz pragnienie realizacji życiowej pasji. Migranci ci najczęściej stają się przedsiębiorcami, których działalność nierzadko posiada cechy nowatorskie. W tym wizerunku pomija się kwestię migracji wymuszonych złą sytuacją życiową migranta lub osób mu najbliższych. Eksponuje się również oddziaływanie migrantów na rozwój wiejskiej przedsiębiorczości, co nie zawsze stwierdza się w literaturze przedmiotu.

Specyfika relacji NGO–Samorząd na terenach wiejskich województwa mazowieckiego (w świetle badań własnych)

Author(s): Ewelina Gwara / Language(s): Polish Issue: 63/2017

The article discusses the issue of relations between non-governmental organizations and representatives of local self-government units (LGUs). The theoretical part presents selected new concepts of territorial self-government management and the project Model of Cooperation which sets out the framework for cooperation between representatives of the social and public sectors. The aim of the article was to present the relationship between representatives of non-governmental organizations and representatives of local authorities in selected communes in the Mazovian voivodeship. The first part of the analysis presents the actual state of cross-sectoral cooperation (based on own research carried out in 2016–2017, on a sample of 9 respondents, using semi-structured interviews techniques). In the thesis there is also discussed the issue of knowledge acquired by the stakeholders of the principles contained in the publication of the Model of Cooperation. The final part presents the barriers that stand in the way of this cooperation. // W artykule poruszono kwestię relacji organizacji pozarządowych i przedstawicieli jednostek samorządów lokalnych (JST). W części teoretycznej zaprezentowano wybrane nowe koncepcje zarządzania samorządami terytorialnymi oraz założenia projektu pt. Model współpracy, w którym określono ramy współpracy między przedstawicielami sektora społecznego i publicznego. Celem artykułu jest ukazanie, jak wyglądają relacje pomiędzy przedstawicielami organizacji pozarządowych i przedstawicielami władz lokalnych w wybranych gminach wiejskich województwa mazowieckiego. W pierwszej jego części (na podstawie badań własnych zrealizowanych w latach 2016–2017, na próbie 9 respondentów, za pomocą techniki wywiadu częściowo ustrukturyzowanego) przedstawiono faktyczny stan współpracy międzysektorowej. Omówione zostało także zagadnienie znajomości przez zainteresowane podmioty zasad Modelu Współpracy. W końcowej części zaprezentowano bariery stojące na drodze tej współpracy.

Relacje przedsiębiorstw z otoczeniem na wsi

Author(s): Małgorzata Marks-Krzyszkowska / Language(s): Polish Issue: 63/2017

The aim of the article is to present the opinions of entrepreneurs on their relationship with local authorities and the local community. The considerations were based on the results of qualitative field studies conducted in 2016 using a technique of individual in-depth interviews with seven representatives of companies operating in rural areas. Analyses, embedded in the concept of corporate social responsibility, lead to the conclusion that in business relations with the commune authorities (similarly to non-governmental organizations and the local community) the so-called discretionary philanthropy and reactive involvement. They resulted mainly from social pressure, not the needs of entrepreneurs. Entrepreneurs referred to the sense of social responsibility towards the local community in economic, legal and philanthropic scope. There were no ethical arguments. // Celem artykułu jest prezentacja opinii przedsiębiorców na temat ich relacji z przedstawicielami władzy lokalnej oraz społeczności gminnej. Rozważania oparto na wynikach jakościowych badań terenowych przeprowadzonych w 2016 roku techniką indywidualnych wywiadów pogłębionych z siedmioma przedstawicielami firm działających na obszarach wiejskich. Analizy, osadzone w koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu, prowadzą do wniosków, iż w relacjach biznesu z władzami gminy (podobnie jak z organizacjami pozarządowymi i lokalną społecznością) dominuje tzw. dyskrecjonalna filantropia i reaktywne zaangażowanie. Wynikały one głównie z nacisku społecznego, nie zaś z potrzeb przedsiębiorców. Przedsiębiorcy odwoływali się do poczucia odpowiedzialności społecznej wobec wspólnoty gminnej w zakresie ekonomicznym, prawnym i filantropijnym. Brakowało zaś argumentów o charakterze etycznym.

Aktywizacja społeczności lokalnych w obliczu likwidacji szkół wiejskich

Author(s): Anna Kołomycew / Language(s): Polish Issue: 63/2017

The aim of the article is to describe the processes of local communities mobilization in the face of (small) schools liquidation in the rural areas. The author focuses on those cases of local activism which resulted in the formalization of undertaken activities and the establishment of local associations willing to lead local schools. The article presents determinants of social mobilization processes, pointing to the important role of local authorities (executive bodies) and teachers perceived as leaders of local activism. Based on the results of qualitative research conducted in selected rural municipalities in Poland, the author identifies three models of local activism leading to the creation of local (grassroots) associations that act as school governing bodies. Two of the identified models of activism are of a cooperative nature, based on the co-action of local authorities and the local community. While third one is non-cooperative. In this case, the mobilization of the local community and the formation of the association resulted from the lack of community acceptance for the decision of the municipality related to schools liquidation. Theoretical frameworks of the article are based on the concept of local governance, assuming the active participation of nonpublic actors in the process of public tasks implementation. The author also refers to the concept of public participation and presents selected definitions of social activity. The article is based on empirical research conducted in the form of semi-structured interviews and available statistical data (GUS). The author used the following methods: the literature review method and elements of the comparative and systemic methods. // Celem artykułu jest opis procesów aktywizacji społeczności lokalnej w obliczu likwidacji szkół na obszarach wiejskich, ze szczególnym uwzględnieniem tych, których efektem była formalizacja działań i powołanie stowarzyszeń prowadzących szkoły. Autorka koncentruje się na uwarunkowaniach procesów aktywizacji społecznej, wskazując na istotną rolę władz lokalnych (organów wykonawczych) oraz nauczycieli, jako liderów lokalnej mobilizacji. Bazując na wynikach badań jakościowych prowadzonych w wybranych gminach wiejskich, wskazuje na trzy modele aktywizacji prowadzącej do powstania oddolnych stowarzyszeń prowadzących szkoły. Dwa ze zidentyfikowanych rozwiązań mają charakter kooperatywny, oparty na współpracy władz lokalnych i społeczności lokalnej. Jeden zaś niekooperatywny, w przypadku którego władze gminy nie wspierały społeczności lokalnych w tworzeniu oddolnych stowarzyszeń, które podjęłyby się prowadzenia szkół. W tym przypadku aktywizacja społeczności lokalnej i powstanie stowarzyszenia były rezultatem braku akceptacji społeczności dla decyzji władz gminy. Ramy teoretyczne artykułu wyznacza koncepcja współrządzenia na poziomie lokalnym (local governance), zakładająca aktywny udział podmiotów niepublicznych w procesach realizacji zadań publicznych. Ponadto autorka dokonuje przeglądu definicji aktywności społecznej i partycypacji publicznej. W artykule wykorzystane zostały wyniki z badań empirycznych prowadzonych w formie wywiadów półustrukturyzowanych wśród 60 interesariuszy lokalnej polityki oświatowej oraz danych zastanych (GUS). W badaniu wykorzystano takie metody jak analiza literatury przedmiotu oraz metoda porównawcza.

Podejście monograficzne w badaniach nad odnową wsi

Author(s): Pamela Jeziorska-Biel / Language(s): Polish Issue: 63/2017

The purpose of this article is to present some of the results of research on the implementation of Rural Renewal Programme in the municipality of Nowosolna in the Lodzkie Voivodeship (the most active unit in the Rural Renewal Programme activities during the SPO 2004–2006), simultaneously showing the possibilities and effects of applying the monographic approach to this type of research. The fragment of the research results quoted by the author concerns the discussion of the functions of Rural Renewal projects for the development of the local community of the studied community. // Celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie części wyników badań dotyczących realizacji projektów „Odnowy Wsi w gminie Nowosolna w województwie łódzkim” (jednostki najaktywniejszej w działaniach Odnowy Wsi w czasie realizowania SPO 2004–20062) z jednoczesnym pokazaniem możliwości, ale i efektów zastosowania podejścia monograficznego do tego typu badań. Przywołany przez autorkę fragment wyników badań dotyczy omówienia funkcji projektów „Odnowy Wsi” na rzecz rozwoju społeczności lokalnej badanej gminy.

Współczesnej socjologii wsi portret własny. Refleksje w świetle dwóch podręczników

Author(s): Krzysztof Gorlach / Language(s): Polish Issue: 63/2017

In this analysis, based on the content of two handbooks, some considerations concerning ways and areas of rural studies have been considered. Both handbooks have been designed as kinds of global analyses. In fact, both of them have been focused on the so-called Global North issues, with a few exemptions concerning Eastern Europe and Latin America. At the same time, there are some differences between both handbooks. While in the first one (published in 2006) some leading theoretical coordinates seem to be of primary importance, in the second one (published in 2016) some more peculiar analyses seem to dominate the whole discourse. Moreover, in the first handbook, the lack of major introduction and conclusion have been quite visible. It means that considerations focused on particular theoretical coordinates have been more autonomous. Quite contrary, in the second handbook, a whole number of quite specific analyses has required some significant remarks prepared by the editors. These differences have led to the conclusion that in the last 10 years rural studies have experienced some important impacts of inter- as well as trans-disciplinarity leading to combinations of various themes and analyses not easily forming more general and autonomous perspectives on rural issues. // W rozważaniach podjęta jest refleksja nad obszarami i sposobami badań w zakresie socjologii wsi, prezentowanymi w dwóch ostatnio opublikowanych podręcznikach z tego zakresu. Obydwa, chociaż mają ambicje odniesienia do globalnych zjawisk i problemów, tak naprawdę skupiają się na zagadnieniach dotyczących obszarów tzw. Globalnej Północy, z niewielkimi wyjątkami dotyczącymi Europy Wschodniej i Ameryki Łacińskiej. Zasadnicze jednak różnice między obydwoma podręcznikami są dwie. O ile w pierwszym (z roku 2006) ważna jest kwestia perspektyw analityczno-teoretycznych (tzw. teoretycznych koordynatów), o tyle w drugim (z roku 2016) istotniejsze są zagadnienia dotyczące rozmaitych bardziej szczegółowych kwestii, którym poświęcono odpowiednie fragmenty analiz. Ponadto w pierwszym opracowaniu brakuje wyraźnego wstępu i zakończenia, co świadczyć może o większej autonomii poszczególnych podejmowanych w analizach kwestii. Natomiast w opracowaniu drugim obszerna ilość szczegółowych analiz wymusza sformułowanie jakichś ogólniejszych uwag ze strony redaktorów tomu. Różnice między nimi świadczą o tym, że w ciągu 10 lat socjologia wsi (czy raczej studiów nad obszarami wiejskimi) doświadczyła efektów inter- i transdyscyplinarności, co spowodowało wymieszanie rozmaitych wątków i perspektyw analiz, które nie dają się łatwo wyodrębnić w bardziej autonomiczne perspektywy analizy obszarów wiejskich.

Zmiana paradygmatu rozwoju obszarów wiejskich w krajach Unii Europejskiej

Author(s): Hanna Podedworna / Language(s): Polish Issue: 63/2017

The article analyses the paradigm shift regarding rural development in the EU. Social changes taking place in rural areas, the development of new rural economy as well as globalization process redefines rural developmental objectives and strategies. The quality of life becomes developmental goal in rural local communities, instead of narrowly defined rural development, which was described in terms of increase in agricultural production. This change requires a new developmental policy, focusing on territorial cohesion. Participation in the developmental process depends on the level of civil society organisation in local communities. A better use of positive consequences of developmental intervention ensures a high level of organization and connections of different social actors and institutions. // W artykule poddano analizie zmianę paradygmatu rozwoju obszarów wiejskich w krajach UE. Zmiany społeczne zachodzące na obszarach wiejskich, rozwój nowej gospodarki i globalizacja redefiniują cele i strategie rozwojowe. Zamiast wąsko definiowanego rozwoju obszarów wiejskich, który utożsamiano ze wzrostem produkcji rolnej, celem rozwoju staje się jakość życia w konkretnych społecznościach wiejskich. Wymaga to nowej polityki rozwojowej, która koncentruje się wokół spójności terytorialnej. Uczestnictwo w procesie rozwoju zależy od poziomu organizacji społeczeństwa obywatelskiego w społecznościach lokalnych. Lepsze wykorzystanie pozytywnych skutków interwencji rozwojowej zapewnia wysoki poziom organizacji i dostęp do zasobów egzogennych.

Projekty edukacyjne współfinansowane z funduszy Unii Europejskiej zrealizowane na obszarach wiejskich województwa łódzkiego. Studium sześciu gmin – powody aplikowania i efekty zrealizowanych inicjatyw

Author(s): Ewa Gabryelak / Language(s): Polish Issue: 63/2017

The reasons for applying for European Union funds, methods and strategies for implementing educational projects and the types of effects of these initiatives are presented basing on the case study 6 rural municipalities from the Lodzkie Region. The interviews with experts and analysis of documentation of 55 projects led to classification of similarities and differences in the attitude of the municipal authorities and educational staff to implement actions aimed at educational opportunities of children and youth. The types of effects of educational projects implemented in the examined rural communes were presented. The article also includes practical recommendations. // Na przykładzie case study sześciu gmin wiejskich z województwa łódzkiego zaprezentowano powody aplikowania o fundusze Unii Europejskiej, sposoby i strategie realizacji projektów edukacyjnych oraz typy efektów tych inicjatyw. W oparciu o przeprowadzone wywiady swobodne z ekspertami oraz analizę dokumentacji 55 zrealizowanych projektów przedstawiono podobieństwa i różnice w podejściu władz gmin i pracowników placówek oświatowych do wdrażania działań służących wyrównywaniu szans edukacyjnych dzieci i młodzieży. Przedstawiono typy efektów projektów edukacyjnych zrealizowanych w badanych gminach wiejskich. Artykuł obejmuje także rekomendacje praktyczne.

Lokalna aktywność obywatelska – czynniki, pułapki, zróżnicowanie. O wzorach zaangażowania charakterystycznych dla wspólnot mieszkaniowych

Author(s): Magdalena Szczepańska / Language(s): Polish Issue: 64/2018

The article focuses on local civic engagement, considered as an important element of urban development. Literature review indicates the drivers of civic community engagement: education, earnings, neighbourhood bonds, place attachment, social networks, general social activity, life phase, community size, local problems, relationships within community, local leaders, cultural characteristic of region and local political culture. Diverse types of civic engagement are characterised. The growing popularity of homeowner associations (HOA) in Poland raises a question about how they shape civic life in urban areas. Some researchers argue that HOA membership involves taking part in the decision making process. This gives the feeling of influence, increases the local engagement and strengthens civic attitude. Others claim that the sense of belonging to HOA results in low sense of responsibility for the rest of the area or the city. Can the residents’ engagement in HOA be regarded as an expression of civic involvement? The answer is based on the results of the cross-case study of eleven HOAs, conducted by the Author. It presents the aspects of HOA’s activity that refer to civic attitudes. It focuses on the way dwellers define HOA’s goals, their engagement in governance process, their attitudes toward the rest of the city and the relations between HOA and its surroundings. Patterns of civic engagement characteristic for HOA are far from active form of citizenship. They correspond rather with the concept of private and pasive citizenship. HOA members are focused mainly on their own, group interests. HOA gives an opportunity to engage in private governing process that is an alternative for civic engagement. That’s why it can be seen as a threat to civic engagement. // Artykuł skupia się na lokalnej aktywności obywatelskiej, postrzeganej jako istotny warunek rozwoju miasta. Przegląd literatury wskazuje czynniki aktywności obywatelskiej: poziom wykształcenia, dochody, więzi sąsiedzkie, przywiązanie do miejsca, kontakty społeczne, ogólna aktywność społeczna, etap życia, wielkość społeczności, lokalne problemy, relacje wewnątrz społeczności lokalnej, lokalny lider, cechy kulturowe regionu oraz lokalna kultura polityczna. Scharakteryzowano także różnorodne typy zaangażowania obywatelskiego. Rozważania na temat lokalnej aktywności obywatelskiej uzupełniono o aktywność generowaną w ramach wspólnot mieszkaniowych. Rosnąca popularność tych organizacji skłania do rozważań na temat ich wpływu na wzory zaangażowania obywatelskiego. Część badaczy dowodzi, że członkostwo we wspólnocie uczy współrządzenia, daje poczucie wpływu, wzmacnia zaangażowanie lokalne i obywatelskie. Z drugiej strony pojawiają się argumenty, zgodnie z którymi poczucie przynależności do wspólnoty mieszkaniowej skutkuje niższą odpowiedzialnością za miasto i sferę publiczną. Czy zaangażowanie w ramach wspólnoty mieszkaniowej można nazwać obywatelskim? Odpowiedź bazuje na wynikach przekrojowego studium przypadków jedenastu takich wspólnot. Zaprezentowano te aspekty funkcjonowania wspólnot mieszkaniowych, które odnoszą się do aktywności obywatelskiej: cele organizacji w opinii mieszkańców, zaangażowanie w proces współrządzenia, stosunek do dalszego otoczenia oraz relacje wspólnot z sąsiadami. Wzory zaangażowania charakterystyczne dla wspólnot mieszkaniowych nie mieszczą się w ramach przyjętej definicji aktywnej obywatelskości. Korespondują raczej z koncepcją sprywatyzowanej, biernej obywatelskości. Ich członkowie są skupieni na własnych, grupowych interesach. Wspólnoty mieszkaniowe mogą być postrzegane jako pułapka czy niebezpieczeństwo dla lokalnej aktywności obywatelskiej. Skłaniają bowiem do aktywności społecznej, która stanowi alternatywę dla uczestnictwa w sferze publicznej.

Kto wdraża budżet obywatelski, a kto nie? Porównanie wielkopolskich gmin pod kątem zamożności oraz poziomu aktywności społecznej

Author(s): Agnieszka Jeran,Piotr Matczak,Krzysztof Mączka / Language(s): Polish Issue: 64/2018

Participatory budgeting is a citizens’ participation in local governance. The core aspect of participation is the dialogue between local authorities and citizens concerning the redistribution of public resources, although redistribution or allocation is just one of the functions, that local government budgets provide. Participatory budgeting has been implemented in Poland last years. They are usually analyzed as case studies. In the presented analysis other approach is taken. The focus was not so much on the implementation itself, but on the comparison of local governments in the Wielkopolska region, which implemented against those which did not. The questions of the study concerned: (1) whether there was a significant difference in the wealth of the municipalities, and (2) whether there was a significant difference in the level of social activity, between municipalities that implemented participatory budgeting and those which did not. The results of the analyzes revealed no statistically significant difference between the two categories of municipalities in terms of the wealth of the municipalities. However, the significant difference was identified, between the municipalities in terms of the level of social activity. The municipalities implementing participatory budgets are characterized by higher level of social activity. Thus, participatory budgeting in the Wielkopolska province, can therefore be regarded as a mean of supporting activity in those municipalities where citizens are already active. // Jednym z dyskutowanych aspektów partycypacji obywateli w zarządzaniu na poziomie lokalnym są procedury określane mianem budżetowania partycypacyjnego czy częściej – budżetów obywatelskich. Istotą partycypacji jest dialog władz lokalnych z obywatelami w zakresie redystrybucji zasobów publicznych, chociaż redystrybucja i alokacja to tylko jedna z licznych funkcji, jakie pełnią budżety obywatelskie w jednostkach samorządowych. W Polsce budżety obywatelskie są wdrażane coraz powszechniej, a analizy ich dotyczące mają często charakter studiów przypadku. W przedstawionym badaniu podjęto problem nie tyle samych wdrożeń, co zróżnicowania gmin w Wielkopolsce, które podejmują decyzję o wdrożeniu budżetu obywatelskiego. Główne pytania badawcze dotyczyły następujących kwestii: (1) Czy istnieje istotna różnica w zamożności gmin wdrażających i niewdrażających? oraz (2) Czy istnieje istotna różnica w aktywności społecznej w gminach wdrażających i niewdrażających? Wyniki analiz prowadzą do wskazania, że o ile w zamożności gmin nie zidentyfikowano różnic, o tyle gminy wdrażające budżet obywatelski charak¬teryzują się wyższą aktywnością społeczną. Budżety obywatelskie, przynajmniej w Wielkopolsce, można zatem uznać za sposób wspierania aktywności w tych gminach, w których obywatele już są aktywni, nie zaś za sposób ich aktywizacji.1