Spoljna politika Jugoslavije 1950-1961.

Author(s): / Language(s): English,Russian,Serbian

The collection of paper consists of 34 articles written by Serbian, Russian, Bulgarian, Israeli, Greek, Finish, Czech, Montenegrin, Croatian and Slovenian historians about different aspects of the foreign policy of the socialist Yugoslavia in the period between 1950 and 1961. In the focus of the researchers’ interests were the issues of the normalization of the relations between Yugoslavia and the Soviet Union and its allies after the confrontation which lasted from 1948 to 1953, the opening of Yugoslavia towards Western world, the way of the creation of the new concept of Yugoslav foreign policy based on the bloc non-alignment concept and the participation of Yugoslavia in the creation of the Balkan Pact with Greece and Turkey (1953-1954).

1968 - четрдесет година после

Author(s): / Language(s): Serbian

1968 – Forty Years Later represents a collection of historiographical works of 26 authors from different countries (Serbia, Russia, Czech, Croatia, Bulgaria, and Germany) about the international relations and the foreign-relation temptations of Yugoslavia and also about the domestic circumstances in Yugoslavia during the years 1967-1969. The first part of the book is dealing with topics like: 1968 as the turning-point for Eastern Europe, „Prague Spring“ after the increase of Soviet pressure on Czechoslovakia (July 1968), „Prague Spring“ and the attitudes of the Hungarian leadership, its influence in Bulgaria, the phenomenon of the Czechoslovak opposition after the defeat of the „Prague Spring“ in 1969-1972, the year 1968 as a point of departure of the new Yugoslav foreign policy orientation, Yugoslav reactions to the crisis in the Middle East and dictatorship in Greece, Yugoslav-Soviet, Yugoslav-Romanian and Yugoslav-Italian relations in the days of the Soviet intervention in Czechoslovakia, Yugoslavia relations with the Federal Republic of Germany in 1960s, Yugoslav economic emigration in West Germany and the visit of the crew of Apollo 11 to Yugoslavia in 1969. The second part of the book is consisted from the works about Yugoslavia's activities in domestic and foreign policy after the intervention of the Warsaw Pact in Czecholsovakia in 1968, Yugoslav People’s Army’s ordeals in 1960s, the echo of the global student revolt of 1968 in Yugoslav youth and student press, student demonstrations in Belgrade and Yugoslavia in 1968, the case of Krunoslav Draganovic as one aspect of Yugoslav − Vatican relations, liberalization of Yugoslav theatre, and „rebellious“1968 in Istria. Most works are based on the new historical researches and they, after forty years, try to give a new answer and point of view on the issues connected with the happenings in 1968. The book contains also Chronology of the important events in 1968 and Bibliography of the selected Works on 1968.

Проучвания по Стопанска история и история на социално-икономическата сфера в Югозападна България

Author(s): / Language(s): English,Bulgarian

Put u varvarstvo

Author(s): Srđa Popović / Language(s): Serbian

Srđa Popović's analysis in détail of Serbia's way into the wars and conflicts of the 1990s

Human Rights and Collective Identity - Serbia 2004 -

Author(s): / Language(s): English

SVEDOČENJE, pred Specijalnim sudom Vladimira Popovića na suđenju za ubistvo Zorana Ðinđića

Author(s): Author Not Specified / Language(s): Serbian

Proces optuženima za atentat na Zorana Ðinđića je test spremnosti sudstva i srbijanskog društva za suočavanje sa pravim razlozima zbog kojih je prvi demokratski premijer brutalno ubijen. Istovremeno, njegov ishod pokazaće i meru spremnosti Srbije da raskine sa nasledjem režima Slobodana Miloševića i njegovom ratnom politikom. Takva ključna odrednica determinisala je i tragičnu ličnu sudbinu Zorana Ðindjića. Atmosfera koja je prethodila i najavila njegovo ubistvo karakteriše i tok sudskog procesa. Nastavljeno je sa opstrukcijama i diskreditacijama, ne samo Zorana Ðindjića, već i svih svedoka koji su njegovo ubistvo stavljali u politički kontekst bez kojeg se ono ne bi bilo moguće.

Military Secret Part II

Author(s): Vladan Vlajković / Language(s): English

If we assume that history teaches us about life - which indeed it does - then the testimony contained in this book should help history to explain to the succeeding generations where we stand now and why we erred, at the same time warning them not to trip over the same stone again. Military Secret is a testimony born of a strange conjuncture of historical circumstances and my desire to expose fully and at all costs the place and role of the military leadership in maintaining, at the beginning of the 21st century, a sick regime uncharacteristic of both Serbs and Montenegrins. Having been drawn into the games of big services and dragged out of anonymity, as well as subjected to a personal ordeal, I have tried, drawing on the services of honest people in the Army and the police and encouraged by the generosity of others, to throw light on the course of historical events in the former Yugoslavia. Bearing in mind the fact that the individual has the gratitude of the state only as long as he is needed, and having no desire for revenge or any remorse for what I did, I shall try in the succeeding pages to give my own account of my persecution at the hands of the regime and to present authentic evidence about how certain politicians and generals abused their office and rank to the detriment of the people to which they belong.

Prevladavanje prošlosti – uzroci i pravci promene slike istorije krajem XX veka

Author(s): Todor Kuljić / Language(s): Serbian

Krajem XX veka duboko se izmenilo gledanje država, etničkih i socijalnih grupa na vlastitu prošlost. Nestanak hladnog rata snažno je ubrzao ovaj proces. Promene su različite: odbacuju se ranije službene verzije istorije, rehabilituju se prećutane strane istorije, oživljava kult "korena", menja se kultura sećanja, prevladavanje prošlosti iznova se pravno reguliše itd. Francuski istoričar P. Nora smatra da je došlo do "ubrzavanja istorije", jer kontinuirane i trajne pojave više to nisu, već su na delu promene koje teku sve brže. To je snažno uticalo na sećanje. Idejni preokret razbio je jedinstvo istorijskog vremena, tj. vezu koja je spajala sadašnjost sa prošlošću i budućnošću. Ovo jedinstvo počivalo je na ubedjenju da društvo, nacija ili grupa stvaraju budućnost tako što odredjuju šta treba zadržati iz prošlosti što bi dalo smisao sadašnjosti. To je bio ujedinjujući elemenat. Današnja neizvesnost oko budućnosti takodje nameće sadašnjici odredjenu vrstu obaveze da se seća. Trijumfalistički je obznanjen slom istorije koja nam je bila bliska, a koja je opterećivala sadašnjicu sa imperativom "obaveznog sećanja". Ubrzavanje promena izazvalo je dramatično pomeranje celokupne prošlosti na distancu, kao da smo od nje odsečeni, stvarajući utisak "sveta koji smo izgubili". Sadašnjost je postala sumnjiva zbog naglo iskonstruisane vlastite istorijske svesti, koja počiva na novim sećanjima. Pored ubrzanja na delu je i "demokratizacija istorije" (Nora 1999). Krupne idejne promene pokrenute su složenim tektonskim društvenopolitičkim i ideološkim preokretima krajem XX veka. Ova knjiga bavi se samo delom idejnih promena koje se tiču izmenjenog vidjenja istorije.

Između anarhije i autokratije – Srpsko društvo na prelazima vekova (XIX-XXI)

Author(s): Latinka Perović / Language(s): Serbian

Ogledi koji čine sadržaj ove knjige nastali su u proteklih dvadeset pet godina kao rezultat mojih istraživanja srpske države i društva. Najveći broj ogleda objavljen je u zbornicima sa naučnih skupova ili u tematskim zbornicima, u istorijskim časopisima ili kao uvod u kritička izdanja istorijskih izvora koja sam priredila. Manji je broj ogleda koji se prvi put objavljuju u ovoj knjizi: kao osnova za njih poslužila su naučna predavanja koja sam održala u pomenutom razdoblju. Tri ogleda predstavljaju moje osvrte na dve biografije i jednu autobiografiju. Uvrstila sam ih u ovu knjigu primarno zato što oni upotpunjuju sliku o srpskoj intelektualnoj eliti, kojoj je u knjizi posvećeno jedno poglavlje. Ali i zato što je njihovo objavljivanje rezultat isključivo nesebičnog ličnog pregalaštva Ljiljane Vuletić i Aleksandra Lebla.

Čaršija - Utrina ili Srbija

Author(s): Tomislav Ognjanović / Language(s): Serbian

Politička pluralizacija u Srbiji, započeta ustavno-pravno 1990. g., predstavlja specifičnu sliku političkog pluralističkog života u postkomunističkom društvu. Ona se razlikuje od političke pluralizacije u drugim državama komunističkog bloka, posebno od istog procesa u drugim republikama bivše Jugoslavije. U čemu je ta specifičnost? Da bismo odgovorili na ovo pitanje, treba da se podsetimo na period donošenja famoznog Ustava iz 1974.g. Deo aktivne komunističke strukture i većina elitne, kako se verovalo, srpske inteligencije dočekali su i doživeli ovaj najviši pravni akt kao dokument kojim se podrivaju državni temelji Srbije, pa i Jugoslavije, suprotno delu političkih i intelektualnih struktura koji ga je usvojio kao mogućnost prihvatljivog regulisanja odnosa među narodima i nacionalnim manjinama u Jugoslaviji. Ovo racionalno stanovište nije zaustavilo, prvo prigušenu a kasnije sve glasniju, kampanju nacionalističke srpske inteligencije u Akademiji nauka, Udruženju književnika Srbije, političko-partijskim institucijama i institutima i na raznim političkim i kulturnim tribinama.

Vlast - opozicija - alternativa

Author(s): Ivan Đurić / Language(s): Serbian

Pred čitaocem je posthumna knjiga Ivana Đurića Vlast, opozicija, alternativa. Naslov, koji ne potiče od autora već od priređivača knjige, sažima njen sadržaj: u središtu su pomenuti fenomeni u Srbiji u poslednje dve, prelomne, decenije XX veka. Običan za knjigu univerzitetskog profesora u Beogradu, Parizu, ili bilo gde, naslov knjige, odnosno njen sadržaj, neobičan je svuda za istoričara – vizantologa.1 Međutim, u istoriji srpske intelektualne elite, kojoj pripada i Ivan Đurić, ova neobičnost je više pravilo nego izuzetak. Odrastao u porodici sa više univerzitetskih profesora, školovan u najdužem razdoblju mira u novijoj istoriji Srbije, sa jasno ispoljenim talentom, koji mu je, uz sve ostalo, otvarao put u uspešnu akademsku karijeru – Ivan Đurić je bio i savremenik kraja jedne ideologije i na njoj zasnovanog monističkog političkog sistema, kao i kraja nekolikih socijalističkih država: među njima i vlastite države, Jugoslavije.

Savremenici fašizma 2. – Jugoslavija u okruženju 1933-1941.

Author(s): Olivera Milosavljević / Language(s): Serbian

U kontekstu naglog uspona fašizma u Evropi i njegove pobede u pojedinim zemljama, jedno od pitanja koje se postavljalo u beogradskoj javnosti, odnosilo se na mogućnosti njegove pojave i u Jugoslaviji, i u skladu sa tim, na analize uslova koji u zemlji postoje za eventualni razmah fašističkih ideja. Nasuprot dominantnom stavu da u zemlji nema fašističkih pokreta, levičari su registrovali njihovo prisustvo, posebno izraženo u rasističkim obeležjima. Demokratskoliberalno stanovište je odbacivalo ove teze sa obrazloženjem da se fašizam uglavnom javlja u gradovima, a da u zemlji seljaka fašističke ideje mogu da nastanu samo kao plod kafanskih razgovora. Po mišljenju intelektualaca ove struje, socijalni uslovi u Jugoslaviji nisu bili pogodni za njegov razvoj, a ideje pojedinih pokreta koje su „ličile“ na fašizam, uglavnom su ocenjivali kao marginalne i potpuno bezopasne. Minimizujući fašističku opasnost u zemlji, liberalno stanovište ni u Ljotićevom pokretu nije videlo sklonost ka fašizmu, već samo njegove „primese“, „loš surogat“ i „neozbiljna oponašanja fantasta“, sklonijih diktaturi nego temeljima ove ideologije. Ambivalencija konzervativnih krugova ispoljavala se i u ovom pitanju. Fašističke ideje su odbacivane kao i teze da su prisutne u zemlji, ali su se istovremeno za Jugoslaviju tražila rešenja koja su uzor pronalazila upravo u njima. Desničari su odricali da su i sami nosioci fašističkih ideja, ali ne zato što se sa njima nisu slagali, već što su verovali da su „novi nacionalizmi“ – fašizam i nacionalsocijalizam – specifično italijanski i nemački produkt, dok je ideologija Zbora, iako sastavni deo globalne pojave „novog nacionalizma“, autentična domaća tvorevina.

Masakr u Suvoj Reci - mart 1999. – Dosije K. V. 02/2006

Author(s): Fahri Musliu / Language(s): Serbian

Na Kosovu je od uvođenja srpske uprave 1990. godine vlast počela da sprovodi državnu represiju surovih formi nad svojim džavljanima koji su pripadali albanskoj populaciji. Ta represija je pojačana tokom 1998. godine, kada policijske, vojne i paravojne formacije Srbije počinju „borbu protiv albanskih terorista,“ zbog čega je na kraju bilo potrebno da interveniše međunarodna zajednica vazdušnom kampanjom NATO snaga protiv vojnih, policijskih i drugih strateških objekata Srbije, odnosno Savezne Republike Jugoslavije, uključujući Kosovo. Tokom tromesečnog rata koji su vodile snage NATO pakta i pripadnici OVK protiv vojnih i policijskih snaga Srbije, na Kosovu su se dogodili mnogi varvarski zločini nad albanskim civilima, koje su bez milosti sprovodili pripadnici srpske vojske, policije i paramilitarnih jedinica i u kojima nisu bile pošteđene čak ni bebe... Da bi izbrisali tragove zločina, najviši srpski zvaničnici organizovali su sahranjivanje tela žrtava na vojnom strelištu u Prizrenu, a zatim ih otkopavali i transportovali u Srbiju, u masovne grobnice u Batajnici kod Beograda... Porodice žrtava i dalje su u bolu jer i dan-danas nisu identifikovane sve žrtve zločina u Suvoj Reci i drugde.

Scenografija rata – Nova putovanja u Bosnu i Srbiju

Author(s): Jens-Martin Eriksen,Frederik Stjernfelt / Language(s): Serbian

Ova knjiga je nastala tokom dramatičnih godina za srpsku politiku. U martu 2003. ubijen je premijer Đinđić – sve ukazuje na to da je ubica poticao iz „Crvenih beretki“ pod komandom Ministarstva unutrašnjih poslova, uključujući njihove kontaktie u beogradskoj mafiji – pri čemu su možda bili uključeni i veći delovi državnog aparata. Posle više predsedničkih izbora bez rezultata, zbog premalog odziva birača, parlamentarni izbori od 28. decembra 2003. bili su iznenađenje za one koji su mislili da je Srbija na putu normalizacije. Pobednici su bile stranke koje su podržavale ranijeg predsednika Miloševića i još radikalnijeg Vojislava Šešelja – iako su obojica sedeli na optuženičkoj klupi u Hagu. Šešeljeva radikalna stranka postala je najjača, sa 28% glasova – i jedino ju je koalicija četnika, monarhista, liberalnih reformskih ekonomista i prethodnog predsednika, levičarskog nacionaliste Koštunice, sprečila da preuzme vlast; Koštunica se, pak, isključivo zahvaljujući goroj alternativi, predstavljao kao umeren.

Snaga lične odgovornosti

Author(s): / Language(s): Croatian,Serbian

U oktobru 2008. godine Latinka Perović je napunila 75 godina života. Knjiga “Snaga lične odgovornosti”, zbirka članaka njenih prijatelja i saradnika, je izraz poštovanja njenom dugogodišnjem istraživačkom radu i zalaganju za razumevanje Srbije i njenog napora da se modernizuje. Ova knjiga je omaž njenom životnom zalaganju za istinu, toleranciju, individualno poštenje i hrabrost, odgovornost prema vlastitoj zemlji. Knjiga je takođe počast Latinki Perović – čoveku, istoričaru, političaru i, iznad svega, prijatelju i saradniku. Među srpskim istoričarima, Latinka Perović je verovatno uložila najveći trud da se pronikne u početke moderne istorije Srbije tokom XIX veka, bez čega se ne može razumeti ni aktuelna drama srbijanskog društva u pravljenju bilansa dvovekovnog lutanja. Isto tako, nije moguće dati odgovore na sve dileme sa kojima se Srbija na dramatičan način suočava bez uvida u suštinu dugotrajne političke opcije, Srbije kao hegemona na Balkanu, koja je završila u zločinu. U jednom razdoblju, dok je bila istaknuti političar, Latinka Perović je duboko uvažavala svu kompleksnost jugoslovenske federacije, suprotstavljajući se konstatntnom odbijanju Srbije da pristane na napor koji takva državna zajednica zahteva. Ona je u tom pogledu jedna od retkih koja je razumela tu složenu državnu zajednicu i potrebu za ravnopravnim odnosima između svih republika, bez čega takva zajednica nije moguća. Zato je i njeno razumevanje raspada Jugoslavije jedinstveno među, kako srpskim istoričarima, tako i među političarima. Ova knjiga, kao izraz našeg dubokog poštovanja za Latinku Perović, istovremeno je i pokušaj odupiranja marginalizaciji njene pojave, njenog rada i razumevanja Srbije. Bez takvog uvida i razumevanja, Srbija ne može istinski postati deo zajednice evropskih zemalja.

Rat u brojkama - demografski gubici u ratovima na teritoriji bivše Jugoslavije od 1991. do 1999.

Author(s): Ewa Tabeau,Marcin Żółtkowski,Jakub Bijak,Arve Hetland,Henrik Urdal,Helge Brunborg,Neda Lončarić,Fritz Sheuren,Patrick Ball,Wendy Betts,Jana Dudukovich,Meghan Lynch,Amelia Hoover / Language(s): Bosnian,Serbian

Hronološki prvi demografski ekspertski izveštaj pojavio se na saslušanju u Međunarodnom krivičnom sudu za bivšu Jugoslaviju (ITCY) juna 2000. godine. Izveštaj se odnosio na nestala lica prilikom pada Srebrenice 1995. i predstavljen je u slučaju “Krstić” (IT-98-33). Potpisala su ga dva norveška demografa – Helge Brunborg, viši istraživač Statističkog zavoda Norveške, koji je pre toga radio kao demograf pri Tužilaštvu tribunala u Hagu (ITCY), i Henrik Urdal, u to vreme pomoćni istražitelj Tužilaštva, a potom istraživač Instituta za mirovne studije (Peace Research Institute) u Oslu. Izveštaj je napisan za potrebe Tužilaštva u slučaju “Krstić” s ciljem da rezimira odmazdu prilikom pada Srebrenice. Iako su se podaci korišćeni u izveštaju isključivo odnosili na nestala lica, a ne na potvrđen broj ubijenih na osnovu ekshumacija (jer ti podaci gotovo da i nisu bili dostupni u vreme suđenja Krstiću; do tada je bilo identifikovano samo 70 stradalih), izveštaj i svedočenje eksperta Tužilaštva Helge Brunborg pokazali su se izuzetno uspešnim; u obrazloženju presude generalu RADISLAVU KRSTIĆU, osuđenom na 46 godina zatvora (odnosno 35 po žalbi) našlo se nekoliko bitnih demografskih pokazatelja iz izveštaja, izvedenih u dokaznom postupku.

Službeno obilježavanje ratne 1991. u Hrvatskoj

Author(s): Sven Milekić / Language(s): Croatian

Dosije: Srpska dobrovoljačka garda

Author(s): Jovana Kolarić / Language(s): Serbian

Predlog praktične politike: Dosuđivanje imovinskopravnog zahteva žrtvama seksualnog nasilja u postupcima za ratne zločine pred sudovima u Srbiji

Author(s): Ivana Žanić / Language(s): Serbian

Polskie przekłady Shakespeare'a w XX i XXI wieku. Zasoby, strategie, recepcja

Author(s): Anna Cetera-Włodarczyk,Mateusz Godlewski,Przemysław Pożar / Language(s): Polish

The book offers a comprehensive account of Polish Shakespeare translations in the 20th and 21st century with particular attention to the analysis of translation strategies, biographical contexts and critical reception. The study centers on broadly understood assimilation processes of foreign literature in translation, their complexity and dynamics, and elucidates their historical, literary and theatrical dimension. The publication offers updates on Polish reception of Shakespeare and invites advanced comparative studies. This refers in particular to the relation of Shakespeare criticism and translation, the impact of aesthetics and theatrical conventions on translation policies, and the mechanisms governing retranslation of canonical works.