4.50 €
We kindly inform you that, as long as the subject affiliation of our 300.000+ articles is in progress, you might get unsufficient or no results on your third level or second level search. In this case, please broaden your search criteria.
Mogu li pojmovi, koji se izvode iz onoga što se u XVIII, i još uvek u XIX veku, nazivalo veštinom ratovanja, pojmovi koji vode poreklo od »ratne veštine«, »strategije« i »taktike« - mogu li oni sami obrazovati upotrebljiv instrumentarijum za analizu odnosa moći? Možemo se pitati, da li vojne institucije i uopšte institucije koje su određene da vode rat, da li, dakle, vojne institucije i praksa koja ih okružuje, posredno ili neposredno, čine jezgro političkih institucija.
More...
Redovi koji slede odgovaraju na jedan zahtev, došao iz Sjedinjenih Država, za nekolikim razmišljanjima o »ratu i tehnici« (za knjigu koju ureduje Tom Konli, Univerzitet u Viskonsinu - Medison). Baš u sred rata (biće bolje ako pribeležim: počinjem da pišem 26. februara 1991, kopneni napad je počeo, njegov ishod ostaje neizvestan) poduhvatiti se ove vrste razmišljanja moglo bi biti neumesno, odnosno nepristojno. Ono što je danas važno, jesu neposredni ulozi, mrtvi, svakovrsne patnje, veliko žaljenje koje prati sve ratove (želim da nešto od toga ostane prikačeno, prilepljeno za ove redove). Ono što je važno sa druge strane, jesu politička odlučnost, odobravanja ili kritike, motivi i razlozi koji još uvek mogu podstaći, ako je to moguće, odgovornost svakoga pojedinačno.
More...
Prvi svetski rat proizveo je kod nas niz tumačenja koja su omogućila ljudima da shvate te džinovske događaje, koji prevazilaze svakog, čiji su nosioci ljudi, iako ih oni nadmašuju - te, na izvestan način, kosmičke događaje. Trudili smo se da ih smestimo u svoje kategorije, da izađemo na kraj s njima, onako kako smo ih spoznali, tj. u biti, na osnovu misli XIX veka. Drugi svetski rat nije izazvao ništa slično; njegovi neposredni uzroci, njegov izgled, bili su možda odviše jasni, a, pre svega - nije se završio, prešao je u nešto posebno, što nije ni rat ni mir; revolucija, koja bi to stanje komentarisala, nije dopustila nikome da dođe do daha i izgovori reč koja bi »svaku stvar podelila na osnovu njene suštine, rekavši kako stvari stoje«. Osim toga, kod nas je stvoreno uverenje da mora postojati nekakvo pravo, tj. marksističko tumačenje Drugog svetskog rata, nešto skriveno u idejnim riznicama strane koja pokreće istoriju. Kasnije nikom ne smeta što takvo tumačenje realno ne postoji...
More...
Da li bi čovek koji stremi moralnom savršenstvu mogao da se zlu suprotstavi silom i mačem? Da li bi čovek, koji je religiozan i koji prihvata Boga, njegovo svetostvaranje i njegovo mesto u svetu, mogao da se zlu ne suprotstavi mačem i silom? Ovakvo dvojedinito pitanje, podstaklo je sva naša istraživanja. Šta može i šta treba da odgovori na ovo pitanje, ona moralno-blagorodna duša, koja se u svojoj ljubavi kreće ka Bogu i Božjem delovanju na zemlji - da odgovori religiozno ispravno, da odgovori puninom volje na navalu zla koja pridolazi izvana?
More...
Iz Bolje-le-Fontena, u departmanu Uaz, gde je 14. avgusta 1917. upravo završio svoj Milieu mistique otac Tijar piše svojoj rodaci: Osećam neko zadovoljstvo što sam sada slobodan da otpočnem, ako mi se ukaže prilika, neku novu temu. U istom pismu on još kaže: Kao uvek posle dugog odmora osećam da me obuzima nostalgija za frontom (Genese d'une penste, str. 260 i 261). To će upravo biti tema mog novog spisa.
More...
Oto Fridrih Bolnov se 1938. godine u okviru jednog teksta, vrlo jasno pro-režimskog, (između ostalilh se ponavljaju i citati nekih režimskih ideologa) izričito pozvao na Hajdegera i na njegovu kategoriju povesti da bi osporio apstrakcije »pojma univerzalnosti čoveka« »konkretnog totaliteta« jedne istorijski determinisane zajednice: »Ako pođemo od pomankanja vere u um kao suštine, presudne za čoveka i za podržavanje istorijske svesti, više ne postoji mogućnost da se čovečanstvo posmatra kao svekoliko realno postojeće čiji su delovi pojedinačni narodi, već postoje narodi protiv naroda. Narodi se udružuju u najviši oblik jedinstva, i uspevaju da se slože, dok je čovečanstvo samo univerzalni pojam i ne predstavlja stvarno jedinstvo.«
More...
Jan Patočka u jednom od svojih Jeretičkih ogleda o filozofiji istorije dovodi u odnos tajnu i odgovornost, tačnije misteriju svetog i odgovornost. On ih suprotstavlja, odnosno ističe njihovu heterogenost. Pomalo na način na koji to čini Emanuel Levinas, Patočka upozorava protiv iskustva svetog ili stapajućeg oduševljenja, i to posebno protiv demonske otmice koja bi imala za posledicu, i katkad kao pravi cilj, da izazove neodgovornost, da učini da nestanu smisao ili svest o odgovornosti. Patočka istovremeno razlikuje religiju i demonsku sakralizaciju. Šta je religija? Religija pretpostavlja pristup odgovornosti slobodnog jastva. Ona dakle podrazumeva raskid sa ovom vrstom tajne (jer ovo naravno nije jedina vrsta) koju povezujemo sa sakralnom tajnom i sa onim što Patočka stalno naziva demonskim. Između demonskog, s jedne strane, (onog što brka granice između životinjskog, čovečnog i božanskog i što nije bez srodstva sa mističnim, inicijacijskim, ezoteričnim, tajnom ili svetim) i odgovornosti, s druge, valja praviti razliku. Reč je dakle o tezi o poreklu i suštini religijskog.
More...
Postoji široko prihvaćeno mišljenje da su kontrola i uzdržavanje strani samoj prirodi rata. O tome govori Klauzevic u uvodnom delu studije O ratu - »Rat je«, piše on, »čin sile kojim primoravamo neprijatelja da prihvati našu volju… Silu prate i neka samonametnuta, jedva primetna ograničenja, poznata kao međunarodno pravo i običaji, ali njima je sila tek neznatno oslabljena... Uvođenje načela umerenosti u teoriju rata nužno vodi u logički apsurd«.
More...
Koliko mislilac može da pogreši a da još uvek polaže pravo da ga tretiramo sa dužnom pažnjom? Da bi se to proverilo, koristan je slučaj Žana Bodrijara (Jean Baudrillard), kultne figure današnje postmoderne scene, ličnosti koja je iznela neke od najluđih ideja koje su se do sada mogle čuti među kreatorima francuske intelektualne mode.
More...
Kako smo stigli od Makijavelija do sigurnog uzajamnog uništenja? Tradicija realizma koja dominira u našim razmišljanjima o međunarodnim odnosima ne samo da pretpostavlja nego i zahteva kretanje »od... do« na način koji ću razmotriti u prvom delu ovog teksta, ispitujući postavke realizma u svetlu pitanja koja pokreće feminizam. U drugom delu, polazeći od istih pitanja, bavićemo se najvažnijim istorijskim protivnicima diskurzivne hegemonije realizma i teorije pravednog rata. Budući da su centralna obeležja realističkog mišljenja i teorije pravednog rata već poznata većini čitalaca, koncentrisaću se na promišljanje onoga što se čini odveć lako mislivim na razotkrivanje onih pretpostavki koje se aktiviraju kada se nađemo pred situacijom kolektivnog nasilja. U procesu razrade prva dva argumenta feminizam, kao poluga kritičkog mišljenja, ustupiće mesto savremenom feminizmu kao sistemu artikulisanih stanovišta. Skrećem pažnju na načine na koje se feministička misao o ratu i politici lako može zaplesti u nasleđenim diskurzivnim oblicima, reprodukujući pretpostavke koje učvršćuju umesto da razgrađuju sadašnje stanje stvari. Rad završavam tumačenjem teksta Hane Arent O nasilju, teksta koji obiluje inspirativnim simbolima i slikama koje ukazuju na mogućnost alternativnog diskursa.
More...
The entry of the Yugoslav Army troops into Trieste on May 1, 1945 escalated the crisis in the relations between Yugoslavia and Western Allies. The bone of contention was the status of the territory of Venezia Giulia and the city of Trieste. The Yugoslav government justified its territorial aspirations by the fact that the region was Slavic-inhabited. Especially powerful argument was the Anti-Fascist Councils that had been set up in the area. On the other hand, the British and the American governments strove by agreement and through military occupation to create the possibility for annexation of Venezia Giulia to Italy after the peace treaty. During the solving of the crisis in May and June 1945 the British and the American governments kept in mind the possible reaction of the Soviet government - which ushered into the first serious misunderstandings within the Anti-Fascist coalition. The difficult matters of Venezia Giulia’s status and of control of the Trieste harbor were the topics of military expert talks, but lack of consensus threatened to lead to an armed conflict between the Yugoslav and the Allied forces. However, the armed attack on the Yugoslav units was discussed only as a matter of principle. The Allied commander in the Mediterranean, filed-marshal Alexander, warned the British government that the Allied soldiers could protest at having to fight the Yugoslav forces. Apart from the reasons of morale and reluctance to fight the recent ally, the British and the American governments also discussed strategic reasons in favor of refraining from war with Yugoslavia. The assumption that the Soviet government would react to an attack on the Yugoslav forces, led to a diplomatic solution in the form of the Belgrade and the Devin agreements. The stipulations of the latter were in force until the Peace Treaty with Italy went into force. The Yugoslav government didn’t fulfill its territorial ambitions, but the pacification of the crisis enabled it to pursue the diplomatic struggle to define the North-Western borders of Yugoslavia.
More...
The Allied Military Government in the Zone A of Venezia Giulia that existed between mid-June 1945 and mid-September 1947 was an occupation formation of the Allied army whose primary aim was to stop the Yugoslav military and political penetration (and annexation) in the territories that formally had belonged to the Kingdom of Italy but that were earmarked to be united with their mother countries (Slovenia and Croatia) in political documents of the Partisan movement, so as to prevent the Peace Conference from facing a fait accompli. Another, no less important goal was social and economic. The Allied Military Government was to prevent the humanitarian catastrophe and to restore the economy at least to some degree and enable it to provide for the population. To be sure, it was also necessary to prevent anarchy and lawlessness immediately after the war. It is questionable to what degree it succeeded in performing these tasks. It did manage to prevent the more violent consequences of political frictions, but not the process of mass emigration, primarily of Italian town population, as well as the change of the town’s geo-political status. The fact that the Allied Military Government was the butt of criticism of both the pro-Yugoslav and the pro-Italian political forces, testifies that it strove to do its job in good faith, to stay neutral and abide by the agreements that had been signed as much as it was possible with regard to the conflict-laden political situation among the former allies.
More...
Dvadeseti vek je zatvorio krug balkanskih nacionalizama. Pri tom ne podrazumevam nikakav ciklični tok istorijskih zbivanja, već, naprotiv, jedno neizgrađeno, atavističko i nezrelo stremljenje, koje je samo sticajem političkih okolnosti i mnogostrukih uticaja isklizavalo iz ušančene matrice i povremeno se pretvaralo u kratkotrajni napredak ili, češće, privid napretka.To što Srbija ulazi u XXI vek sa pozicija sličnijih kraju XIX nego čitavom XX veku, možda će novi romantičari oceniti kao propušteno vreme, nacionalni radnici kao vraćanje na izvorni nacionalni kolosek, ali racionalni stav bi, ipak, najpre morao da glasi, da nikakav tehnološki progres, moderne ideologije i knjiška obaveštenost, ne mogu trajno da znače progres ako se mitska svest održava kao poželjno obeležje “nacionalnog bića”, državni interes svodi na staru, davno prevaziđenu frazu iz zaboravljene pa obnovljene bajke, a istorija doživljava kao “patriotska” nauka, koju čine ili suva, selektivno birana fakta ili “prepoznavanje” znakova sadašnjosti u dubokoj prošlosti.
More...
Pred čitaocem je posthumna knjiga Ivana Đurića Vlast, opozicija, alternativa. Naslov, koji ne potiče od autora već od priređivača knjige, sažima njen sadržaj: u središtu su pomenuti fenomeni u Srbiji u poslednje dve, prelomne, decenije XX veka. Običan za knjigu univerzitetskog profesora u Beogradu, Parizu, ili bilo gde, naslov knjige, odnosno njen sadržaj, neobičan je svuda za istoričara – vizantologa.1 Međutim, u istoriji srpske intelektualne elite, kojoj pripada i Ivan Đurić, ova neobičnost je više pravilo nego izuzetak. Odrastao u porodici sa više univerzitetskih profesora, školovan u najdužem razdoblju mira u novijoj istoriji Srbije, sa jasno ispoljenim talentom, koji mu je, uz sve ostalo, otvarao put u uspešnu akademsku karijeru – Ivan Đurić je bio i savremenik kraja jedne ideologije i na njoj zasnovanog monističkog političkog sistema, kao i kraja nekolikih socijalističkih država: među njima i vlastite države, Jugoslavije.
More...
This thematic collection represents an attempt to systematically address some issues related to the use and exploitation of armed force, which is one of the central themes of international relations. The contemporary international context is constantly changing, and after the end of the Cold War there was a tendency to increasingly talk about the superiority of force in the era of globalization, that is, about the predominance of so-called non-military security threats. Unfortunately, practice shows that traditional armed force is a constant companion of international relations, which proves the justification, both social and scientific, for now, towards the end of the second decade of the 21st century, to re-examine some of the fundamental concepts and practices of international relations related to its use...
More...
