CEEOL - Search Result

0.00 €

(Trajna) nedovršenost države?

Author(s): Aleksandar R. Miletić / Language(s): Serbian

Nedovršenost države, koju je Đinđić video kao uzrok unutrašnjih protivrečnosti u jugoslovenskoj federaciji i kasnije u Srbiji njegovog vremena, do danas se već u značajnoj meri normalizovala kao stanje stvari i svesti. Politički akteri i društvo u Srbiji sa njom ozbiljno računaju; ona je postala značajan deo identitetske legitimacije društva koje kao da ne bi umelo da funkcioniše izvan kategorija fiktivnog suvereniteta i zamrznutog konflikta na Kosovu. Uzimajući Đinđićevu postavljenu dijagnozu i hronologiju pojave izlazi da ova nedovršenost institucija i neizvesnost državnog statusa na različite načine traju neprekidno od druge polovine 60-ih godina prošlog veka, dakle već pola stoleća. Godišnjica atentata na prvog demokratski izabranog premijera Srbije čini se kao dobar povod da se razmotri istorijski kontekst ovih prvih 50 godina naše nedovršenosti. Nije zgoreg, naime, biti pripravan za nastupajuće godišnjice. Počećemo od socijalističke Jugoslavije.

More...

0.00 €

10 mišljenja Badinterove komisije

Author(s): Author Not Specified / Language(s): Serbian

Badinterova komisija je osnovana povodom Konferencije o bivšoj Jugoslaviji u Hagu 1991. godine i njena arbitraža ima snagu međunarodne presude. Ova međunarodna arbitražna komisija, kolokvijalno nazvana Badinterova, dobila je ime po njenom predsedavajućem Roberu Badinteru. Članovi Badinterove komisije bili su svi predsednici ustavnih sudova država osnivača Evropske unije. Reč je o uglednim pravnim stručnjacima koji su stvorili sveobuhvatan dokument sastavljen od 10 mišljenja. Većina građana Srbije i dalje misli da je to grupa međunarodnih eksperata, koja je tadašnjoj SRJ nanela ogromnu štetu i doprinela raspadu SFR Jugoslavije, mahom zbog toga što je to bio zvaničan stav vlasti za vreme Slobodana Miloševića. Prenosimo svih deset mišljenja tzv. Badinterove komisije, koja su devedesetih godina postala deo međunarodnog javnog prava.

More...

0.00 €

27. mart i Ivo Lozica

Author(s): Dragan Markovina / Language(s): Croatian

Iako je Drugi svjetski rat, pun užasa i do tada nezamislivih zločina, službeno počeo 1.9.1939. na dan kad je Njemačka napala Poljsku, mi ga računamo od 6. aprila 1941. i napada na Jugoslaviju. No, on je zapravo počeo par dana ranije, odnosno 27. marta 1941., kad je nakon masovnih beogradskih demonstracija koje su se proširile po zemlji, izvršen vojni udar u kojem su s vlasti srušeni potpisnici Trojnog pakta. Taj izazov je za Hitlera bio previše, zbog čega je unatoč nastojanjima nove vlade da to spriječi, odlučio napasti i Jugoslaviju. Čitav niz knjiga je napisan o 27. martu, o ulozi britanskih tajnih službi u čitavoj priči, o tome u kolikoj mjeri su komunisti obilježili demonstracije, što je bila službena istina u SFRJ i o raznim zakulisnim igrama.

More...

0.00 €

30 godina od početka rata u Hrvatskoj

Author(s): Dragan Markovina / Language(s): Croatian

Trideseta godišnjica tzv. Krvavog Uskrsa na Plitvicama, koji se vodi kao službeni početak nikad proglašenog rata u Hrvatskoj, vlasti su obilježile u sred trećeg vala pandemije. Posve uobičajeno, s par prigodnih govora, s medijima koji su bili puno zainteresiraniji za sukob između predsjednika i premijera oko toga tko će biti na čelu Vrhovnog suda i s dobacivanjem radikalnih nacionalista koji su premijera vrijeđali zbog koalicije s SDSS-om, personificiranim u liku Milorada Pupovca. Istovremeno, dan ranije u Aržanu, rodnom mjestu Josipa Jovića kojeg službena historiografija vodi kao prvog poginulog branitelja svečano je obilježen početak gradnje memorijalnog centra koji će nositi njegovo ime. Josip Jović je, uz sedmoricu ranjenih, bio jedini čovjek koji je poginuo tog Uskrsa na Plitvicama u uniformi specijalne policije MUP-a Hrvatske, dok je s druge strane na strani pobunjenih Srba, poginuo Rajko Vukadinović. Iako kratkotrajan sukob, on se logično obilježava kao početak rata u Hrvatskoj, a u svemu što se oko njega događalo i događa možemo vidjeti kompletnu ratnu i poratnu stvarnost Hrvatske. S jedne strane, miting istine na Plitvicama, odluka da se tamošnji nacionalni park pripoji samoproglašenoj SAO Krajini, upad paravojske u hotele i upravu Nacionalnog parka i to u vrijeme dok se tamo odmaraju turisti, pokušaj hrvatskih vlasti da vrate otuđeni dio teritorija pod svoju kontrolu, balvani na cesti, zasjeda, okršaj i na koncu pobjeda hrvatskih vlasti te uspostava policijske stanice Republike Hrvatske na Plitvicama, sve uz nekoliko ljudi koji će kasnije odigrati bitne uloge u ratu i poraću.

More...

0.00 €

70 godina AVNOJ-a – u Belgiji

Author(s): / Language(s): Serbian

Jugoslovenski paviljon arhitekte Vjenčeslava Rihtera, izgrađen za potrebe Svetske izložbe 1958. u Briselu na kojoj je promovisan i danas čuveni simbol Beligije, Atomium – bio je jedan od najmanjih ali po procenama arhitekata iz celog sveta jedan od najveličanstvenijih. Sazdan od gvozđa i stakla predstavljao je modernizam jugoslovenskih ideja a ne naučnih dostugnuća, da bi dve godine kasnije bio prenet u opštinu Vevelgem u Zapadnoj Flandriji i danas je jedan od retkih sačuvanih iz te epohe.

More...

0.00 €

Aktiv hrvatskih Novosti

Author(s): Srećko Pulig,Nikola Vukobratović,Gal Kirn,Ivana Momčilović,Primož Krašovec / Language(s): Serbian

1. „Misliti partizanstvo“ by Srećko Pulig; 2. „Komunistički zločini“ by Nikola Vukobratović; 3. „Sjećanje na partizane“ by Gal Kirn; 4. „Partizanska umjetnost“ by Srećko Pulig; 5. „Partizani danas“ by Gal Kirn; 6. „Za “ovu“ Jugoslaviju“ by Ivana Momčilović; 7. „Tigrovi od papira“ by Primož Krašovec

More...

0.00 €

Albanac u Beogradu

Author(s): Shkëlzen Maliqi / Language(s): Serbian

Baton Hadžiu: Pre 1982. godine, Škeljzena Malićija je na Kosovu malo ko poznavao kao čoveka od pera. Često se navodi da vas je u svet pisanja, debata, ali i politike uvelo otvoreno pismo objavljeno u beogradskom nedeljniku NIN. Otvoreno pismo upućeno srpskom akademiku Pavlu Iviću vas je nateralo da izađete iz školjke anonimnosti. Zašto ste u stvari napisali to pismo?

More...

0.00 €

Anti – antifašizam

Author(s): Todor Kuljić / Language(s): Serbian

Nakon sloma hladnog rata radikalno se menja kultura sećanja, a time i odnos prema fašizmu. Nova sadašnjica, koja otvara novu budućnost, uvek traži i novu prošlost. Nerazdvojiva povezanost prošlosti, sadašnjice i budućnosti je osnovna crta ljudske temporalnosti i istorijske svesti. Prošlost ne čine događaji po sebi, nego dešavanja snabdevena aktuelnim smislom. Premda je svaka istorija naizgled osobena i neuporediva, na kraju 20. veka javlja se kod prevladavanja prošlosti niz sadržaja koji nisu lokalne prirode: otpor i kolaboracija sa nacizmom, izravnavanje starih računa u ime pravde, stvaranje integrativnih mitova radi ponovnog učvršćenja nacionalnog identiteta i izmirenja pocepanog društva nakon sloma evropskog socijalizma i blokovske podeljenosti sveta. To su opšti društveni podsticaji koji nenamerno i postupno ujednačavaju pisanje evropske istorije. Izgleda,međutim, da ujednačavanju doprinosi i jedan drugačiji važan proces. Naime, nakon sloma evropskog socijalizma svuda je uzdrmana antifašistička kultura sećanja. Anti-antifašizam se lagano probija pod plaštom nove istoriografske objektivnosti. U ovom prilogu bi trebalo pokazati kako domaće političke elite i revizionistička inteligencija nameću nove anti-antifašističke obrasce sećanja?

More...

0.00 €

Antifašistički maj u znaku Ive Lole Ribara

Author(s): Srđan Milošević / Language(s): Serbian

U ponedeljak 23. aprila u KC Parobrod odigran je za ovdašnje prilike nesvakidašnji performans. Povodom dana rođenja Ive Lole Ribara, omladinskog aktiviste, ilegalca, partijskog rukovodioca KPJ, ratnika, Narodnog heroja, u produkciji Reflektor teatra petoro glumaca je sa izvanrednim nadahnućem Ivinim rečima govorilo o njegovom vremenu i o svevremenim temama: o poimanju pravde, o dužnosti, o odgovornosti, o antifašizmu, o slobodi. U režiji Milene Minje Bogavac – Nina Nešković, Sunčica Milanović, Strahinja Blažić, Nikola Živanović i Đorđe Živadinović Grgur proveli su nas kroz segmente Lolinog života, darujući nam kulturni i društveni događaj koji je odisao duhom jugoslovenskog antifašizma. To je bio samo deo procesa nastanka predstave Smrt fašizmu! O Ribarima i Slobodi, čija premijera se očekuje 9. maja.

More...

0.00 €

Antifašizam, bez fašizma?

Author(s): Žarko Puhovski / Language(s): Croatian

Kraj travnja i početak svibnja tradicionalno su dani okretanja (ružnoj) prošlosti – između jasenovačke i bleiburške obljetnice duhovi svake godine iznova bodro izlaze iz (svjetonazorskih) boca; prebrojavanja se repetiraju (i korigiraju), a interpretacije (jedva) variraju. Ključna riječ (koja, kako je svojevremeno zgodno ustvrdio Raymond Williams, otključava rječnik kulture i društva) pritom je (anti)fašizam. Nije to, dakako, uopće čudno; fašizam, u vremenu koje se u ovome razdoblju posebice komemorira, nije bio „tek“ ideologijska ili svjetonazorska naljepnica, nego – u bitnome – svojevrsni egzistencijal, odrednica koje je (najčešće jednoznačno i krvavo) odgovarala na pitanje o životu i smrti.

More...

0.00 €

Antin i Zukin grad

Author(s): Borka Pavićević / Language(s): Serbian

U gradu Konjicu, Bosna i Hercegovina, u koji sam veoma često odlazila u toku protekle dve godine radeći na Bijenalu savremene umetnosti u atomskom skloništu, u bunkeru, neviđenih razmera, što nam ga je hladni rat ostavio, građani vam pokazuju kuću Zuke Džumhura, a onda vam kažu: „U ovom gradu rođen je i Ante Marković.“

More...

0.00 €

April u Zagrebu 1941.

Author(s): Vuk Perišić / Language(s): Croatian

Dugo je jedna neugodna epizoda iz Drugog svjetskog rata bila tabu. Za vrijeme socijalističke Jugoslavije bilo je nemoguće vidjeti snimak ulaska Wehrmachta u Zagreb na dan desetog aprila 1941. i bilo je teško naići na opis tog događaja. No, kao i kod svakog tabua znalo se o čemu je riječ, kao što se znalo i zašto je događaj postao tabu. Grad Zagreb je ulazak vojske Trećeg Reicha dočekao s radošću. Tolikom da su i sami Nijemci bili iznenađeni, a po nekim njihovim izvorima nigdje u Evropi takav doček nisu ni doživjeli.

More...

0.00 €

Auto koji je motorizovao Jugoslaviju, ali nije uspeo da je spase

Author(s): Zoran Radovanović / Language(s): Serbian

Ove nedelje obeleženo je 66 godina od početka proizvodnje legendarnog fiće, zvaničnog naziva Fiat 600, koja je u pogonu Stara prikolica nekadašnjeg Vojnotehničkog zavoda u Kragujevcu (nakon 2. svetskog rata preimenovanog u Zavode Crvena zastava) startovala 18. oktobra daleke 1955. Prethodno je, 1954. kupljena licenca od Fijata, čemu je 1953. prethodilo izjašnjavanje radnika kragujevačkih Zavoda o početku proizvodnje putničkih vozila u Kragujevcu.

More...

0.00 €

Bajka o tri namesnika

Author(s): Srđan Milošević / Language(s): Serbian

Povodom izložbe „Kraljevski namesnici (1934–1941)“ Pre skoro mesec dana u Domu narodne skupštine je otvorena izložba „Kraljevski namesnici (1934– 1941)“. Iako je proteklo izvesno vreme od otvaranja izložbe, a za ovu temu sam veoma zainteresovan, nije bilo umesno da o izložbi pišem pre nego što je posetim – što sam tek nedavno i učinio, pa otuda i ovaj relativno zakasneli izveštaj.

More...

0.00 €

Balkanizacija istorijskog sećanja

Author(s): Dubravka Stojanović / Language(s): Serbian

Kontroverzni termin balkanizacija najčešće se koristi da bi se opisao proces fragmentacije i deljenja neke teritorije, stvaranja malih nacionalnih država na mestu starih imperija ili većih država, čime se prostor usitnjava, drobi. Proces stvaranja nacionalnih država na Balkanu započet je početkom 19. veka, s prvim nacionalnim revolucijama podignutim u okviru Osmanskog carstva i, nešto kasnije, stvaranjem prvih nezavisnih država. U kasnijim ratovima nastajale su nove države, čime se prostor dalje „parcelisao“. Naročito veliko drobljenje nastupilo je od 1990-ih godina, kada je počeo proces raspadanja Jugoslavije i ratovi na teritoriji te nekada multi nacionalne i multi konfesionalne zemlje, iz koje je nastalo 6 ili 7 novih država, u zavisnosti od toga da li priznajete nezavisnost Kosova ili ne. Zbog toga je termin balkanizacija od 1990-ih godina bio izuzetno popularan i u svetskoj javnosti, pa je bio primenjivan i na mnoge druge geopolitičke situacije.

More...

0.00 €

Bauk Jugoslavije

Author(s): Viktor Ivančić / Language(s): Croatian

Što je manje Jugoslavena na popisima stanovništva, to je više Jugoslavije na usnama hrvatskih nacionalista. Što je Jugoslavija u većoj mjeri bivša, to je hrvatskim nacionalistima aktualnija i potrebnija. Rijetki preostali Jugoslaveni ni izbliza toliko ne žude za Jugoslavijom kao oni koji bi ih – da nije bizarnih civilizacijskih tekovina i međunarodnih obligacija – bez suvišnih premišljanja dislocirali u plinske komore.

More...

0.00 €

Beograd

Author(s): Vladimir Gligorov / Language(s): Serbian

Nemam želju da se uključujem u raspravu o tome je li Beograd varoš ili velegrad. Ima zaista smisla sagledati ulogu tog grada u svemu što se događalo poslednjih četrdesetak godina. Ja nisam istoričar, ali je to grad u kojem sam živeo kada je izabrao da igra glavnu ulogu u tragediji. Operativna reč je izabrao. Cela priča, kako je ja vidim, složenija je i istovremeno ružnija. Najpre o složenosti.

More...

0.00 €

Beskompromisni patriotizam Srđe Popovića

Author(s): Dejan Ilić / Language(s): Serbian

Čitaocu se ovde nudi jedno objašnjenje za neuspeh Srbije da se u protekle dve i po decenije transformiše u pristojno društvo. To objašnjenje u stvari je rekonstrukcija zapažanja i stavova pravnika i javnog intelektualca Srđe Popovića (1937-2013). Svoje viđenje događaja i kretanja u postsocijalističkoj Srbiji on je iznosio uglavnom u intervjuima, ponekad u kraćim autorskim tekstovima. Na prvi pogled rasuta i nesređena, jer u njoj nema nijedne duže i obuhvatnije studije, ta intelektualna ostavština u stvari precizno identifikuje, opisuje i objašnjava domaće tranzicione probleme. Jednako tako ona daje predloge za njihovo otklanjanje.

More...

0.00 €

Beznadežna politika

Author(s): Vladimir Gligorov / Language(s): Serbian

„(K)oliko je težak, neravnopravan i ponižavajući položaj srpskog naroda…koliko je beznadežan položaj srpskog naroda…“ Dobrica Ćosić uz saglasnost Mihaila Markovića i Ljubomira Tadića (1985) To je moglo da se ne vidi tada, ali je jasno danas. Gledano unazad i ceneći današnju srpsku politiku vidi se jasno njena trajna besciljnost. Drugi učesnici u neslavnom raspadu Jugoslavije nisu sopstvene ciljeve opravdavali smislenim razlozima, recimo o nacionalnoj neravnopravnosti, ali su videli interes u osamostaljivanju i koristili su one argumente za koje su mislili da bi mogli da im pribave potrebnu podršku kako bi ostvarili cilj kojem su težili. Da bi se jasno videla beznadežnost srpske politike dovoljno je postaviti pitanje: Ako se ne teži promeni granica, čemu se teži odustajanjem od Jugoslavije?

More...

0.00 €

Bilježnica Robija K.: Kako je moj dida proslavio Prvi maja

Author(s): Viktor Ivančić / Language(s): Croatian

Moj dida i njegov frend barba Tonino su dolazili sa Šolte u Split. Oni dva su se u luki iskrcali sa trajekta. Dida i barba Tonino su bili obučeni u popeglane modre veštite. Plus su imali bile košulje i kularine. Plus su im bile ulaštrane postole. Plus su im u gornjim žepima od jaketa bili zataknuti crveni garifuli.

More...

Series:Peščanik - Jugoslavija