İLBER ORTAYLI - İMPARATORLUĞUN EN UZUN YÜZYILI
19. yüzyıl, Osmanlı Devleti’nin en büyük meydan okumalarla yüzleştiği ve geniş çaplı reformlar yapmaya çalıştığı bir dönemdir. Bu yüzyıl, Napolyon Savaşları’ndan 1914’te I. Dünya Savaşı’nın başlamasına kadar süren bir zaman diliminde, imparatorluğun geniş coğrafi sınırlarını korumaya çalıştığı, ancak bir dizi savaş ve isyanla zayıfladığı dönemdir. Bu asırda Rusya, İngiltere, Fransa ve Avusturya gibi büyük güçlerle sürekli savaşlar yaşandı, bu da devletin askeri ve mali kaynaklarını büyük ölçüde zorladı. Bir anlamda yüzyıllara dayanan hakimiyete rağmen Balkanlar, Kuzey Afrika ve Orta Doğu’daki toprak kayıpları, imparatorluğun çözülme sürecinin habercisiydi (Yazıcı, 2019). Tanzimat (1839) ve Islahat (1856) fermanları, Osmanlı yönetiminde önemli reformlar getirerek, Batı tipi idari, askeri ve hukuki düzenlemelerin temelini attı. Ancak bu reformlar, genellikle Batılı güçlerin baskısıyla yapılmış ve toplumda geniş bir kabul görmemiştir. 19. yüzyıl boyunca Osmanlı’nın dış borçları artmış ve imparatorluk giderek dışa bağımlı bir hale gelmiştir. 1908’de gerçekleşen Jön Türk Devrimi ise bu sürecin en önemli dönüm noktalarından biri olmuş, imparatorluğun modernleşme çabalarını hızlandırmış ancak aynı zamanda iç karışıklıkları derinleştirmiştir (Karpat, 2006).
More...
